Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Pantimo

OSCAR 2019: ΑΝΑΛΥΣΗ 1- ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ

23 Ιανουαρίου 2019
Κατηγορία Περί Oscar...
Διαβάστηκε 3170 φορές

Είναι το production design. Αυτό που αυτολεξεί κακοποιούν στη μετάφραση ως «σχεδιασμός παραγωγής». Αλλα αντ’ άλλων. Δεν υπάρχει κάτι τέτοιο. Όπως επίσης και παλιότερα το έλεγαν «art direction» κι εδώ το μετέφραζαν «καλλιτεχνική διεύθυνση» λες κι επρόκειτο για… καμπαρέ. Οι αυτολεξεί μεταφράσεις που σε πεθαίνουν. Θα το επαναλαμβάνω κάθε χρόνο. ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ είναι ο όρος διότι αυτή είναι κι η ουσία του. Επειδή εδώ περιλαμβάνονται τα πάντα, από set εντός πλατώ μέχρι κι οι επιλογές τοπίων στις οποίες είτε θα κάνει παρέμβαση ο σκηνογράφος με τον set decorator και τους λοιπούς συνεργάτες, είτε θα το κρατήσει «γυμνό», ως επιλεγμένο τοπίο για τις σκηνογραφικές ανάγκες της ταινίας. Διότι το σινεμά δεν είναι θέατρο ώστε σκηνικό να θεωρείται μόνο το set της Σκηνής. Επίσης, υπενθυμίζω ότι στα σκηνικά περιλαμβάνονται κι όλα τα «γκάτζετ» και τα αντικείμενα και βέβαια, πριν από όλα, το ΧΡΩΜΑ, μια κι αυτός που το επιλέγει, το κυρίαρχο χρώμα της ταινίας δηλαδή, είναι ο σκηνογράφος, ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΑΣ, ο production designer. Δηλαδή με άλλα λόγια, το ύφος και το στήσιμο μιάς ταινίας ξεκινά από την κατηγορία αυτή. Η φετινή πεντάδα μας δίνει τη δυνατότητα να πούμε αρκετά ενδιαφέροντα πράγματα για αυτή την κατηγορία, μέσα από αυτά που οι εκπρόσωποι του κλάδου προέκριναν ως ΤΑ ΠΕΝΤΕ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ της χρονιάς.

ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ ΕΙΝΑΙ

  1. BLACK PANTHER- ΧΑΝΑ ΜΠΗΤΣΛΕΡ, Τζέι Χαρτ (set)

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Για την Μπήτσλερ που είναι και Αφρο-Αμερικάνα κι έχει σημασία αυτό για το παρακάτω του θέματος, είναι η πρώτη υποψηφιότητα, Για τον επί των set, συνεργάτη της, όμως, τον Τζέι Χάρτ, αυτή είναι η τρίτη μια κι ως στενός, το πάλαι ποτέ, συνεργάτης της βετεράνας ΤΖΑΝΙΝ ΟΠΓΟΥΕΛ, είχε προταθεί μαζί της για το «Λος Αντζελες: Εμπιστευτικόν» το 1998 και για το «Pleasantville» το 1999.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Καταρχάς εδώ βλέπουμε πόσο η διευθύντρια σκηνογραφίας στηρίζεται στον set decorator. Και βλέπουμε και τι φυσιογνωμία είναι αυτός ο decorator από τις τόσο φαινομενικά ασύνδετες μεταξύ τους θεματικά σκηνογραφίες που έχει επιμεληθεί τον διάκοσμο τους. Εχουμε λοιπόν εδώ πέρα ένα blockbuster της Marvel, ένα νέο προϊόν της Marvel, η οποία θέλησε κι ένα κόμικς με Αφρο-Αμερικάνους. Ζητούμενο ο διάκοσμος αλα blockbuster μιας φανταστικής αφρικανικής χώρας που πρέπει ενίοτε να θυμίζει και γαλαξιακό τοπίο, να εναλλάσσεται με ρεαλιστικούς χώρους, σκηνογραφικής blockbaster- ικής αντίληψης και να καταλήγει σε ένα φανταστικό τοπίο με χρώματα που να θυμίζουν τα κομικς και τον χώρο από όπου προέρχεται. Το σκηνογραφικό μέρος είναι η βάση που η ταινία αυτή έγινε επιτυχία κι αναγνωρίστηκε με πολλές διακρίσεις, εκεί που το συγκεκριμένο είδος συνήθως προσπερνιέται. Κι η Σκηνογραφία έβαλε τις βάσεις για να στηριχτούν εκεί κι άλλοι παράγοντες, ουσιαστικά έκανε τη μισή σκηνοθεσία.

