Αυτό το βάζω ως ενδεικτικό του τι ήταν η ΑΝΝΑ ΣΥΝΟΔΙΝΟΥ. Δεν πάω να την παρουσιάσω «κομμουνίστρια» που δεν ήταν, όμως σε εκείνη την ερώτηση-απάντηση κρύβεται για μένα όλη η ιδιοσυστασία της. Η οποία ήταν απολύτως ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ.

Η αφετηρία σε κάθε βήμα της ΑΝΝΑΣ ΣΥΝΟΔΙΝΟΥ ήταν πνευματική. Το πνεύμα καθόρισε τη διαδρομή της και την πορεία της, το πνεύμα την οδήγησε στις κατά καιρούς αποφάσεις της, το πνεύμα την φώτιζε και την οδηγούσε  σε ρίξεις όταν θιγόταν κάτι ιερό για αυτήν και η λέξη «ΙΕΡΟ» είχε μπει στη ζωή της κι όλα ως έτσι τα αντιμετώπιζε

«Ιερή πράξη το θέατρο», «Ιερή πράξη η πολιτική», «Ιερή πράξη το αρχαίο δράμα», «Ιερή πράξη ο αθλητισμός»

Αυτό ήταν ΕΝΑ από τα πράγματα που άκουσα να λέει η Συνοδινού και μου άνοιξαν ορίζοντες. Δεν συμβαίνει με πολλούς ανθρώπους αυτό διότι και που να τους βρείς τόσους πολλούς ΤΕΤΟΙΟΥΣ ανθρώπους. Είναι όμως από αυτούς που μου αποθήκευσαν γνώση με τις κουβέντες που μου είπαν.

Μια φορά έχουμε πάει μαζί στους ΔΕΛΦΟΥΣ για να δούμε παράσταση της «ΕΚΑΒΗΣ» από το Royal Shakespeare Company» με την ΒΑΝΕΣΑ ΡΕΝΤΓΚΡΕΗΒ.  Είμαι περίεργος να δω πως θα αντιδράσει η ΙΕΡΕΙΑ του αρχαίου ελληνικού δράματος , που το έχει διδαχθεί από τον ΡΟΝΤΗΡΗ , με τους Εγγλέζους και με μία παράσταση που δεν ακολουθεί το «μέτρο» και τον «ρυθμό», αυτά που είχε διδαχθεί κι υπηρετήσει η Συνοδινού. Το παρακολουθεί με απόλυτη κατάνυξη κι όταν τελειώνει ξεσπά σε επευφημίες ενθουσιασμού. ΚΑΙ ΤΙ ΜΟΥ ΛΕΕΙ; «Απόψε είδες κάτι πολύ σημαντικό και χρηστικό για σένα. Είδες τι σημαίνει ΠΑΡΑΔΟΣΗ  και ΣΧΟΛΗ. Είδες πόσο βαθιά φέρουν εντός τους τον Σαίξπηρ οι Βρετανοί  ώστε μέσα από εκεί να προσεγγίζουν και τα άλλα είδη θεάτρου. Το δικό μας αρχαίο δράμα μπορεί να τους είναι ξένο αλλά έχοντας μια δική τους τεράστια σχολή που λέγεται ΣΑΙΞΠΗΡ, δες απόψε πως το προσέγγισαν, με τι θαυμαστά αποτελέσματα»

