Ο αείμνηστος ΝΤΙΝΟΣ ΚΑΤΣΟΥΡΙΔΗΣ στα πρώτα μου βήματα μου είχε εξηγήσει ότι «ΚΑΛΟ ΜΟΝΤΑΖ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΦΑΙΝΕΤΑΙ». Τη φράση του μου επανέλαβε χρόνια αργότερα στην Αμερική ο κορυφαίος μοντέρ ΠΙΤΕΡ ΖΙΝΕΡ που πήρε το ΟΣΚΑΡ για τον «ΕΛΑΦΟΚΥΝΗΓΟ» κι ο οποίος ήταν υποψήφιος και στο «Ιπτάμενος και τζέντλεμαν» και βέβαια στον «Νονό» όπου μυώντας με τότε στα μυστικά της Τέχνης του μου αποκάλυψε ότι το φινάλε του πρώτου «Νονού» ήταν «μοντερική» παρέμβαση, ότι το σενάριο από τον Κόπολα και τον Μάριο Πούτσο δεν ήταν γραμμένο έτσι κι ότι η παράλληλη δράση ήταν η δική του επινόηση για να φτάσει το έργο στην κορύφωση ενώ στο σενάριο δεν συνδέονταν. Οταν το έδειξε στον Κόπολα, ο μέγας σκηνοθέτης ενθουσιάστηκε, του είπε «ΤΥΠΩΣΕ ΤΟ» και στους δύο επόμενους «Νονούς» έγραφε πλέον τα σενάρια με τη λογική του μοντάζ του Πίτερ Ζίνερ.
Αλλωστε, έχω αναφέρει πολλές φορές ότι εδώ και μια 10ετία υπάρχει ΕΔΡΑ στο ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Της ΝΟΤΙΑΣ ΚΑΛΙΦΟΡΝΙΑΣ, στη ΣΧΟΛΗ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ που είναι για μεταπτυχιακές σπουδές και ονομάζεται «Η ΛΟΓΙΚΗ ΤΟΥ ΜΟΝΤΑΖ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ»
Οσο για το «στατιστικό» στοιχείο πως ταινία που δεν έχει υποψηφιότητα στο μοντάζ δεν παίρνει το Οσκαρ καλύτερης ταινίας έχω να σημειώσω τα εξής: ΠΡΩΤΟΝ ότι δεν είναι απλά «στατιστικό» αλλά καλλιτεχνικό μια και το μοντάζ είναι τόσο βασικό σε μια ταινία. ΔΕΥΤΕΡΟΝ όμως να πούμε ότι υπάρχουν και ταινίες που πήραν το Οσκαρ ΧΩΡΙΣ να έχουν υποψηφιότητα στο μοντάζ. Σημειώνουμε τίτλους από τη δεκαετία του ’40 και μετά: ΑΜΛΕΤ, ΜΑΡΤΥ, ΤΟΜ ΤΖΟΟΥΝΣ, ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΠΟΧΕΣ, Ο ΝΟΝΟΣ ΜΕΡΟΣ Β’, Ο ΝΕΥΡΙΚΟΣ ΕΡΑΣΤΗΣ, ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ
ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ για το ΟΣΚΑΡ ΜΟΝΤΑΖ είναι:
- ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΣΚΟΠΕΥΤΗΣ (American Sniper)
Τζόελ Κοξ, Γκάρι Ντ.Ρόουτς
Προιστορία στα Οσκαρ: Ο Τζόελ Κοξ, σταθερός συνεργάτης του Κλιντ Ιστγουντ πήρε το ΟΣΚΑΡ το 1993 για το «ΟΙ ΑΣΥΓΧΩΡΗΤΟΙ» κι ήταν ξανά υποψήφιος το 2005 για το «Million dollar baby» που το πήρε η Θέλμα Σουνμέικερ για το «Aviator»
Για τον Γκάρι Ντ. Ρόουτς είναι η πρώτη υποψηφιότητα.
Ταυτότητα Κατηγορίας: Είναι ολοφάνερο πως ο Κλιντ Ιστγουντ έκανε αυτή την ταινία θέλοντας να δώσει την απόλυτη πρωτοβουλία στους μοντέρ. Σε αυτούς βασίστηκε, με αυτούς συζήτησε, σε αυτούς ανέθεσε, το βλέπουμε από την ίδια την ταινία. Ολη η ένταση, όλα τα ανεβοκατεβάσματα, οι απότομες παύσεις, οι υπόγειες ανησυχίες, το πολεμικό φιλμ με τον ελάχιστο πόλεμο, η αξιοποίηση του σκηνοθετικά καθοδηγημένου πρωταγωνιστή Μπράντλι Κούπερ, είναι υπόθεση δική τους. Το είδαν οι σκηνοθέτες της Ακαδημίας κι άφησαν τους μοντέρ να ασχοληθούν. Το ήξερε εξ αρχής κι ο ίδιος ο Ιστγουντ ως «σινεματζής» γεννημένος
- ΜΕΓΑΛΩΝΟΝΤΑΣ (Boyhood)
Σάντρα Ανταίαρ
Προιστορία στα Οσκαρ: Πρώτη υποψηφιότητα.
