Σε μια περίοδο που ο κινηματογράφος είναι αναστατωμένος, οι νέες ανάγκες, οι νέες συνθήκες, η πανδημία, η οικονομική κρίση, τα πράγματα που αλλάζουν, οι αίθουσες που κλείνουν, οι πλατφόρμες που γεννιούνται, η μαγεία που ανήκε στην σκοτεινή αίθουσα και μετατοπίζεται σε νέου τύπου, τουλάχιστον για κάποιες ηλικίες, στη μαγεία της κατ’ οίκον ψυχαγωγίας…κι όλα αυτά μαζί, σαν να δημιουργούν μια σύγχυση και παραγωγής και κατανάλωσης..
Ένα «εργάκι» λοιπόν, «εργάκι» με την έννοια του μεγέθους, που έχει βγει εδώ και κάτι μήνες στις πλατφόρμες , σιγά σιγά κατακτά εδάφη και έχει φτάσει να διεκδικεί και τρία Οσκαρ, της καλύτερης ταινίας (στην 10άδα- εντάξει δεν είναι το ίδιο όπως τότε που κι η «καλύτερη ταινία» είχε να κάνει κι εκείνη με «5άδα»), στο σενάριο εκ διασκευής (διότι προέρχεται όπως είπαμε στον πρόλογο από γαλλικό φιλμ) και στην ηθοποιία, στον β΄ανδρικό ρόλο για τον οποίο θα γράψω εκτενώς πιο κάτω διότι αυτός ο ΤΡΟΫ ΚΟΤΣΕΡ είναι ξεχωριστή περίπτωση και τον βλέπω με διαθέσεις να το παίρνει.
Καταρχάς τι σημαίνει CODA; Αρχικά είναι: Child Of Deaf Adults. Τα παιδιά που έχουν γεννηθεί από κωφούς γονείς ενώ τα ίδια φέρουν κανονικά την αίσθηση. Ετσι λέγονται. Τουλάχιστον στην Αμερική. CODA.
Το θέμα είναι τι έργο κάνεις με βάση αυτό ως ζήτημα, για κάποιους και πρόβλημα, για κάποιους άλλους κάτι πολύ κανονικό. Ξεκινάς με κεντρικό ήρωα, θηλυκού γένους, ένα κορίτσι που είναι σε οικογένεια κωφών, πατέρας , μητέρα αλλά κι αδελφός κι η μόνη έχουσα την αίσθηση είναι η συγκεκριμένη. Αρα, πρώτο στοιχείο, που μπορείς να ξεκινήσεις και να αντλήσεις ιστορία, το εν λόγω κορίτσι είναι ο μέσος διάμεσος της επικοινωνίας της οικογένειας με τον υπόλοιπο κόσμο.
Σε τι ιστορία τη βάζεις αυτήν την κατάσταση; Αφενός στο ότι είναι ο μέσος διάμεσος των γονέων, την υποχρεώνει να υποστεί και μια μοίρα, να καταδικαστεί να ζει όλο της τον βίο ως «διερμηνέας» της οικογένειας κι η ίδια να μη μπορέσει, να μην της επιτραπεί , να κανονίσει τη δική της πορεία στη ζωή, να ζήσει τη δική της ζωή κι όχι των γύρω της.
Πως το βάζεις σε εφαρμογή αυτό; Την προικίζεις τη συγκεκριμένη ηρωίδα με ένα τάλαντο με ένα χάρισμα, την αγάπη της για τη μουσική και τις σπάνιες φωνητικές της ικανότητες που την έχουν έτοιμη για καριέρα τραγουδίστριας. Αρα, με αυτό το στοιχείο βάζεις τις βάσεις για δραματική σύγκρουση της ηρωίδας με το περιβάλλον της και με τον εαυτό της. Οπότε, αρχίζει και στήνεται έργο που να μπορέσει ο θεατής να το παρακολουθήσει με ενδιαφέρον.
Ποια είναι η οικογένεια; Εδώ, αρχίζεις άλλη επεξεργασία κι η οικογένεια μόνο οικογένεια κατάθλιψης δεν είναι, μόνο οικογένεια αναπήρων δεν είναι. Ζουν σε ένα ψαροχώρι, δουλεύουν στην επεξεργασία υδάτινων τροφών, συγχρόνως είναι κι όξω καρδιά κι αυτό ξεκινά από τους δύο κωφούς γονείς οι οποίοι πέραν όλων των άλλων γουστάρονται μεταξύ τους τρελά. Υστερα από τόσα χρόνια, το σεξουαλικό μεταξύ τους δεν λέει να κοπάσει.. Η μάνα είναι ανοιχτόκαρδη, ο πατέρας ένας ιχθυοεργάτης μποέμ, σεξουλιάρης, πονηρός κι αγνός κι έχει φτιάξει τις συνθήκες έτσι ώστε τα παιδιά να είναι μια χαρά. Βέβαια, το περιβάλλον τους βλέπει λίγο σαν μιαρούς- αλίμονο. Αυτό του περιβάλλοντος, είναι που θα φέρει σε επαφή την κόρη με τον καθηγητή της μουσικής, έναν αυστηρό τύπο σαν και το ρόλο περίπου που έπαιζε -και πήρε Οσκαρ- ο Τζ,Κ.Σίμονς στο «Χωρίς μέτρο», σε πιο ανάλαφρο πλαίσιο (ο Εουχένιο Ντερμπεζ έχει την κωμική αίσθηση αλλά και μια απόλυτη πειθαρχία στο που πρέπει να φρενάρει), κι είναι ο καθηγητής που με τον δικό του αυταρχικό τρόπο θα σπάσει τους τσαμπουκάδες. Και της κοπέλας , η οποία είναι θύμα των φόβων της, αλλά και της προκατάληψης γύρω της, που την κάνουν να αισθάνεται ενοχική και παραιτημένη..
