Το έργο υπογράφεται από τον Βρετανό συγγραφέα και σκηνοθέτη ΡΟΜΠΕΡΤ IKE, o οποίος είναι τιμημένος σκηνοθέτης του βρετανικού θεάτρου, με υποψηφιότητα για βραβείο «Ολίβιε» στη σκηνοθεσία (είναι το αντίστοιχο του «Τόνι» του Broadway στο λονδρέζικο West End), είναι και συγγραφέας και κατά βάση «διασκευαστής». Αν ρίξει κανείς μια ματιά στο πρόγραμμα , το οποίο είναι εξαίρετο και στην παράδοση των προγραμμάτων του «Αμφι-Θεάτρου», θα δει ότι η συγγραφική του παραγωγή, είναι κατά βάση διασκευές. Είναι όμως συγγραφέας διασκευαστής. Δεν είναι σαν και κάποιους εγχώριους θιάσους που με κάνουν και θυμώνω επειδή παίρνουν μυθιστορήματα ή κινηματογραφικά σενάρια κι εκ των ενόντων τα μετατρέπουν και τα παρουσιάζουν ως θεατρικά έργα, χωρίς τη μεσολάβηση ενός δόκιμου θεατρικού συγγραφέα. Δεν μιλώ για τους σκηνοθέτες που ανασκολοπίζουν τα έργα , είναι άλλη περίπτωση εκείνοι…
Γιατί τα λέω αυτά; ..Βλέπετε με τι σειρά έχω πιάσει τα σημεία.. Τα λέω αυτά επειδή το έργο «TΗE DOCTOR» επισήμως από τα ίδια τα credits που αποδίδει ο ίδιος ο διασκευαστής κι ακολουθεί η εδώ παράσταση, είναι πάνω στο έργο του Αυστριακού ΑΡΤΟΥΡ ΣΝΙΤΣΛΕΡ «Professor Bernhard». Κι όλες οι σημειώσεις κι οι αναφορές του σημερινού συγγραφέα-διασκευαστή κλπ ,είναι διαρκώς πάνω στο πρωτότυπο του Σνίτσλερ , το οποίο γράφτηκε το 1912.
Πως να ήταν άραγε εκείνο και πόσο μπροστά έθετε τα ζητήματα!!! Ποια ζητήματα , όμως;
Γι αυτό και θα πιάσουμε το σημερινό, αυτό που είδαμε, του Βρετανού Ικε και τις προεκτάσεις που δίνει στο έργο του Σνίτσλερ, το οποίο επίσης είχε σκανδαλίσει στην εποχή του με το θέμα που έθετε γύρω από γιατρό, τη σχέση του με τους ασθενείς και το δικό του λόγο απέναντι στην Εκκλησία, τη θρησκεία, τη δική της παρέμβαση και τις λογιών λογιών παρεμβάσεις της εποχής του.
Εδώ , ο Ικε, κρατά τη ραχοκοκαλιά , κι…αρχίζει
Η ραχοκοκαλιά έχει να κάνει με γιατρό η οποία κατηγορείται ότι δεν επέτρεψε σε ιερέα, να ΄’ρθει να δει την ετοιμοθάνατη 14χρονη ασθενή, με επιπλοκές από παράνομη άμβλωση. Δεν του επέτρεψε διότι δεν είχε επίσημη άδεια, κατά την δική της αντίληψη, κατά την ιατρική της αντίληψη, αυτό θα εκανε κακό στην ασθενή. Η οποία όμως, συντόμως, το ζην το εξεμέτρισε. Κι αρχίζουν και μπαίνουν στη μέση φορείς και ζητήματα, ιδές και ιδεολογήματα, το ότι η ασθενής ήταν Καθολική, καθολικός κι ο ιερέας ενώ η γιατρός Εβραία.. Η οποία γιατρός δηλώνει άθεη…Τα πράγματα όμως παίρνουν διαστάσεις διότι κάποιος χρηματοδοτεί το νοσοκομείο, ποιοι είναι αυτοί, μπαίνει το συμβούλιο των γιατρών και των νοσηλευτών, μπαίνουν και οι πολιτικοί, μπαίνουν και τα κοινωνικά δίκτυα…
Το πρώτο μέρος (το έργο στην εδώ παράσταση χωρίζεται σε δυο μέρη και μεσολαβεί και διάλειμμα διότι η διάρκεια του ξεπερνά τις 2,5 ώρες) είναι ΘΕΑΤΡΟ ΙΔΕΩΝ. Τουλάχιστον από το Θέατρο Ιδεών δείχνει να κατάγεται. Όλα τα πρόσωπα που μπαίνουν στα δράση εκπροσωπούν ιδέες, ο καθένας από μια ιδεολογική αφετηρία, τοποθετείται. Η κλιμάκωση κι οι συγκρούσεις αφορούν σε ιδέες, σε ξετύλιγμα ιδεών.
