Κουβαλά πάνω του μια παράδοση, αυτή την παράδοση ακολουθεί και καταφέρνει να μας βάλει στο κλίμα εκείνο που κάνει το είδος να συναρπάζει.
Το σενάριο του ΤΟΜ Ο’ ΚΟΝΟΡ είναι original. Tα πρόσωπα, όμως, του σεναρίου, είναι υπαρκτά, κι από την ιστορία των αληθινών άντλησε στοιχεία ο σεναριογράφος και τα μετέτρεψε σε Μυθοπλασία.
Τα πρόσωπα αυτά είναι ένας Βρετανός επιχειρηματίας, ο Γκρέβιλ Γουέην (που τον παίζει κινηματογραφικότατα και με απόδραση από τη μανιέρα του γύρω από την ιδιαίτερη «φάτσα» του ο ΜΠΕΝΕΝΤΙΚΤ ΚΑΜΠΕΡΜΠΑΤΣ) κι ένας Σοβιετικός αξιωματούχος των Μυστικών Υπηρεσιών, ο Ολεγκ Πενκόβσκυ (στο ρόλο του συναντάμε έναν ηθοποιάρα εξαιρετικής κινηματογραφικής λιτότητας, τον Γεωργιανό ΜΕΡΑΜΠ ΝΙΝΙΤΖΕ). Χρόνος Δράσης: Οι παραμονές της Κρίσης των Πυραύλων στην Κούβα που ξεκινά από το 1961.
Το σενάριο είναι γραμμένο από τη μεριά του Βρετανού επιχειρηματία, την ιστορία αυτού παρακολουθούμε και το πως έρχεται σε επαφή με τον Σοβιετικό…Ωστόσο κι η μεριά του δεύτερου είναι εξίσου ανάγλυφη και ορατή και παίρνουμε τις σεναριακές πληροφορίες που χρειαζόμαστε για να τον κατανοήσουμε κι αυτόν, ως δραματικό χαρακτήρα, στο ακέραιο. Αν ήταν γραμμένο από τη δική του μεριά, θα υπήρχε μια διαφοροποίηση στην εξισορρόπηση των σεναριακών στοιχείων.
Ο Σοβιετικός λοιπόν, στέλνει ένα γράμμα στους Δυτικούς όπου εκφράζει την αγωνία του για επερχόμενο Παγκόσμιο Πόλεμο ο οποίος θα είναι ατομικός πόλεμος και δεν θα μείνει ρουθούνι. Περί των πυραύλων που ετοιμάζουν οι Σοβιετικοί για την Κούβα.
Το γράμμα φτάνει στα χέρια της CIA και δυο πράκτορες της μεταβαίνουν στο Λονδίνο και προσεγγίζουν ένα επιχειρηματία, τον οποίο έχουν «παρακολουθήσει» ότι κάνει πολλά ταξίδια επαγγελματικά στη Σοβιετική Ενωση. Οντως τα κάνει αυτά τα ταξίδια, κι είναι καθαρώς επαγγελματικά διότι ο άνθρωπος αυτός, ο Γουέην, είναι επιχειρηματίας και τίποτε άλλο κι έχει ανοίξει δουλειές διεθνώς. Οι της CIA τον προσεγγίζουν, τον έχουν ψυχολογήσει, του προτείνουν κάτι ανώδυνο.. :Να μεταφέρει διακριτικά ένα κρυφό μήνυμα στον αξιωματούχο, με τον οποίο έρχεται σε επαφή λόγω επαγγελματικών συμφωνιών οι οποίες γίνονται με το Κράτος.
Όμως αυτή η επαφή, δεν θα έχει μόνο ένα μήνυμα ούτε μία μόνο φορά. Κι ο Βρετανός θα γίνει γρανάζι κατασκοπικού μηχανισμού, ενώ θα αναπτυχθεί και μια προσωπική σχέση με τον Σοβιετικό, που θα γίνει έως και φιλική.. κι αυτά που θα επακολουθήσουν είναι ΚΑΤΑΣΚΟΠΙΑΣ ΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ, με μπόλικο σασπένς κι ακόμα περισσότερη αγωνία και με κλιμάκωση δραματική που ανεβάζει πολύ το έργο.
Είναι εξαιρετικός ο τρόπος με τον οποίο έχει σκηνοθετηθεί από τον ΝΤΟΜΙΝΙΚ ΚΟΥΚ και βασικά, τι εννοούμε Σκηνοθεσία; Εννοούμε το που έχει βασιστεί ώστε να βγει το έργο που βλέπουμε μια κι ο στόχος, όπως φάνηκε από το αποτέλεσμα, είναι ενός κατασκοπικού έργου αγωνίας κι ατμόσφαιρας στο οποίο όμως πρέπει να προβληθούν κι οι χαρακτήρες, εξού κι οι καλοί ηθοποιοί.
Πρώτα ξεκίνησε από την υπεύθυνη Σκηνογραφίας, την ΣΟΥΖΙ ΝΤΕΗΒΙΣ. Η οποία, πέρα του ότι ανέλαβε να μετατρέψει την Πράγα (όπου γυρίστηκε το έργο) σε Μόσχα, είναι ότι βρήκε χώρους που να έχουν να κάνουν με σημεία αναφοράς στο κατασκοπικό είδος , κυρίως όταν διαδραματίζονται στη Μόσχα. Οι χώροι είναι διακριτικά προσεγμένοι ώστε να καλύπτονται οι ελλείψεις ομοιότητας αλλά έχουν να κάνουν και με το που πρέπει να κινηθεί η κάμερα ώστε να λειτουργήσει η προγραμματισμένη σκηνοθεσία. Εννοείται πως και στα εσωτερικά, τόσο στα λονδρέζικα όσο και στα μοσχοβίτικα, κυρίως στα δεύτερα, οι επιλογές της με τους σκηνογράφους συνεργάτες της είναι τέτοιες ώστε να βγάζουν μια αίσθηση μαυρίλας, το εισηγημένο χρώμα είναι ένα σκούρο καφέ που διστάζει να γίνει απολύτως μαύρο.