Κι έρχεται κάποτε η ώρα…Να προχωρήσει το κορίτσι…Τα σεναριακά «εμπόδια» μπήκαν, έφτιαξαν την πλοκή, ισορρόπησαν και μεταξύ τους και βλέπουμε κωφάλαλους σε ρόλους κωμικούς αλλά και με άμεση κοινωνική αναφορά, και πρέπει να γίνει η τελική σύγκρουση: Το κορίτσι, η μουσική, η φαμίλια, ο πατέρας, η μητέρα, ο αδελφός, κι από την άλλη ο καθηγητής, το τραγούδι και το μέλλον…
Όταν λοιπόν, με τρόπο ανάλαφρο , μπορείς και περνάς κι επεξεργάζεσαι όλα αυτά τα ανθρώπινα διλήμματα, και κάνεις έργο κοινωνικού χαρακτήρα, όπου βρίσκεις και χαραμάδες για να εισχωρήσει το χιούμορ και τελικά ο θεατής να ψυχαγωγηθεί καθώς επικοινωνεί με κάτι ανθρώπινο και καθώς θα έχει και κάτι σημαντικό να πάρει μαζί του, ε να πως το μικρό «εργάκι» σιγά σιγα ανηφορίζει και χτυπά τις πόρτες του Οσκαρ.
Και της πλατφόρμας…Για να τα λέμε όλα.
Και βέβαια, κατά τη λύση, ύστερα από τη σύγκρουση, πρέπει να τοποθετηθούν κι οι άλλοι χαρακτήρες. Το τέλειο σενάριο αξιώνει από μία σκηνή για τον καθένα απέναντι στην ηρωίδα: Τη στάση του αδελφού(με την χαριτωμένη φατσούλα του Ντανιέλ Ντουράν), την εξομολόγηση της μαμάς και τον μπαμπά που τον κάνει ως άνθρωπο κι ως πατέρα απολύτως ερωτεύσιμο..Με τον τρόπο που τον παίζει ο TΡΟΫ ΚΟTΣΕΡ ο οποίος, πραγματικά του δίνει ένα «σχήμα» παλιού ροκά, τύπου μποέμ, αυθόρμητου πλακατζή αλλά κι αυστηρού οικογενειάρχη, που υπονοεί πολλά για την ανατροφή των παιδιών και του έχει και μια σκηνή συναισθηματικής αποθέωσης, μετά τη συναυλία της κόρης…Είναι πραγματικά απίστευτος.. Ολη η ψυχική ενέργεια σε σώμα και πρόσωπο.
Α, τη μαμά την παίζει η ΜΑΡΛΗ ΜΑΤΛΙΝ, το κορίτσι που είχε πάρει το Οσκαρ στα «Παιδιά ενός κατώτερου Θεού» κι άνοιξε το δρόμο σε κωφούς να πάνε να γίνουν ηθοποιοί αλλά κι ως εκ τούτου σε συγγραφείς να καθίσουν να ασχοληθούν και με ρόλους κωφών. Ο ΤΡΟΫ ΚΟTΣΕΡ είναι ένας τέτοιος ηθοποιός, ένας εκ γενετής κωφός, με θητεία στο θέατρο και μάλιστα στο Μπροντγουέη… Δηλαδή ένα κοινωνικό θέμα, στα τελευταία 35-40 χρόνια έχει αποκτήσει και καλλιτεχνική υπόσταση.
Μένει η πρωταγωνίστρια η Εμιλυ Τζωνς, με την υπέροχη φωνή, την κοριτσίστικη διάθεση και το χάρισμα να μπορεί να συντονίζει γύρω της όλους αυτούς τους ωραίους ρόλους και τους ωραίους ηθοποιούς που την περιβάλλουν.
Υπεύθυνη για όλο αυτό η σκηνοθέτης και σεναριακή διασκευάστρια του γαλλικού φιλμ , η Αμερικανίδα ΣΑΝ ΧΕΝΤΕΡ με credits και στους σεναριογράφους του αρχικού, του γαλλικού φιλμ «Οικογένεια Μπελιέ» ΒΙΚΤΟΡΙΑ ΜΠΕΝΤΟΣ, ΣΤΑΝΙΣΛΑΣ ΚΑΡΕ’ ΝΤΕ ΜΑΛΜΠΕΡΓΚ. Στο γαλλικό συμμετείχαν δύο ακόμα σεναριογράφοι , ο Ερικ Λαρτιγκάου κι ο Τομας Μπιντεγκέιν
Εννοείται πως μιλάμε για ΤΑΙΝΙΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