Υπάρχει, όμως, κι ένα στοιχείο που εν πρωτοις, ξαφνιάζει απότομα. Το στοιχείο αυτό, για το οποίο θα μιλήσω, υπάρχει στο πρόγραμμα με επισήμανση του ίδιου του συγγραφέα. Δεν είχαμε διαβάσει το πρόγραμμα πριν δούμε την παράσταση, το διάβασα εκ των υστερων στο σπίτι μου. Εκείνο που διαπίστωσα ήταν αυτό στο οποίο είχα οδηγηθεί από μόνος μου κι αυτό είναι προς μεγάλη τιμή του συγγραφέα διότι αυτό το οποίο ζητάει, είναι να οδηγηθούμε μόνοι μας στις διαφοροποιήσεις και φυσικά μας πάει το έργο του.
Ποιο είναι αυτό το στοιχείο; Ότι ξαφνιάζεσαι διότι κάθε τόσο βλέπεις να απευθύνονται σε κάποιον χαρακτήρα σε διαφορετικό φύλο από αυτό που ορίζεται ως παρουσία. Και δεν περιορίζετσι μόνο στο φύλο, που, όπως είπα, αρχικά ξαφνιάζει. Μα παρακάτω, κατά την εκτύλιξη συνειδητοποιείς ότι μπερδεύει καις φυλές.
Εκεί προς στιγμή τα χάνεις. Δηλαδή αν το έβλεπα στο Λονδίνο, θα νόμιζα ότι κάτι μου έχει διαφύγει κατά την ταχύτητα του λόγου επειδή τα αγγλικά δεν είναι μητρική μου γλώσσα. Στα ελληνικά που είναι όχι μόνο δική μου γλώσσα αλλα κι όλων των προγόνων.., σοκαρίστηκα μια δυο φορές στην αρχή μήπως δεν άκουσα καλά, μήπως κάτι μου διέφυγε…Άρχισα, όμως, να υποψιάζομαι. Οι υποψίες με πήγαιναν κάπως σωστά , μέχρι να γίνει το διάλειμμα. Ότι και καλά, επειδή στα αγγλικά τα άρθρα δεν διαφοροποιούνται κι αν δεν υπάρξει αντωνυμία στα συμφραζόμενα δεν καταλαβαίνεις περί τίνος φύλου, ομιλούν , είναι θέση του συγγραφέα, σκέφτηκα, να θέλει να τα βλέπουμε σε απόσταση. Υπήρχαν όμως μια δυο λεπτομέρειες ακόμα, που δεν με κάλυπταν πλήρως στο συγκεκριμένο συλλογισμό μου.