Ταυτότητα Κατηγορίας: Το «ήρεμο» μοντάζ. Που κάνει την ταινία να κυλά απαλά και γλυκά και να παίζει με τον φυσικό χρόνο που είναι και το ζητούμενο του σκηνοθέτη μαζί με το φυσικό «μεγάλωμα» του πιτσιρικά και το κινηματογραφικό μεγάλωμα των θεσμικών ηθοποιών.
- THE GRAND BUDAPEST HOTEL
Μπάρνει Πίλινγκ
Προιστορία στα Οσκαρ: Πρώτη υποψηφιότητα
Ταυτότητα Κατηγορίας: Ο μοντέρ είναι που έδωσε ρυθμό κωμωδίας στο σουρεαλιστικό-γκροτέσκ όνειρο του σεναριογράφου – σκηνοθέτη, κόβοντας στα σημεία που θα διασώζεται το αστείο και συγχρόνως θα «τρέχει» τη συνέχεια αφού το έργο θέλει και εξέλιξη της δράσης.
- ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΜΙΜΗΣΗΣ (The imitation game)
Γουίλιαμ Γκόλντενμπεργκ
Προιστορία στα Οσκαρ: ΝΙΚΗΤΗΣ του βραβείου το 2013 για το «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ARGO». Είχε άλλες τρεις υποψηφιότητες: «Theinsider» (2000- έχασε από το «Matrix» του Ζαχ Στάενμπεργκ), «Το μεγάλο φαβορί» (2004- το πήρε ο Τζέιμι Σέλκερκ για το «Ο άρχοντας των δακτυλιδιών : Η επιστροφή του βασιλιά»), «Zero Dark Thirty»(2013- που το έχασε από τον… εαυτό του στο «Επιχείρηση Argo»)
Ταυτότητα Κατηγορίας: Αν ρίξετε μια ματιά στην ΑΝΑΛΥΣΗ Νο 4 για τη ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ (στο PANTIMO.GR), θα δείτε ποια είναι τα προσόντα της σκηνοθεσίας του Μόρτεν Τάυλντουμ. Πως σκηνοθετείς την ατμόσφαιρα μιάς ιστορίας. Πως παίρνεις όλα τα υλικά της και αρχίζεις και συνθέτεις. Ε, το μοντάζ εδώ έχει πολλή δουλειά και πολλή συμβολή στο αποτέλεσμα, ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΦΑΙΝΕΤΑΙ, και γύρευε σε όλα αυτά τα πίσω-μπρος του χρόνου, τι πρωτοβουλίες πήρε ο μοντέρ για να βγάλει αυτό το δώρο για τον σκηνοθέτη, να συμπληρώσει την ταινία με ρυθμό και περιτύλιγμα.
- ΧΩΡΙΣ ΜΕΤΡΟ (Whiplash)
Τομ Κρος
Προιστορία στα Οσκαρ: Πρώτη υποψηφιότητα.
Ταυτότητα Κατηγορίας: Η ταινία- έκπληξη της χρονιάς οφείλει πολλά στο μοντάζ. Το οποίο , όπως συμβαίνει με την περίπτωση Κλιντ Ιστγουντ, ξεπερνά κατά πολύ τον σκηνοθέτη και γίνεται οδηγός της υπόθεσης. Το κοινό στοιχείο με την ταινία του Ιστγουντ- για να μη γίνει παρανόηση- είναι πως και στις δύο περιπτώσεις, το μοντάζ θα ήταν αυτό που θα έμπαινε επικεφαλής. Στο «Χωρίς μέτρο» την ένταση της κάθε νότας όπως βγαίνει από το κάθε κτύπημα του κάθε μουσικού όργανου κι όπου όλο το έργο, μά ΟΛΟ το έργο, είναι μονταρισμένο πάνω στο ρυθμό της μουσικής και δη της τζαζ, και βασικά των ΟΡΓΑΝΩΝ, όπως είπαμε και στην ΑΝΑΛΥΣΗ 10 για τον ΗΧΟ, ε, έχουμε να κάνουμε με κάτι πολύ σημαντικό.
ΠΡΟΒΛΕΨΗ: Μάχη, όχι στήθος με στήθος αλλά ΚΑΡΕ ΜΕ ΚΑΡΕ, ανάμεσα στον «ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΚΟΠΕΥΤΗ» και στο «ΧΩΡΙΣ ΜΕΤΡΟ». Καραδοκεί κι η περίπτωση του «Μεγαλώνοντας» αλλά εκεί το είδος του μοντάζ είναι τέτοιο που θα έχει να κάνει με τη συνολική ή όχι υιοθέτηση της ταινίας.