  1. Η ΕΥΝΟΟΥΜΕΝΗ (The favourite)- ΦΙΟΝΑ ΚΡΟΜΠΙ, Αλις Φέλτον (set)

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Πρώτη υποψηφιότητα και για τις δύο

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Εργο Σκηνογραφίας στη βάση του το «Η Ευνοούμενη» μια και διαδραματίζεται εξ ολοκλήρου στη βασιλική αυλή επί βασίλισσας Αννας, 18ος αιώνας, όπου οι χώροι των Ανακτόρων στους οποίους κινείται η ιδιόρρυθμη βασίλισσα και οι αυλικές της, είναι που θα κάνουν τη σύσταση της ταινίας του Γιώργου Λάνθιμου. Κι επειδή η ταινία κρατεί το ιστορικό κομμάτι ως τιμόνι αλλά έχει και σατιρική-υπονομευτική διάθεση, πρέπει κι οι χώροι να είναι έτσι ώστε να δεχτούν να φιλοξενήσουν μια τέτοια αντίληψη. Τα σκηνικά δεν είναι «φορτωμένα», όπως θα ήταν φερειπείν αν η αντίληψη της ταινίας ήταν καθαρώς ιστορική ή αν ήθελε να δείξει τον πλούτο των ανακτόρων. Τα δείχνει όλα αυτά αλλά με ελευθερία στους χώρους ώστε να κινηθεί ανάλογα κι η κάμερα και να «παρέμβει» όπως το θέλει ο σκηνοθέτης κι όπως θα το ολοκληρώσουμε όταν φτάσουμε στη φωτογραφία και στο μοντάζ αλλά και στα κοστούμια όπου η σκηνογραφία έχει στηθεί με αυτές τις προϋποθέσεις- προδιαγραφές.

  1. ΠΡΩΤΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ (First Man)- ΝΕΗΘΑΝ ΚΡΟΟΥΛΥ, Κάθυ Λούκας (set)

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Πέμπτη υποψηφιότητα για τον ΝΕΗΘΑΝ ΚΡΟΟΥΛΥ, χωρίς νίκη ως τώρα. Είχε προταθεί για τις συνεργασίες του με τον Κρίστοφερ Νόλαν για το «The prestige»(2007), για τον «Σκοτεινό ιππότη» (2009), για το «Interstellar» (2015) και πέρσι για την «Δουνκέρκη». Για την Κάθυ Λούκας είναι η πρώτη υποψηφιότητα.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Το «Interstellar» είναι το πρώτο φιλμ που σου έρχεται ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΚΑ στο νου ως αντίληψη κι όχι ως θεματική, καθώς βλέπεις τον «Πρώτο άνθρωπο», αλλά οι σκηνογραφικές επιλογές του θυμίζουν και το «Απόλλων 13» και το «Οι κατάλληλοι άνθρωποι» κι όλα εκείνα τα φιλμ που έχουν ως βάση τα κέντρα εκπαίδευσης αστροναυτών πριν σταλούν στο Διάστημα. Αυτοί είναι οι χώροι που επιμελήθηκε κι έστησε ο Κρόουλι με τη συνεργάτη του ώστε να μας πει ο σκηνοθέτης Ντάμιεν Σαζέλ την ιστορία της εκτόξευσης του «Απόλλων 11» και του Νηλ Αρμστρονγκ που συμμετείχε, με δύο επιπλέον καινοτομίες που το οδηγούν ως την υποψηφιότητα του Οσκαρ Σκηνογραφικής Διεύθυνσης. Η μία είναι η σκηνογραφική άποψη της Σελήνης με ρεαλιστική απεικόνιση, όπου θα την πατήσει ο Πρωτος Ανθρωπος του τίτλου. Αυτό που λέμε «σεληνιακό τοπίο» αποδίδεται ευφάνταστα και ρεαλιστικά. Η δεύτερη καινοτομία έχει να κάνει με τη συνεργασία σκηνογραφίας και ήχου, μια και περισσότερο κι από τους χώρους δίνεται σημασία στα διάφορα όργανα και μηχανήματα προετοιμασίας εκπαίδευσης και που όλα αυτά θα πρέπει να παράξουν ανάλογο ήχο ώστε να πραγματωθεί η σκηνοθετική αντίληψη. Κι υπάρχουν βεβαίως κι οι χώροι της προσωπικής ζωής, τα σπίτια, οι ιδιωτικοί χώροι του ήρωα και της οικογένειας όπου μέσω από εκεί διαφαίνεται κι η οικογενειακή, κοινωνική και οικονομική τους κατάσταση.