Όταν στο δευτερο μέρος , βλέπουμε σταδιακά το θέατρο των ιδεών να ανθρωποποιείται, να ΠΡΟΣΩΠΟΠΟΙΕΙΤΑΙ, και στο πάνελ, υπο τύπο συνεδρίασης, η ανοιχτόχρωμη έως και ξανθή ΖΩΗ ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΥ , να καταγγέλλει ως ΜΑΥΡΗ και να απευθύνεται στην κατηγορούμενη με την φυλετική ιδιότητα της μαύρης γυναίκας, ΕΚΕΙ ο μάγκας συγγραφέας κι η εξαίρετη απόδοση σε λεπτομερειακή σκηνοθέτηση και μετάφραση-απόδοση του λόγου της Ευαγγελάτου, μας έχει ξεκλειδώσει τα πάντα. Δεν είναι «spoiler», αυτό που λέω. Είναι προειδοποίηση του μην ξαφνιαστείτε. Είναι μια από τις αρετές του έργου και της παράστασης διότι το έργο, σε όλη του διάρκεια, δεν κάνει τίποτε άλλο από το να θέτει ζητήματα, να θέτει προβλήματα. Προβλήματα που είναι της εποχής , που είναι όμως βαθιά αλλά και πλατιά. Εχουν να κάνουν με κουλτούρες αιώνων, έχουν να κάνουν με τον τρόπο που εκφραζόμαστε, με τις ίδιες τις λέξεις αλλά και τις φράσεις που χρησιμοποιούμε και με το τι μπορεί αυτές να κρύβουν και μέσα από κει να υφέρπουν και ρατσισμοί και πράγματα που δεν υποπτευόμαστε ούτε αντιλαμβανόμαστε , ΚΑΙ ΟΛΟ ΑΥΤΟ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΜΕ ΚΑΝΕΝΑ ΔΙΔΑΚΤΙΣΜΟ. Το τονίζω αυτό. Το αντίθετο. Τα βάζει όλα κάτω, τα ανοίγει διάπλατα κι αισθάνεσαι ότι χτυπάει σε μια σημερινή χορδή η οποία δεν ξέρουμε πόσο θα κρατήσει καθώς αναθεωρούνται τα πάντα. Κάποια στιγμή σε πιάνει και πονοκέφαλος (με την καλή έννοια) από την πληθώρα των ζητημάτων που θίγει και που σε έχει βάλει στο παιχνίδι των σκέψεων. Κι ό,τι λέγεται δεν μπορείς να μείνεις αμέτοχος και να μη σκεφτείς, όσο παραμένεις μέσα στο θέατρο, σε ένα αξεδιάλυτο κράμα έργου και παράστασης που σε εχει καθηλώσει.
Κι ενώ, πάντα στο θέατρο των Ιδεών, υποτίθεται ότι οι ιδέες βαραίνουν προς ιδιον όφελος και θυσιάζουν τους χαρακτήρες, εδώ στο πάει με τους χαρακτήρες. Ούτε και για το θέατρο των Ιδεών το δέχομαι διότι μέσα από εκείνα ΄τα έργα έχουν βγει σύμβολα κι αρχέτυπα απέραντης πνευματικότητας και ο άνθρωπος είναι το μέσον για την υπογράμμιση των συμβόλων και των ιδεών. Άλλωστε ως λάτρης του ΤΖΩΡΤΖ ΜΠΕΡΝΑΡΝΤ ΣΩ, πως θα μπορούσα να είμαι έξω από πρόσωπα; Ακόμα και στα συναισθήματα που λένε ότι δεν είναι το φόρτε του, δεν μπορεί να σε αγγίζουν οι ιδέες χωρίς να έχουν αισθήματα οι άνθρωποι. Θα είχαν καταρρεύσει. Είτε η Αγία Ιωάννα είτε η Ελάιζα Ντούλιτλ είτε…. Τέλος πάντων…
Εδώ λοιπόν, στο δεύτερο μέρος οι ιδέες , καθώς ξεκλειδώνονται, κι αντιλαμβανόμαστε το παιχνίδι του συγγραφέα, παραλλήλως βλέπουμε ότι δεν ξέχασε την ανθρώπινη διάσταση αυτών των φορέων και βασικά της ηρωίδας αλλά και του ιερέα που γίνεται αυτός η καθοριστική επιλογή του συγγραφέα για την τελευταία μεγάλη παρτίδα της ηρωίδας.