Διευθυντής Φωτογραφίας έχει αναλάβει ο ΣΩΝ ΜΠΟΜΠΙΤ, υποψήφιος το 2021 για Οσκαρ με το «Ο Ιούδας κι ο Μαύρος Μεσσίας» και βλέπουμε την ικανότητα του στο να φωτίζει με αίσθηση της ατμόσφαιρας της εποχής αλλά και πως ξέρει να κάνει εκείνα τα υπέροχα close-up στους ηθοποιούς, με τα οποία βοηθά και την υπογράμμιση της ερμηνείας. Ο τρόπος ας πούμε με τον οποίο φωτίζει στα κοντινά πλάνα της φυλακής , στο κελί, τον Μπένεντικτ Κάμπερμπατς, γύρω γύρω το σκοτάδι, φως σε επιλεγμένα σημεία του προσώπου και τον ηθοποιό να έχει να κάνει δραματική απόδοση, ε, ναι αυτή η δουλειά του διευθυντή φωτογραφίας ολοκληρώνει κι υπογραμμίζει την ερμηνεία. Είναι πολύ μεγάλη υπόθεση ο διευθυντής φωτογραφίας στη σχέση με τον ηθοποιό, μπορεί με τον τρόπο που θα τον φωτίσει να τον κάνει να φανεί αλλιώτικος από την περσόνα που κυκλοφορούσε ως τότε. Περίτρανο πρόσφατο παράδειγμα το μαυρόασπρο φιλμ " Ο Φάρος («The lighthouse»), στο οποίο ο τρόπος με τον οποίο φώτισε ο ΤΖΑΡΙΝ ΜΠΛΑΣΚΙ τους ηθοποιούς κι ειδικά τον Ρόμπερτ Πάτισον, έκανε πολλούς να πιστέψουν ότι επρόκειτο και για μεγάλη ερμηνεία ενώ βασικά ήταν μεγάλη δουλειά του διευθυντή φωτογραφίας στα close up και στην ατμόσφαιρα ώστε ο ηθοποιός να φανεί αλλιώτικος.
Εδώ, λοιπόν, ο ΣΟΝ ΜΠΟΜΠΙΤ, πέραν όλων αυτών που αναφέρω παραπάνω, τα οποία καθιστούν την ταινία απολύτως κατασκοπικά ατμοσφαιρική, κάνει και κάτι ακόμα όπου εδώ, όμως, φαίνεται κι η συνεργασία με τον σκηνοθέτη και το πως η Φωτογραφία προωθεί την Σκηνοθεσία: Τα πλάνα των συναντήσεων. Σε όλα τα πλάνα , που συναντιούνται ο Βρετανός με τον Σοβιετικό, η κάμερα είναι στημένη σε τέτοιο σημείο ώστε ο θεατής να έχει την αίσθηση ότι κάποιος τους παρακολουθεί. Από το σενάριο δεν υπάρχει σκηνή που να διασαφηνίζεται κάτι τέτοιο, τα γεγονότα βέβαια με την εξέλιξη τους σαφώς και δείχνουν ότι υπήρχε παρακολούθηση. Αυτή την αίσθηση μέσω της Φωτογραφίας μεταφέρει ο σκηνοθέτης και κλιμακώνει την αγωνία παραπάνω και διαρκώς. Κι αυτά τα πλάνα , παραλαμβάνει ο γίγας Μοντέρ ΤΑΡΙΚ ΑΝΟΥΑΡ, με τον συνεργάτη του Γκάρεθ Σκέιλς, και τα μοντάρει έτσι ώστε να μείνουμε με την αίσθηση της παρακολούθησης που σας μετέφερα..
Η μουσική του Πολωνού ΑΜΠΕΛ ΚΟΡΖΕΝΙΟΦΣΚΙ, τόσο «ρωσότροπη» στον ήχο της, και τόσο μελαγχολική, με φοβερή γνώση χρήσης μουσικών οργάνων έρχεται και γίνεται κερασάκι στην κατασκοπική τούρτα, και σχολιάζει μουσικά το κατασκοπικό έργο ως δράμα κι όχι ως περιπέτεια! Εχει σημασία αυτό!
Για τους φίλους του είδους είναι εγγυημένη έξοδος.
Πριν κλείσω, θα ήθελα στους ίδιους φίλους του είδους, να προτείνω ένα ανάγνωσμα, ένα βιβλίο, με το οποίο υπάρχουν αρκετές ομοιότητες ως προς τις περιπτώσεις, κυρίως στο δεύτερο μέρος , στη διαδικασία αυτομόλησης…Πρόκειται για το βιβλίο «Ο ΚΑΤΑΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ Ο ΠΡΟΔΟΤΗΣ» (εκδόσεις «Κλειδάριθμος»), το οποίο ΔΕΝ είναι μυθιστόρημα αλλά είναι γραμμένο με τρόπο τέτοιο , από τον Μπεν ΜακΙντάιρ, ΣΑΝ ΝΑ ΗΤΑΝ Μυθιστόρημα. Είναι η αληθινή ιστορία του Σοβιετικού κατασκόπου Γκορντιέφσκι κι είναι μια βαθιά μελέτη της ψυχολογίας των κατασκόπων και το πως οργανώνεται μια παρακολούθηση και μια αυτομόληση