  1. Η ΜΑΙΡΗ ΠΟΠΙΝΣ ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ (Mary Poppins returns)- ΤΖΩΝ ΜΑΫΡ, Γκόρντον Σιμ (set)

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Ο ΤΖΩΝ ΜΑΫΡ είναι  ΟΣΚΑΡΟΥΧΟΣ . Εχει  ΔΥΟ ΟΣΚΑΡ και μάλιστα και τα δύο (για το «ΣΙΚΑΓΟ» το 2003 και για τις «ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΜΙΑΣ ΓΚΕΪΣΑΣ» το 2006) για ταινίες του σκηνοθέτη Ρομπ Μάρσαλ με τον οποίο έχει και τη φετινή έκτη υποψηφιότητα της καριέρας του. Με τον Μάρσαλ είχε υποψηφιότητα και για το «Nine» το 2010 ενώ έχει προταθεί και για την «Ελίζαμπεθ» το 1999 και για το «Dreamgirls» το 2007.

ΟΣΚΑΡΟΥΧΟΣ κι ο ΓΚΟΡΝΤΟΝ ΣΙΜ, για το «ΣΙΚΑΓΟ» - τρίτη η φετινή υποψηφιότητα, έχει προταθεί και για το «Nine»- δηλαδή σε όλες τις υποψηφιότητες του είχε για διευθυντή σκηνογραφίας τον Τζων Μάυρ.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Τα ευφάνταστα set. Ολη η χαρά της «Μαίρη Πόπινς» είναι μέσα από τα σκηνικά παιδικότητας και χαράς ανακούφισης που έχουν στήσει οι σκηνογράφοι με την ομάδα τους, set που θυμίζουν την παλιά αλλά την κάνουν να φαίνεται και καινούργια. Κι όπως έδειξαν τα αποτελέσματα όλη η σκηνοθεσία στήθηκε πάνω στα σκηνικά, ήταν αυτοί που ανέλαβαν να περάσουν τη γραμμή, μισή σκηνοθεσία και βάλε κι άφησαν χώρο στην ενδυματολόγο Σάντυ Πάουελ (θα μιλήσουμε διεξοδικότερα στην προσεχή μας ανάλυση περί «κοστουμιών» και στη σχέση τους με την σκηνογραφία) για να κάνει το δικό της παιχνίδι και να ολοκληρώσει την οπτική πανδαισία που έστησε η σκηνογραφία, χωρίς να ζητήσει βοήθεια , αυτή τη φορά, από τα εφφέ.