Εδώ μιλάμε για πνευματικό ΕΥΡΟΣ. Και δεν μένουμε εδώ. Διότι πραγματικά αυτή η κουβέντα πήγε και σφηνώθηκε μέσα μου και σιγά σιγά, μέρες, μήνες, χρόνια αργότερα έβλεπα να ξεκλειδώνει πορτάκια στο μυαλό μου . Και κάποτε, που αισθάνθηκα κάτοχος της μελέτης στην οποία με είχε σπρώξει η κουβέντα-διδασκαλία της Συνοδινού, αποφάσισα να κάνω μια προκλητική εφαρμογή: Να δω μέσα από αυτό το μάθημα , την ταινία «The blind side» για την οποίο πήρε το Οσκαρ η Σάντρα Μπούλοκ!. Οπου είχα προσέξει, έχοντας πιά κάνει τις μελέτες τις παραπάνω, ΧΑΡΗ στη ΣΥΝΟΔΙΝΟΥ, πως η Μπούλοκ προσέγγιζε το δράμα που την οδήγησε στο Οσκαρ πατώντας στέρεα στην εξειδίκευση της ως κομεντιέν που είχε δουλέψει ,μελετήσει καθιερώσει. Εσεις μπορεί να γελάστε τώρα που το διαβάζετε, όμως, εγώ, πριν γράψω την κριτική σηκώθηκα και πήγα στο σπίτι της ΑΝΝΑΣ ΣΥΝΟΔΙΝΟΥ, στο Παγκράτι. Ηταν κεί κι ο σύζυγος της ο αείμνηστος ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΙΝΑΚΗΣ «Ο Γιώργος Μαρινάκης ο ΑΘΛΗΤΗΣ» όπως συνήθιζε εκείνη να τον αποκαλεί με αρχαιοελληνική περηφάνια. Πόσο την αγαπούσε αυτός άνθρωπος; Τέλος πάντων….. Πήγα που λέτε στο σπίτι, και της είπα τι τη θέλω. Να με εξετάσει αν έχω κατανοήσει εκείνη την διδασκαλία της πριν από λίγα χρόνια στους Δελφούς, επειδή ως κριτικός θέλω να κάνω μια υπέρβαση, μια εφαρμογή του κανόνα αλλά στην κινηματογραφική ηθοποιία και σε κάτι «ανάλαφρο», αν πραγματικά έχω κατανοήσει τι έκανε η ηθοποιός. Με άκουσε, με διέκοψε μόνο για να μου κάνει την παρατήρηση  «τι πάει να πεί «ανάλαφρο»;» και στο τέλος μου είπε τρεις λέξεις: «ΑΥΤΟ ΑΚΡΙΒΩΣ ΕΝΝΟΟΥΣΑ»

Φως,φως,φως ΦΩΣ!!!!!!!!!!!!!!!

Φως που την έκανε ορθάνοιχτη στα πάντα. Φερειπείν για τους ηθοποιούς που έπαιζαν στην τηλεόραση  ενώ περίμενε κανείς, σύμφωνα με τα στερεότυπα που φτιάχνουμε στο μυαλό μας, ότι θα είναι με πύρινη ρομφαία εναντίον τους, εκείνη έλεγε «και πολύ καλά κάνουν τα παιδιά. Οπου βρίσκουν ρόλους, οφείλουν να τους παίζουν. Από κει και πέρα, η προσωπική επιλογή είναι επόμενο στάδιο»

Αυτό το φως της μεταλαμπαδεύτηκε από την ΜΑΡΙΚΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ και τον ΔΗΜΗΤΡΗ ΡΟΝΤΗΡΗ. Ηταν οι δύο πνευματικοί της δάσκαλοι, όπως μου επαναλάμβανε η ίδια , αυτοί τη δίδαξαν την αρχαία τραγωδία (πήγαινε ως μαθήτρια και κρυβόταν στον εξώστη του «Rex» για να κρυφακούει το Ροντήρη να μιλά με την Κοτοπούλη για την «Ορέστεια» που θα ανέβαζαν στο Ηρώδειο)

Το πνεύμα της αρχαίας τραγωδίας όταν εγκαταστάθηκε μέσα της, την οδήγησε στις περαιτέρω αποφάσεις.  Η «Αντιγόνη» κυρίως αλλά κι η «Ηλέκτρα», ειδικότερα του Σοφοκλή, την κατεύθυναν, κακά τα ψέματα.

Ετσι πήρε την απόφαση να αντισταθεί στη Δικτατορία, αποφασίζοντας να κλείσει το θέατρο του Λυκαβηττού σε ένδειξη διαμαρτυρίας, να καλέσει το BBCκαι να εξηγήσει τους λόγους που έκλεισε η ίδια το θέατρο και να επιβάλλει στον εαυτό της 5χρονη ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΣΙΩΠΗ.