Η παράσταση είναι τόσο αντάξια του έργου ώστε να μην ξέρω ποιος αναδεικνύει ποιόν. Το έργο αβαντάρει την παράσταση ή η παράσταση αναδεικνύει το έργο;
Για τη ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΓΟΥΛΙΩΤΗ θα πω ότι το παίξιμο της είναι τόσο μοντέρνο, τόσο θεατρικά μοντέρνο, δεν υπάρχει ίχνος θεατρικότητας, δεν υπάρχει ούτε παρεξήγηση υποπαιξίματος από κακώς εννοούμενη λιτότητα, βγάζει και συναίσθημα και δυναμισμό μέσα από την ηρωίδα, χωρίς να ζητά την συμπαράσταση του θεατή, αν κι η σκηνοθεσία κατά ένα τρόπο, δοθέντος και του έργου, μας τοποθετεί στη δική της πλευρά, κι οι άλλοι είναι σαν σκληροί ή και ύπουλοι κατήγοροι. Η δουλειά της Γουλιώτη φαίνεται και στην παρουσία της, στην παρουσίαση του ρόλου. Σε κόμμωση και σε ντύσιμο αλλά και σε στάση σώματος δίνει ,μια παραπέρα διάσταση που στο δικό της ρόλο ο συγγραφέας δεν μπέρδεψε τα φύλα ούτε τις φυλές αλλά βασικά τα φύλα. Και πόσο καλά το δούλεψέ η ηθοποιός, το καταλαβαίνουμε αφού έχουν τελειώσει έργο και παράσταση, αφού είμαστε πιά καθοδόν προς το σπίτι μας, ίσως και την άλλη μέρα μια κι είναι εργο-παρασταση που δεν σε αφήνει να ησυχάσεις και το κουβαλάς. Μέσα από αυτά που ανακαλύπτει είναι κι η τοποθέτηση της Γουλιώτη πάνω στο ρόλο. Οι ηθοποιοί, ένας θαυμάσια κουρντισμένος θίασος, παίζουν με συναίσθημα τις ιδέες που εκπροσωπούν. Για τον καθολικο ιερέα θα πω ότι ένιωσα τα καλύτερα με τον ΝΙΚΟ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟ και τη διπλή του διάσταση, θα πω για την ΖΩΗ ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΥ που την ανέφερα και πιο πάνω πως όταν ισχυριζόταν ότ είναι μαύρη, έβγαζε κάτι απειλητικό, συντονισμένη με τη στάση της απέναντι στην ηρωίδα και το ότι παίζει ρολο σε έργο ιδεών κι όχι σε ένα δικαστικό δράμα. Γενικά το παίξιμο του θιάσου, διακρίνεται από πνευματικότητα. Κι η ΝΙΚΗ ΣΕΡΕΤΗ να μας βάζει ιδέες περι του τι γίνεται εκεί πάνω, κι η ΚΙΤΤΥ ΠΑΪΤΑΖΟΓΛΟΥ με το επι σκηνής όνομα να μας μπερδευει, κι ο ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΠΟΛΥΧΡΟΝΗΣ-απειλεί κι αυτος την ηρωίδα;…..και πάμε στους δυο χαρακτήρες του σπιτιού της Γουλιώτη, «σύντροφος» κατά το προγραμμα αλλά και Τσαρλι η ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, τρυφερότητα συντρόφου, ΑΜΑΛΙΑ ΝΙΝΟΥ η νεαρή με το όνομα «Σανι», τι είναι η Σάνι, τι τελικά συνέβαινε σε αυτό το σπίτι και στην απόσταση-αποστασιοποιηση του συγγραφέα από τα φύλα;
Και τώρα που ετοιμάζομαι να βάλω τελεία, οι προβληματισμοί μου δεν σταματούν. Α, στους επι μέρους συντελεστές θα σταθώ κι εδώ όπως και σε άλλα θέατρα, σε ένα επίτευγμα που όλο κι αυξάνει τις θετικές εντυπώσεις μου για την ποιότητα ων αθηναϊκών παραστάσεων: Η σημασία που δίνουν πιά στον ΗΧΟ. Όχι στην ακουστική, στον Ηχο. Το είχα γράψει και για τις «3 ψηλές γυναίκες». Εδώ , στο «The doctor», πάλι έχουμε ένα θαύμα σκηνικού ήχου με ό,τι αυτός περιλαμβάνει, ακόμα και τη μουσική (ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ - ΔΡΑΚΟΣ ΚΤΙΣΤΑΚΗΣ)