Ηταν ένα σεμινάριο γύρω από το ΧΡΩΜΑ. Κι εκεί άνοιξαν οι ορίζοντες μου. Δεν ήταν απλώς γύρω από το ότι Ο ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΟΡΙΖΕΙ ΤΟ ΧΡΩΜΑ, που μου το είχε διδάξει στην Ελλάδα, στα 18χρονα νιάτα μου, ο ΝΤΙΝΟΣ ΚΑΤΣΟΥΡΙΔΗΣ αλλά μια παραπέρα εξειδίκευση, πολύ «εντός των τειχών»: Στο πως ορίζεται το χρώμα!!! Κι έμαθα πως κάθε ταινία έχει το κυρίαρχο χρώμα της. Κι αυτό το χρώμα, που ορίζεται ως κυρίαρχο, και πάνω σε αυτό θα κανονίσει τους φωτισμούς και την ατμόσφαιρα ο διευθυντής φωτογραφίας και σε αυτό θα ανταποκριθεί κι ο ενδυματολόγος ώστε να εναρμονίσει ομοιότητες κι αντιθέσεις, ΠΡΕΠΕΙ να υπάρχει σε ΚΑΘΕ πλάνο του φιλμ. Είτε με πλήρες σκηνικό, είτε με ένα «γκατζετ», είτε με ένα τασάκι, είτε με ένα φουλάρι είτε με ένα…. ό,τι βάλει ο νους. Επακολούθησε άσκηση στην οποία μπορούσαν να συμμετάσχουν κι οι ακροατές. Η άσκηση αφορούσε στο να μας δίνει ο καθηγητής (ήταν μέλος της Κινηματογραφικής Ακαδημίας) μία ταινία και να ψάχνουμε να βρούμε το κυρίαρχο χρώμα. Το σεμινάριο ήταν τριήμερο. Καταλαβαίνετε τώρα τι τίτλοι κατατέθηκαν, τι δουλειά έγινε, τι φως μπήκε στο νου μου. Και την τελευταία μέρα, τόλμησα να απευθύνω εγώ ερώτηση (επιτρεπόταν!): «Το «ΜΟΥΛΕΝ ΡΟΥΖ» ποιο έχει ως κυρίαρχο χρώμα;» ήταν η ερώτηση που υπέβαλα. Και τότε σηκώθηκε η assistant της ΚΑΘΡΙΝ ΜΑΡΤΙΝ, της σκηνογράφου κι ενδυματολόγου του «Μουλέν Ρουζ» , η οποία συμμετείχε στο πρόγραμμα κι έμεινε εντυπωσιασμένη από την ερώτηση, ειδικώς για αυτή την ταινία. Επιτόπου το έβαλαν ως άσκηση. Δεν μπορούσε να το βρει κανείς, ούτε μεταξύ θεσμικών φοιτητών ούτε μεταξύ ακροατών (που οι δεύτεροι ήμαστε λίγοι). Κι η assistantαποκάλυψε: «όλο το παίδεμα της σκηνογράφου και του επιτελείου της, κατά την προετοιμασία του συγκεκριμένου μιούζικαλ, ήταν να «σπάσουν» αυτό το καλούπι. Κι ότι προέβη σε κάτι επαναστατικό. Η Κάθριν Μάρτιν τους είχε δηλώσει μελετώντας το έργο κατά την προετοιμασία και σε συνεννόηση με το σύζυγο της σκηνοθέτη  ΜΠΑΖ ΛΟΥΡΜΑΝ, πως από τη στιγμή που θέλει ως σκηνοθετική γραμμή ένα «φανταιζί στροβίλισμα» και πάνω σε αυτό θα δουλέψει και το μοντάζ, το στροβίλισμα θα το πετύχει με την επανάσταση στο κυρίαρχο χρώμα. Και ποιο ήταν; Η ΙΡΙΣ. ΚΑΙ ΤΑ 7 ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΙΡΙΔΑΣ ΝΑ ΣΥΝΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΕ ΚΑΘΕ ΚΑΡΕ, ΣΕ ΚΑΘΕ ΠΛΑΝΟ. Δύο εβδομάδες μετά, η Κάθριν Μάρτιν έπαιρνε το Οσκαρ και των Σκηνικών και των Κοστουμιών για το «ΜΟΥΛΕΝ ΡΟΥΖ»

Αυτά ως ένα παράδειγμα περί ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ.

ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ ΕΙΝΑΙ:

1. Η ΑΦΙΞΗ (Arrival) – Πατρίς Βερμέτ (production designer), Πολ Χοτ (set decorator)

ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Για τον Καναδό Πατρίς Βερμέτ, η δεύτερη υποψηφιότητα- είχε προταθεί και το 2010 για την «Νεαρή Βικτώρια». Για τον Πολ Χοτ, η πρώτη.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Ατού η επιλογή του «σκοτωμένου» χρώματος ώστε σημεία του Πλανήτη Γη να μοιάζουν με διαστημικό τοπίο . Στην ίδια αισθητική αντίληψη της απόλυτης ομοιογένειας το σπίτι της επιστήμονος που παίζει ρόλο στην ιστορία καθώς και τα «κατασκευάσματα» των Εξωγήινων που έρχονται στη Γη και φέρνουν την «άλλη διάσταση»

2. ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΑ ΖΩΑ ΚΑΙ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ (Fantastic beasts and where to find them)- Στιούαρτ Κραιγκ (production designer), Αννα Πίνοκ (Set decorator)

ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Ο Βρετανός σκηνογράφος ΣΤΙΟΥΑΡΤ ΚΡΑΙΓΚ έχει κερδίσει ΤΡΙΑ ΟΣΚΑΡ: Για τον «ΓΚΑΝΤΙ» το 1983, για τις «ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ» το 1989 και για τον «ΑΓΓΛΟ ΑΣΘΕΝΗ» το 1997. Αυτή είναι η 11^η υποψηφιότητα του.

Εχει προταθεί, χωρίς νίκη , για τα φιλμ: «Ο άνθρωπος ελέφαντας» (1981), «Η αποστολή» (1987), «Chaplin» (1993), «Ο Χάρι Πότερ κι η φιλοσοφική λίθος» (2002), «Ο Χάρι Πότερ και το κύπελλο της φωτιάς» (2006), «Ο Χάρι Πότερ κι οι κλήροι του θανάτου –μέρος 1^ο»(2011), και για το «μέρος 2^ο» (2012)

Για την Αννα Πίνοκ είναι η έκτη υποψηφιότητα- έχει ΠΑΡΕΙ ΟΣΚΑΡ για το «THE GRAND BUDAPEST HOTEL» to 2015.

Οι άλλες υποψηφιότητες της που δεν κατέληξαν σε νίκη είναι : «Εγκλημα στο Γκόσφορντ Πάρκ» (2002), «Το άστρο του Βορρά» (Golden Compass) (2008), «Η ζωή του Πι» (2013), «Τα μυστικά του δάσους» (Into the woods)(2015 όπου είχε χάσει από τον…. Εαυτό της)

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: «Χαριποτεράς» σκηνογράφος ο Στιούαρτ Κραιγκ αλλά και με δοξασμένη εμπειρία σκηνογραφική στα έπη και στα δράματα «εποχής», «χαριποτερού» κι η συγγραφέας Ρόουλινγκ που έγραψε τούτο εδώ  σαν πρόλογο  δραματικό του διάσημου μάγου, οπότε η σκηνογραφία με τη συνεργασία της βραβευμένης με Οσκαρ setdecorator τι ζητάει; Συνδυασμό σκηνικών για Χάρι Πότερ και για έργο εποχής. Ο συνδυασμός επιτυγχάνεται με το να είναι τα πάντα εμφανούς στουντιακής αντίληψης  κι ο συνδυασμός πετυχαίνει την απόλυτη ακρίβεια που ζητεί η ταινία.

3. ΧΑΙΡΕ ΚΑΙΣΑΡ (Hail ,Caesar)- Τζες Γκόντσορ (production designer), Νάνσυ Χαίγκ (set decorator)

ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Δεύτερη υποψηφιότητα για τον Τζες Γκόντσορ, είχε προταθεί και για το «True Grit» πάλι των αδελφών Κοέν το 2011.

