Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Pantimo

«ΤΟ ΑΜΑΞΑΚΙ» (1956-57): ΑΛΛΟ ΕΝΑ ΛΥΤΡΩΤΙΚΟ ΔΡΑΜΑ

14 Ιανουαρίου 2023
Κατηγορία Κριτικές
Διαβάστηκε 1191 φορές

Είναι «ΤΟ ΑΜΑΞΑΚΙ» της ΦΙΝΟΣ ΦΙΛΜ  σε σκηνοθεσία ΝΤΙΝΟΥ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ και σενάριο ΙΑΚΩΒΟΥ ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΗ (συνυπογράφει ο ΝΙΚΟΣ ΚΙΟΥΣΗΣ) με τον ΟΡΕΣΤΗ ΜΑΚΡΗ. Επιβεβλημένο πλέον ως δραματικό ηθοποιό. Ως δραματικό πρωταγωνιστή

Κι εδώ μάλιστα ο Μακρής δεν έχει να κάνει με το «νούμερο» του μεθυσμένου που του το μετέτρεψε σε δραματικό χαρακτήρα ο Τζαβέλλας στον «Μεθύστακα». Εδώ η επιτυχία του Μακρή στο έργο του Τζαβέλλα είναι που του φέρνει έναν εξαίρετο δραματικό ρόλο, εκτός.. μεθυσιού. Το ρόλο του αμαξά και θέμα του έργου Ο ΚΟΣΜΟΣ ΠΟΥ ΦΕΥΓΕΙ.

ΚΙ είναι σπαρακτικός ο ίδιος καθώς και ο σενάριο που βρίθει από δυνατές σκηνές. Το σενάριο έχει για ήρωα τον άνθρωπο που δεν μπορεί να αλλάξει ενώ αλλάζει η ζωή γύρω του και τον βλέπει με συμπάθεια κι όχι ως αντικείμενο κριτικής. Τον συμπονεί, μεταφέρει το ανθρώπινο δράμα του στο θεατή, κι η όποια κριτική του πάνω στο ότι ο άνθρωπος αυτός αδυνατεί να παρακολουθήσει τη ζωή είναι τα ίδια τα δραματικά επεισόδια κι οι παράπλευροι ρόλοι που τον συντρέχουν.

Το επάγγελμα του αμαξά αρχίζει και περνά στα αζήτητα, αντικαθίσταται σιγά σιγά από τα ταξί, μαζί τους αλλάζει σιγά σιγά κι η Αθήνα, το σενάριο σοφά επιλέγει την περιοχή της Πλάκας για μια τέτοια κατάσταση, η αλλαγή που δεν γίνεται αντιληπτή. Κι οι ρόλοι που έρχονται να ενισχύσουν τη θέση και να πλέξουν δραματικά και δραματουργικά την ιστορία. Ο φίλος ο κολλητός που αποφασίζει να ενδώσει στο ταξί , στη νέα εποχή, κι ο αμαξάς θα τον θεωρήσει προδότη, επιλέγοντας κι άλλη απομόνωση, ουσιαστικά προετοιμάζει το δικό του φευγιό, μαζί με τις άμαξες και την Αθήνα…Ο ρόλος της ηλικιωμένης Δέσποινας των άλλοτε ανακτορικών δεξιώσεων, που κι αυτή είναι σε ένα κόσμο που ήδη έφυγε αλλά καρτερεί το βιολογικό τέλος μέσα στον παραλογισμό της.. Ο γιός που πνίγεται και το σενάριο στην δραματική ενίσχυση του ρόλου του πατέρα τον έχει λίγο ρεμάλι- αυτό έχει κι ένα σκοπό επιπλέον δραματουργικά: Να επισημάνει ποιο είναι το θέμα και να μην τα μπερδέψει. Δεν είναι  τόσο η σύγκρουση των γενεών, όσο είναι το δράμα του ανθρώπου που δεν αντιλαμβάνεται την εξέλιξη. Για να γίνει πιο σφαιρικό, ο ΗΛΙΑΣ ΚΑΖΑΝ ας πούμε, θα απαιτούσε από το σενάριο και τη μεριά του γιού. Όπως στο «Ανατολικά της Εδέμ» ζήτησε από τον ΠΩΛ ΟΣΜΠΟΡΝ, τον σεναριακό διασκευαστή του έργου του  Τζων Στάινμπεκ, υπογράμμιση και της μεριάς του πατέρα κι ας είναι το έργο με τη μεριά του γιού. Ο ΝΙΚΟΛΑΣ ΡΕΪ, πάλι, θα το κράταγε έτσι, όπως στον «Επαναστάτη χωρίς αιτία» που δεν έδειξε και τη μεριά των γονέων, έχασε τη σφαιρικότητα, διότι ήθελε να συμπονέσει τα παιδιά. Το ημέτερο «Αμαξάκι ακολουθεί περισσότερο τη δεύτερη σχολή.

