To γιατί αφού είναι Αυστριακοί κάνουν ταινία με γερμανικό θέμα κι όχι με αυστριακό επί του συγκεκριμένου ζητήματος, για το πως φέρθηκε , ας πούμε, η Αυστρία στους ομοφυλόφιλους, είναι ερώτημα για συνέντευξη Τύπου κι όχι για κριτική. Ωστόσο , δεν μπορεί να μην περάσει από το μυαλό, αλλά ως Εργοκεντρικός οφείλω να το προσπεράσω ως στοιχείο της κριτικής και να ασχοληθώ με το έργο. Καθαυτό.

Τα της Γερμανίας λοιπόν στο θέμα της δίωξης των ομοφυλόφιλων  σε βάθος χρόνου κι όχι μόνο σε μια συγκεκριμένη περίοδο, παρακολουθούμε στο φιλμ. Μέσα από μια ιστορία υπερ-δραματική, ενός ανθρώπου που για τις ερωτικές του επιλογές , φυλακίστηκε σε τρεις διαφορετικές φάσεις της Ιστορίας-άλλωστε, όπως πληροφορούμαστε, ο Ποινικός Κώδικας στη Γερμανία  που προέβλεπε φυλάκιση των ομοφυλόφιλων άλλαξε το 1969….

Έχουμε λοιπόν το δράμα του κεντρικού ήρωα κι έχουμε και το δράμα του κόσμου τον οποίο εκπροσωπεί κι από τον οποίο προέρχεται, ένα δράμα, με απλά λόγια, απόλυτης κοινωνικής αναφοράς, όπου οι άνθρωποι, οι χαρακτήρες δηλαδή, οι ήρωες του δράματος, ζούν κάτω από πιέσεις που τους ασκεί η κοινωνία, οι απέξω κι αυτό είναι σεναριακά στοιχείο δραματικής σύγκρουσης, που κάνει τους ήρωες να έχουν αναφορά.

Στα δράματα, κοιτάμε , στην αξιολόγηση τους, κατά πόσο οι ήρωες που υφίστανται την δραματική κατάσταση, είναι θύματα της κοινωνίας ή του εαυτού τους. Αν προέρχεται από την κοινωνία, ναι, τότε το άτομο έχει δραματική υπόσταση ενώ αν προέρχεται από τον εαυτό του τότε χρειάζεται άλλη αιτιολόγηση  κι μάλιστα πλατιά και βαθιά ώστε να θεωρηθεί δραματικός ήρωας ουσίας κι όχι επιφάνειας. Είναι ένας βασικός τομέας αξιολόγησης αυτός, όταν εξετάζουμε σενάρια οποιουδήποτε είδους.

Στο συγκεκριμένο, ο ήρωας της «Μεγάλης απόδρασης» (αχ, βρε παιδιά γιατί αυτό τον ελληνικό τίτλο όταν η «μεγάλη απόδραση» είναι μια κλασική ταινία, εκείνη του Τζων Στάρτζες με τον Στηβ ΜαΚουήν… )(δεν το λέω ως ψόγο επειδή άλλαξαν τίτλο, είμαι υπέρ της αλλαγής των τίτλων, ξέρω και το διεθνή κανόνα που το προβλέπει, αλλά το «Μεγάλη Ελευθερία» μια χαρά θα ερχόταν, που είναι κι ο πρωτότυπος και κυρίως δεν θα ανακάτευε τη μεγάλη απόδραση»-αυτό είναι που με πειράζει εμένα)….Ο ήρωας , λοιπόν, που λέτε, της «μεγάλης απόδρασης» ,είναι ένα πρόσωπο τραγικό αλλά και δυνατό συνάμα, που έχει μάθει να υποφέρει αλλά και να αντέχει και να μπορεί να κάνει «παιχνίδι» με τους κανόνες. Είναι ήρωας ταινίας φυλακών, αυτού του είδους, κι ο σκηνοθέτης έχει τονίσει αυτό το στοιχείο, αυτό το χρώμα και μάλιστα έχει θελήσει να δώσει κι ένα τόνο υπογραμμισμένης διαχρονικότητας. Το ότι ο ήρωας φυλακίστηκε για την ομοφυλοφιλία του σε τρεις διαφορετικές χρονικές περιόδους, έχει υιοθετήσει ένα ύφος ενιαίο, αυτό που ξεκινά με την χιτλερική περίοδο (έστω με το φινάλε της..) και το ότι ίδιος παραμένει ως το τέλος. Από πλευράς φωτογραφίας είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον όλο αυτό ως τρόπος δουλειάς κι αποτελέσματος, από την άλλη, όμως, έχει ένα «θεματάκι» στο ότι μερικές φορές δεν αντιλαμβανόμαστε την εποχή ενώ αυτό θα έπρεπε να το παίρνουμε ως πληροφορία καθόσον στην υπόθεση υπάρχει εξελιξιμότητα, όπως υπάρχει και στον χαρακτήρα. Οπως επίσης το ότι κάποιες στιγμές οι χρόνοι πηγαινοέρχονται κι αυτό δραματουργικά δίνει ενδιαφέρον στην ιστορία αλλά σκηνοθετικά καμιά αφορά αποσυντονίζει. Ωστόσο, δεν αλλοιώνεται το περιεχόμενο του, δεν νοθεύεται το ύφος του, δεν ηττάται από τις επιλογές του , τουλάχιστον σε επίπεδο θέασης. Σε επίπεδο εφαρμογής κανόνων, μένει να το δούμε…..

Έχουν ενδιαφέρον τα αισθήματα κι οι σχέσεις των χαρακτήρων όπως αναπτύσσονται μέσα στις φυλακές, και μάλιστα προς το τέλος, τα συναισθήματα κορυφώνονται και δεν φοβούνται κι αυτό κάνει εντύπωση επειδή πρόκειται για Κεντρο-Ευρωπαίους, αν και τους έχουμε παρεξηγήσει, διότι από τις χώρες αυτές έχουμε δει σε σινεμά και θέατρο εξαιρετικά δράματα, τα οποία πολλές φορές άγγιξαν ευαισθησίες και εκτός των δικών τους τειχών. Ο πρωταγωνιστής ΦΡΑΝΚ ΡΟΓΚΟΒΣΚΙ, γνωστός κι από άλλες ταινίες, έχει όλη την αισθαντικότητα του ταλαιπωρημένου αλλά και ανθεκτικού ανθρώπου και μας το μεταδίδει από το ξεκίνημα, από το ότι ο πόλεμος τέλειωσε, οι φυλακές άνοιξαν, αλλά για τους ομοφυλόφιλους όχι.