Αυτό το πνεύμα την οδήγησε σιγά σιγά και στο να συνδέσει  (και να συνδεθεί κι η ίδια) Αρχαιοελληνικό Πολιτισμό με Χριστιανισμό. Πολλοί το παρεξήγησαν, άλλοι το ειρωνεύτηκαν- αλίμονο, είναι ίδιον των ημιμαθών ανθρώπων που ό,τι δεν καταλαβαίνουν, το ειρωνεύονται, αλλά εκείνην ούτε που την ένοιαζε διότι είπαμε ότι ζητούμενο της ήταν πάντοτε το πνεύμα κι όχι η ΥΛΗ εξού και δεν ήθελε τους κομμουνιστές. Μέσα της αυτά τα δύο έγιναν ΕΝΑ.

Ηταν καταπληκτικό να συνομιλείς με τη Συνοδινού, με εκείνη τη φωνή την καθάρια, με εκείνη την άρθρωση που είναι από τις σπάνιες για ΑΝΘΡΩΠΟ κι όχι μόνο για ΗΘΟΠΟΙΟ, να σου αναφέρεται στη μετάφραση του Γρυπάρη για τη Σοφόκλεια «Ηλέκτρα» και μέσα από εκεί να σου βρίζει τον Μπους, τον Μπλαιρ αλλά και μερικούς εγχώριους κι από το «Ω άγιο φως τα’ ουρανού» της μετάφρασης Γρυπάρη να περνά στους Αγιους Πατέρες κι ενδιάμεσα να αμολά και δύο βρισιές πειραιώτικιες  λιμανίσιες και νε επανέρχεται στις υποθήκες της Εκκλησίας και των Υψηλών Γραμμάτων περνώντας πάλι από τον Σοφοκλή στον οποίο είχε μια ιδιαίτερη αδυναμία από τους άλλους αρχαίους τραγικούς μας. Της ταίριαζε περισσότερο, ήταν πιο κοντά στη δική της  ιδεαλιστική διάθεση.

Με το ίδιο πνεύμα τα βρόντησε και στη Βουλή το 1990, όταν η βουλευτής των Οικολόγων Μαρίνα Δίζη ανέβασε ένα πανό που έλεγε κάτι για «θέατρο», η ΣΥΝΟΔΙΝΟΥ προσβλήθηκε που της λέρωσαν το θέατρο , αισθάνθηκε θιγμένη , άρπαξε τα χαρτιά της , κατευθύνθηκε, φωνάζοντας στον Πρόεδρο της Βουλής ΑΘΑΝΑΣΙΟ ΤΣΑΛΔΑΡΗ και του είπε «ΠΑΡΑΙΤΟΥΜΑΙ ΚΑΙ ΑΠΟ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΜΕΛΟς ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟς Της ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ». Αυτό ήταν.

Φυσικά κι αυτό το πλήρωσε. Το πλήρωσε όμως; Με τι το πλήρωσε; Διότι η ίδια  δεν ενδιαφερόταν ούτε γα το χρήμα ούτε για τίποτε θέσεις. Ωστόσο οι σχέσεις της με τη Νέα Δημοκρατία, μετά από αυτό διαταράχτηκαν. Παρόλα αυτά έμεινε πιστή στη Νέα Δημοκρατία. Αν κι η προέλευση της ήταν Κεντρώα αλλά από τη στιγμή που μετά την επιστροφή του Καραμανλή του είχε πει «ναι», αισθανόταν ενταγμένη στη Νέα Δημοκρατία, γοητευμένη από τον Καραμανλή, πιστεύοντας στον Καραμανλή  αλλά και με ένα στόμα που δεν υπολόγιζε και που θύμιζε θηλυκό Χατζιδάκι. Τα έλεγε χύμα και δεν την ένοιαζαν οι συνέπειες. ΠΟΛΥ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΝΕΥΜΑ. «Αντιγόνη»…. Ναι, ναι, την είχε  επηρεάσει πολύ.