Όμως και για το ρόλο του γιού, το σενάριο έχει εφεύρει τη σκηνή- ρόλος  στο καπηλειό στην Αφρική με τον αιώνιο ξεσπιτωμένο που έκανε λεφτά αλλά έχασε ψυχή. Πολύ Καμπανέλλης η σκηνή, όπως και της ηλικιωμένης του χθες.

Και βέβαια, υπάρχει και το κορίτσι, μια απόλυτη δραματική ηρωίδα, θύμα του γιού και προστατευόμενη του πατέρα.

Όλα αυτά λοιπόν έρχονται και γίνονται ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ, δραματικός κινηματογράφος ΟΛΚΗΣ.

Διότι εδώ μπαίνει ο ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ!! Ο ΝΤΙΝΟΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ. Και δεν είναι που κάνει μόνο μια υπέροχη διανομή, είναι πως πετυχαίνει κι έναν άθλο επί της καθοδήγησης ηθοποιών: Να φτιάξει ενιαία ερμηνευτική γραμμή ενώ οι ηθοποιοί που έχει συγκεντρώσει είναι από «παράταιρες», αλληλοσυγκρουόμενες σχολές.

Από την ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ, ο ΟΡΕΣΤΗΣ ΜΑΚΡΗΣ, κεντρικός ήρωας κι ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ ως φίλος που θα ενδώσει στο ταξί καθώς κι η ΓΕΩΡΓΙΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ σε ένα σύντομο πέρασμα, με μια σκηνή αλά γυναίκα του ..Κουταλιανού, όχι και τόσο κωμική. Από το ΕΘΝΙΚΟ η ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΒΑΛΑΚΟΥ ως δραματική ενζενύ πρώτης κατηγορίας κι η ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΙΚΟΥ ως η Κυρία του Παλαιού Κόσμου και ο ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΖΕΡΒΟΣ, που βάζει τη δική του άμεση πινελιά (αν κι είχε ξεκινήσει από το "Τέχνης" αλλά  με τα χρόνια "ταυτίστηκε" με το Εθνικό). Από το ΘΕΑΤΡΟ ΤΕΧΝΗΣ ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ. Για το ρόλο -σκηνή στην ξενιτιά. Κι ο ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΣΡΑΤΗΓΟΣ ως σκληρός γιος , κινηματογραφικής εντρύφησης .

Αυτούς όλους ο ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ, τους κατευθύνει σε ενιαία γραμμή, χωρίς να περιορίσει τα εκφραστικά μέσα κανενός, αντίθετα τους αφήνει να βγουν μπροστά, τους παρακολουθεί ‘όμως με μάτι άγρυπνο μη κα ξεφύγει ‘κάποιος διότι η κυρίαρχη σχολή στην κινηματογραφική Ελλάδα ήταν θεατρική. Θεατρικά ήξεραν να παίζουν οι ηθοποιοί, αυτό, βεβαίως και δεν απομάκρυνε την ποιότητα, χρειάζονταν, όμως , έναν έλεγχο.