  1. ROMA- ΕΟΥΧΕΝΙΟ ΚΑΜΠΑΓΙΕΡΟ, Μπάρμπαρα Ενρίκεζ (set)

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: ΟΣΚΑΡΟΥΧΟΣ ο Μεξικάνος σκηνογράφος ΕΟΥΧΕΝΙΟ ΚΑΜΠΑΓΙΕΡΟ, ήταν αυτός που είχε κερδίσει το ΟΣΚΑΡ ΣΚΗΝΙΚΩΝ για τον «ΛΑΒΥΡΙΝΘΟ ΤΟΥ ΠΑΝΑ» το 2007. Τυχαία τον διάλεξε ο Κουαρόν; Αυτή είναι η δεύτερη υποψηφιότητα του. Για την Μπάρμπαρα Ενρίκεζ είναι η πρώτη υποψηφιότητα.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Εδώ επιτρέψτε μου να σας πω μια ιστορία που έχει να κάνει με μαθήματα σκηνογραφίας που με είχαν στείλει από την Ακαδημία να παρακολουθήσω σε πανεπιστημιακές ή εργαστηριακές διδασκαλίες κι είναι αυτά για τα οποία ευγνωμονώ την Αμερική. Ηταν ένα μάθημα με το εξής θέμα: Τη συνάρτηση σκηνογραφίας – σεναρίου κι είχε ως επίκεντρο το σπίτι του ήρωα και των χαρακτήρων εν γένει. Μας έλεγαν λοιπόν σε εκείνο το μάθημα ότι οι ηθοποιοί που θα παίξουν τους χαρακτήρες κι ο σκηνοθέτης πρώτος και καλύτερος φυσικά- για τον σεναριογράφο δεν το συζητάμε ειδάλλως …απολύεται- πρέπει να γνωρίζουν πολύ καλά τον χώρο που θα κινηθούν, σαν να ήταν το σπίτι δικό τους. Να ξέρουν τα δωμάτια, τις επιπλώσεις, τους «πριβέ» χώρους κι ότι οι ηθοποιοί πρέπει να άνουν αυτοσχεδιαστικές πρόβες σε αυτούς τους χώρους ώστε να τους γίνουν οικείοι. Πρώτιστα οφείλει να το έχει κάνει ο σκηνοθέτης. Ένα από τα πράγματα που με εντυπωσίασαν στη «Roma», για να μην πω «με μάγεψαν» ήταν αυτό το κομμάτι, καταρχάς του σπιτιού κι όπως το περιεργάζεται εξ αρχής μέσω της υπηρέτριας-κεντρικής ηρωίδας και το δίνει στο θεατή λίγο – λίγο. Τα επιπλωμένα δωμάτια, τα ατακτοποίητα δωμάτια, μα και τα τακτοποιημένα, η κάμερα που κάνει διαρκώς βόλτες κι ελέγχει το σπίτι σαν να ήταν κάμερα ασφαλείας. Κι επίσης, οι εξωτερικοί χώροι όπως καταγράφονται. Με το travelling να διανύει ολόκληρη απόσταση  και να καταγράφει σε μονοπλάνο την πληρότητα ενός δρόμου, σαν να ήταν ο δρόμος αυτός ένα πλατώ του Χόλυγουντ της εποχής των μεγάλων παραγωγών. Θαρρείς κι ο Βιντσέντε Μινέλι θα έστηνε εκεί, μιούζικαλ. Και στο κάθε σημείο από το οποίο περνά η κάμερα  να βλέπουμε ένα ανθυπο-σκηνικό με τον κόσμο του κάθε χώρου να συμπεριφέρεται αναλόγως. Και φυσικά στα εξωτερικά δεν υπήρχε πλατώ, είχε μεταβληθεί σε πλατώ η πόλη του Μεξικού κι ο πεφωτισμένος σκηνογράφος έκανε τις παρεμβάσεις του. Μα όλο αυτό είχε να κάνει με την ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ. Όλα ξεκινούσαν από τον σκηνοθέτη, που ήταν ταυτοχρόνως και ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ, κι αυτός θα έλεγχε απολύτως τα της κάμερας και του στησίματος του πλάνου (που δεν είναι δουλειά της σκηνοθεσίας).  Στη μαυρόασπρη αισθητική που υιοθετήθηκε για ολόκληρη την ταινία.

ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ: Φαβορί ως είδος θεωρείται «Η ευνοούμενη». Σε άλλη αντίληψη επιλέγεται το «Black panther»- αν κι εφόσον προχωρήσουν σε υιοθέτηση της άλλης αντίληψης μάλλον τα κοστούμια θα κινδυνέψουν περισσότερο από τα σκηνικά. Όμως , αν κάτι δεν θα αφήνει την «Ευνοούμενη» να ησυχάσει σκηνογραφικά (κι όχι μόνο…) είναι αυτή η άλλη δουλειά στη «Roma». Οπου μέσα σε αυτή τη σκηνογραφία που περιέγραψα πιο πάνω εμπεριέχεται ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ και μάλιστα τόσο προσωπική. Πρώτη αγωνία λοιπόν για την φαβορί «Ευνοούμενη» και για το από πού μπορεί να της έρθει.  

 

 

Pantimo

Τελευταία άρθρα από τον/την Pantimo