Για την ΝΑΝΣΥ ΧΑΙΓΚ είναι η έβδομη υποψηφιότητα- έχει ΠΑΡΕΙ ΟΣΚΑΡ το 1992 για το «BUGSY». Οι άλλες υποψηφιότητες είναι: «Barton Fink» (1992- έχει χάσει από τον εαυτό της), «Φόρεστ Γκαμπ» (1995), «Ο δρόμος της απώλειας» (2003), «Dreamgirls» (2007), «True grit» (2011)

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Και οι προηγούμενες υποψηφιότητες των σκηνογράφων με ταινίες των αδελφών Κοέν αλλά και το γεγονός πως είναι η μία και ΜΟΝΑΔΙΚΗ υποψηφιότητα της ταινίας δείχνει πως οι αδελφοί σκηνοθέτες επένδυσαν κυρίως πάνω στη σκηνογραφία. Και πράγματι οι σκηνογράφοι φτιάχνουν ένα Χόλυγουντ φανταιζί της εποχής Ψυχρού Πολέμου με πάμπολλες σκηνογραφικές αναφορές σ διάσημα χολυγουντιανά φιλμ καθώς και χώρους είτε μιλάμε για γραφεία είτε για πολυτελή σπίτια στο Μαλιμπού και στο Μπέβερλυ Χιλς είτε για γραφεία και στούντιο στην άποψη της υπερβολής και της διακωμώδησης, στο πνεύμα μιάς εξωφρενικής «γκλαμ» κωμωδίας. Τα σκηνικά αναγνωρίζονται ως το 70 ο/ο και βάλε της ταινίας.

4. LA-LA-LAND, Ντέηβιντ Γουάσκο (productin designer), Σάντυ Ρέυνολντς –Γουάσκο (set decorator)

ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Πρώτη υποψηφιότητα για το αντρόγυνο της σκηνογραφίας

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Επιλεγμένο χρώμα τα γκρίζο (αν κι έχει και το μπλέ έντονη παρουσία, σαν να "κοντράρει" το γκρίζο για να το κάνει μιούζικαλ) ως κόντρα ευφυής για αισθητική μιούζικαλ, ρεαλιστική αναπαράσταση (αναπαράσταση, όμως..) του σημερινού Χόλυγουντ κι ενδιάμεσες σκηνογραφικές πινελιές αναφορών σε μιούζικαλ της κλασικής περιόδου αλλά με τη σημερινή ματιά, είναι βασικό χαρτί του «πακέτου» μιούζικαλ  «νέας εποχής» που αντιπροσωπεύει το φιλμ.

5. PASSENGERS – Γκάυ Χέντριξ Ντυάζ (production designer), Τζήν Σερντλενα (set decorator)

ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Δεύτερη υποψηφιότητα για τον Βρετανό σχεδιαστή που έχει εργαστεί και στο Τόκιο, ως βιομηχανικός σχεδιαστής. Η προηγούμενη ήταν για το «Inception» το 2011. Δεύτερη και για τον Τζην Σερντένα- προηγούμενη υποψηφιότητα ο «Δικός της»(Hers) το 2014.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Προχωρημένοι κι οι δύο σκηνογράφοι καταλαβαίνουμε γιατί επιλέχτηκαν για αυτή τη δουλειά από τον Μόρτεν Τύλντουμ που δίνει σημασία στο σκηνογραφικό κομμάτι: Εδώ έχουμε σκηνικό φαντασίας, διαστημικής ταινίας διαφορετικού τύπου, τουλάχιστον σκηνογραφικού, ενός διαστημόπλοιου-ξενοδοχείου που ταξιδεύει στο Χρόνο και στο Διάστημα με μια σειρά από χώρους αυτού του σκηνικού και του πως οι δύο σκηνογράφοι τους αντιλαμβάνονται . Για λογαριασμό, φυσικά, της σκηνοθεσίας.

ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ: Κι εδώ το είδος «μιούζικαλ» πάει πακέτο με τη σκηνογραφική διεύθυνση διότι είναι κι αυτή που εκφράζει την αντίληψη περί «μιούζικαλ στα χρόνια του «ανεξάρτητου» κι έχει ευθύνη απέναντι και στη φωτογραφία. Από εκεί και μετά πηγαίνουμε σε μεμονωμένες περιπτώσεις σκηνογραφικών επιτευγμάτων που φαίνεται ότι ή κλέβουν την παράσταση ή ότι πέραν αυτών η ταινία δεν είχε λειτουργικό αποτέλεσμα. Ως σκηνογραφία άλλης αντίληψης απέναντι στο «La-La-Land» είναι μόνο το «Arrival»  κυρίως με τη χρωματική του επιλογή (χρωματική επιλογή είναι το ατού και του «La-La-Land») αλλά με πολύ λιγότερους χώρους που επιπλέον καταλαμβάνονται από το χρώμα.