Κι όταν μετά την παραίτηση της από την πολιτική («ποτέ δεν παραιτήθηκα από την πολιτική, από τη Βουλή κι από το κόμμα παραιτήθηκα» διευκρίνιζε) , η επιστροφή στο θέατρο συνοδεύτηκε από νέες αποφάσεις: Τώρα πλέον οφείλω να υπηρετήσω την Τέχνη μου ως ΕΛΛΗΝΙΔΑ. Θα παίζω στο εξής ΜΟΝΟ Ελληνίδες. Αντιλαμβανόταν πως ήταν κι αυτό μια αποστολή. Ετσι, έλαμψε ως «ΚΟΝΤΕΣΣΑ ΒΑΛΕΡΑΙΝΑ» του ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΥ κι όσοι είχαν προλάβει και τις δύο, τη σύγκριναν με την ΚΥΒΕΛΗ και δεν εύρισκαν διαφορές. Όπως την είχαν συγκρίνει και με την ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ όταν έπαιξε την «Αντιγόνη» για πρώτη φορά και μάλιστα στη Συνοδινού επαίνεσαν τη λύση των χεριών όπου η Παπαδάκη στη δική της ερμηνεία είχε τα χέρια πίσω σαν δεμένα ενώ η Συνοδινού τα είχε ελεύθερα, μπροστά κι αυτό της έδινε τρομερό αέρα στην κίνηση κι έκανε  την Αντιγόνη να μοιάζει περισσότερο «ελεύθερη» και λιγότερο «αιχμάλωτη». Εξού και τότε μίλησαν για «θριαμβευτική είσοδο στην Τραγωδία» αν κι είχε προηγηθεί η εμφάνιση της πλάι στην Παξινού «Εκάβη» ως Πολυξένη. Για την Παξινού έλεγε τα καλύτερα, για τον Μινωτή όχι. Αλλωστε ήταν κι από τους λόγους που είχε αποχωρήσει από το Εθνικό το 1964, ύστερα από χρόνια και «μετωπική» σύγκρουση με τον Μινωτή. Όχι τον «καλλιτέχνη»- αυτόν τον τιμούσε.

Ωστόσο, που λέτε, της ασκήθηκε πόλεμος από το ΠΑΣΟΚ και μια χρονιά αρνήθηκαν να της δώσουν την Επίδαυρο. Η Συνοδινού το σχολίασε με το εξής απλό: «Ναι,το να παίξω αρχαίο δράμα είναι πράγματι ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ. Και για αυτό θα παίξω. Επειδή για μένα το θέατρο ΕΙΝΑΙ πολιτική πράξη κι ακόμα περισσότερο ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΔΡΑΜΑ». Κι άφηνε του κόσμου τους υπαινιγμούς ακόμα και για ξένα κέντρα.

Για τη Μελίνα, που πολλοί θα θέλετε να μάθετε: Με τη Μελίνα υπήρχε μια αντιπαλότητα. Από τα χρόνια του θεάτρου Κοτοπούλη. Μόνο που η αντιπαλότητα, από πλευράς Συνοδινού (από πλευράς Μελίνας ουδέποτε εκδηλώθηκε) δεν ήταν «γυναικεία» όπως σε άλλες έχθρες της Μελίνας , διότι ήταν κι οι δύο πανέμορφες γυναίκες, εντελώς διαφορετικές, κι η Κοτοπούλη τις λάτρευε και τις δύο.  Η αντιπαλότητα ήταν πνευματική. Δεν μπορούσε η Συνοδινού να καταλάβει γιατί η Κοτοπούλη έκανε τα στραβά μάτια στα διάφορα καπρίτσια της Μελίνας που παράταγε το θέατρο κι έτρεχε στα Παρίσια, όταν η ίδια η Κοτοπούλη αυτό που τους δίδασκε ήταν ο ασκητισμός στην Τέχνη, η απόλυτη υποταγή στο θέατρο και λάτρευε τη Συνοδινού ακριβώς γι αυτό. Χμ! Όμως η Μελίνα από τα Παρίσια έφερνε πρεμιέρες στην Κοτοπούλη, έφερνε εδώ τους Γάλλους συγγραφείς με την πρώτη παρουσία του έργου τους στη σκηνή του «Rex» από το θίασο της Μαρίκας που διηύθυνε ο Μυράτ. ΑΥΤΟ ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΧΟΤΑΝ Η ΣΥΝΟΔΙΝΟΥ. Κι η ίδια μου το έχει πεί περίπου έτσι, σχεδόν ακριβώς!!!