Ο ΝΤΙΝΟΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ στο «ΑΜΑΞΑΚΙ» πέτυχε κάτι στο οποίο άλλοι μεγάλοι δεν τα κατάφεραν. Όπως για παράδειγμα ο Μιχάλης Κακογιάννης στις «Τρωάδες» που δεν είχε μπορέσει να βάλει σε ενιαία ερμηνευτική γραμμή  τις 4 μεγάλες διεθνείς ερμηνεύτριες του, η κάθε μία έπαιζε τη σχολή της και μόνο η Ειρήνη Παπά θεωρήθηκε ότι έπαιζε τη γραμμή του σκηνοθέτη. Οι άλλες τρεις  (Κάθρην Χέπμπορν, Βανεσα Ρεντγκρεηβ, Ζενεβιέβ Μπυζόλντ) έκαναν υπέροχα το δικό της η κάθε μία και δεν δημιουργούσαν ενιαίο σύνολο. Το ‘ίδιο κι ο άλλος μεγάλος , ο ΤΖΟΤΖΕΦ ΜΑΝΚΙΕΒΙΤΣ στο «ΙΟΥΛΙΟΣ ΚΑΙΣΑΡ» που δεν είχε καταφέρει να  δώσει την ενιαία γραμμή στη σαιξπηρική ερμηνεία της κινηματογραφικής μεταφοράς, με τον Μάρλον Μπράντο να παίζει τη «Μέθοδο» και τους Βρετανούς Τζων Γκίλγουντ και Τζέημς Μέησον να παίζουν  σαιξπηρικό θέατρο της Αγγλίας. Βεβαίως και νικητής αναδείχτηκε ο Μάρλον Μπράντο διότι η ερμηνεία του  ήταν πιο κοντά στον κινηματογράφο. Κι ο μεγάλος Μάνκιεβιτς χρεώθηκε το ότι δεν μπόρεσε να συντονίσει τους Εγγλέζους μαζί του. Υπάρχουν κι άλλα παραδείγματα, ανέφερα αυτά τα δυο ως πιο ενδεικτικά. Ακριβώς επειδή ο Δημόπουλος, τόσο παράταιρες, ξαναλέω, μεταξύ τους σχολές, τις συντόνισε με τρόπο σεμιναριακό. Μακάρι να δίδασκαν στις σχολές τι σημαίνει συντονισμός σχολών, δείχνοντας αυτή την ταινία.

Και τα ΟΣΚΑΡ τα παίρνουν στον Α’ ρόλο (Ανδρικό) η ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ, με την αμεσότητα της ερμηνείας του ΜΑΚΡΗ ως ενός καθαρόαιμου, δραματικού ηθοποιού πλέον (που θυμάται το δράμα μόνο όταν παίζει στο σινεμά - στο θέατρο την επιθεωρηση δεν την αποχωρίζεται) και στον Β’ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΝΙΚΑΕΙ το ΕΘΝΙΚΟ, με την ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΙΚΟΥ. Η Επιθεώρηση δίνει την ΑΜΕΣΟΤΗΤΑ που ο Κινηματογράφος τη χρειάζεται, το Εθνικό όμως με τις περιπτώσεις σαν της Καλογερίκου υπενθυμίζει τη μόρφωση επί της υποκριτικής, τις τεχνικές που τους διδάσκει.

Εννοείται πως όλη η διανομή είναι συγκλονιστική και συγκινητική.

Όμως, ο Δημόπουλος για να το καταφέρει αυτό έχει και το ΝΤΙΝΟ ΚΑΤΣΟΥΡΙΔΗ στη ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ να του φτιάξει κλίμα και να τους εντάξει σε αυτό.. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ είναι παίδες το ΣΙΝΕΜΑ! ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ

 Κι η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ επί το κλίματος ολοκληρώνεται με τον ΜΑΝΟ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ που βγάζει όλη την πίκρα, όλη τη μελαγχολία της εποχής που φεύγει και του νικημένου ανθρώπου που την ακολουθεί.

Το περί ΛΥΤΡΩΤΙΚΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ στον τίτλο δεν το έβαλα τυχαία. Η ταινία ήρθε ΠΡΩΤΗ σε εισπράξεις στη σαιζόν 1956-57 με δεύτερη την «Καφετζού» και τρίτο το «Λατέρνα φτώχεια και γαρύφαλλο» - και τα δύο αυτά, είναι του Σακελλάριου. Τρεις ταινίες η παραγωγή του Φίνου στη σαιζόν εκείνη, φτιάχνουν και την πρώτη εισπρακτική τριάδα.

Είναι η χρονιά που η ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΒΑΛΑΚΟΥ θριαμβεύει στο θέατρο ΜΟΥΣΟΥΡΗ , στο «ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΦΡΑΝΚ», κερδίζει το ΒΡΑΒΕΙΟ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ , είναι η πρώτη φορά στην ΙΣΤΟΡΙΑ που αθηναϊκο θέατρο θα βγάλει τη σαιζόν με ένα έργο, κάτι που από αυτή τη στιγμή και μετά, για το Θέατρο Μουσούρη γίνεται..Θεσμός. Σαιζόν κι Εργο. Πλην ελαχιστων εξαιρεσεων. Η ΒΑΛΑΚΟΥ ήταν η ΠΡΩΤΗ. Και τον επόμενο χρόνο, πάλι ΕΚΕΙ, τις «ΣΚΗΝΕΣ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ», όλο το χειμωνα

Τροποποιήθηκε Σάββατο, 14 Ιανουαρίου 2023 20:09
Pantimo

Τελευταία άρθρα από τον/την Pantimo