Μετά, η αντιπαράθεση έγινε πολιτική αλλά δεν είναι της παρούσης και δεν αξίζει τον κόπο, όμως προς το φινάλε φίλιωσαν, χωρίς όμως, να αλλάξει τίποτε σε όσα πίστευε η Συνοδινού για εκείνη!!!

Άλλη διαμάχη με τη Μελίνα δεν θα μπορούσε να είχε διότι οι δρόμοι που ακολούθησαν ήταν διαφορετικοί. Παρόλα αυτά η Συνοδινού που δεν την απασχολούσε το σινεμά αφού είχε ποτιστεί με το πάθος του αρχαίου δράματος, πρόλαβε κι έκανε ως πρωταγωνίστρια , παραγωγή του Χόλυγουντ, το «Ο ΛΕΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡΤΗΣ» που γυρίστηκε στην Ελλάδα, πριν από τη Μελίνα…. Ο κινηματογράφος μπορεί να μην την απασχολούσε αλλά της διέσωσε την ομορφιά της διότι ήταν κι εκπάγλου καλλονής (το «Ο άνθρωπος του τραίνου» του Ντίνου Δημόπουλου από το βιβλίο του ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΗ πλάι στον ΓΙΩΡΓΟ ΠΑΠΠΑ είναι το καλύτερο της) (εδώ υπάρχει και μια πολιτική κακιούλα εις βάρος της από «ΤΑ ΝΕΑ» που, όταν μεταδόθηκε  το φιλμ  από την τηλεόραση στην πρώτη βουλευτική θητεία της με τη «Νέα Δημοκρατία» την ειρωνεύτηκαν ή την υποβίβασαν έμμεσα  βάζοντας τίτλο «Μια βουλευτίνα σε μελό» αλλά κι όταν της το θύμισα κάποτε μου σχολίασε  «καλά, εκεί μέσα είναι Μελινάδικο») κι επίσης ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ της ΔΙΕΣΩΣΕ την «ΗΛΕΚΤΡΑ» από την παράσταση της Επιδαύρου του 1961. Το «Αγιο φως του ουρανού» δεν μπορούσε να πάει χαμένο….

Μα και στον καρκίνο όταν την χτύπησε, με πνευματικό τρόπο αντέδρασε: «Εγώ θα κάνω ό,τι είναι δυνατόν και θα φύγω όταν ο Κύριος με καλέσει κοντά του». Το θέμα είναι πως αυτό το μάθαμε το 1993, στο θέατρο «Αλίκη» ένα βράδυ…. Κι είδαμε , να φεύγουν η μία κατόπιν της άλλης ΟΛΕΣ όσες έφυγαν, συνομίληκες και νεότερες κι η Αννα Συνοδινού να φεύγει τελευταία.  Κι από το στενό περιβάλλον της….

Ως αληθινό ΑΓΙΟ ΦΩΣ Τ'ΟΥΡΑΝΟΥ!

 Την αποχαιρετώ για όλα όσα μου ενστάλλαξε. Και με έμαθε να διαχωρίζω το "ΕΠΙΚΑΙΡΟ" από το "ΑΙΩΝΙΟ"

 ΑΝΤΙ ΓΙΑ Υ.Γ: Η  μόνη τραγωδία που αρνιόταν κατηγορηματικά να παίξει ήταν η "ΜΗΔΕΙΑ". Γιατί; ΔΕΝ ΕΝΕΚΡΙΝΕ ΤΝ ΠΡΑΞΗ ΤΗΣ!!!!!!!!!!!!!!! Και δεν ήθελε να ερμηνεύσει κάτι στο οποίο εναντιώνεται τόσο πολύ.