Προβληματίζει το γεγονός πως η MARVEL, κάνει κάποιες κινήσεις τα τελευταία χρόνια, με ορόσημο την ταινία «BLAKC PANTHER» που ξέφευγε από τα καθιερωμένα κι έκανε μια άλλη πρόταση πάνω στο είδος, κι ότι τελικά αυτό το δρόμο τον συνεχίζει. Ότι δηλαδή το «Black panther» δεν ήταν μια παρένθεση στο ρεπερτόριο, μια παραλλαγή που όμως κρατούσε τις «συντεταγμένες» της εταιρίας αν και διαφοροποιείτο αισθητά, αλλά εκ των υστέρων μοιάζει σαν απαρχή. Διότι το «ΕΤERNALS» προς εκείνη την ταινία πλησιάζει, απλώς με μια προδιαφήμιση περί «ποιοτικού» που στην περίπτωση του «μαύρου πάνθηρα» αυτή η προδιαφήμιση δεν υπήρχε. Ούτε που το είχαν καταλάβει αρκετοί από τους πολλούς..Εδώ, όμως, η χρησιμoποίηση του ονόματος της ΚΛΟΕ’ ΖΑΟ, της Κινέζας σκηνοθέτη που έκανε τα ποιητικά και τα ανεξάρτητα και πήρε και το Οσκαρ με μία βαριά και καθόλου ψυχαγωγική ταινία, το «NOMADLAND», συνέβαλε αρκετά στο να διαφημιστεί αναπόφευκτά και προς τη δική της μεριά.
Κι έτσι αρχίζει και φτιάχνεται μια κατάσταση, όπου τα δημοσιεύματα σε μπλογκ και έντυπα είτε επίσημα επαγγελματικά είτε ανεπίσημα των πολλών των κοινωνικών δικτύων, γράφουν..γράφουν…γραφουν και λένε..λένε..λένε όπου τελικά αυτό που γράφουν κι εκείνο που λένε, περνά προς τα έξω ως κύρια εντύπωση για την ταινία. Λαμβανομένου υπόψη ότι αυτά έχουν ξεκινήσει και γράφονται πολύ πριν το φιλμ προβληθει. Και φυσικά δεν έχει καμία σχέση.. Μάλιστα, συνεχίστηκαν να γράφονται παρόμοια ακόμα κι όταν ξεκίνησε να προβάλλεται..Λόγο φόρας αλλά κι ανασφάλειας» του καθενός περί του κριτηρίου του ή αν θα τον δεχθούν οι «ομάδες», κι ο μόνο σίγουρος τρόπος για να αισθάνεται «ασφαλής» κανείς ήταν να ακολουθεί και να υιοθετεί αυτά που γράφτηκαν και τα οποία δεν είχαν και πολλή σχέση…
Ερχόμαστε λοιπόν σε τρεις προβληματισμούς.
Πρώτος και κύριος είναι τι επιδιώκει η MARVEL με το να θέλει να προσδώσει στο προϊόν της, άλλου τύπου καλλιτεχνικές διαστάσεις; Ένα story εντελώς «marvel- οειδές», με τους απέθαντους ή Αθάνατους, αιώνιους «Eternals»να μεταφέρονται από εποχή σε εποχή, σαν σε σήραγγα του Χρόνου. κάτω από ένα καθεστώς περιπέτειας, και να έχουν να αντιμετωπίσουν τις δυνάμεις του Κακού που εκπροσωπούν οι Deviants κι αυτό να συμβαίνει σε μήκη και πλάτη της Ιστοριας, μέσα από το είδος της Φαντασίας, κι όχι της ιστορικής αναδημιουργίας…είχε μία πρόκληση. Ένα μήνυμα των ιθυνόντων και προς τους fan και προς τους καλλιτεχνικούς παράγοντες εκείνους που τα έργα της Marvel δεν τα έπαιρναν στα σοβαρά.
Το ερώτημα, λοιπόν, που γεννιέται από τον Νο 1 προβληματισμό είναι αφενός αν έχουν οι ιθύνοντες το δικαίωμα να το κάνουν ‘η γιατί το κάνουν με δεδομένα στοιχεία των φιλμ της εταιρίας που παραπέμπουν αλλού και δεν εφευρίσκουν ένα τρίτο που να μην αλλοιώνει παγιωμένες καταστάσεις και να μην εξοργίζει τους fan. Σημειωτέον, ότι με αυτή την επιλογη παίρνει και ρίσκο με τους fan.
O δεύτερος προβληματισμός αφορά στην καλλιτεχνική επιλογή, σε Σκηνοθέτη ΓΥΝΑΙΚΑ, κι όχι μια οποιαδήποτε γυναίκα αλλά στην ΚΛΟΕ’ ΖΑΟ, για την οποία έγραψα παραπάνω.. Κάποιοι θα το χρεώσουν γενικώς κι αορίστως στο publicity, που είναι κι «εύκολο», το αμολάς και θεωρείς ότι καθάρισες με αυτό τον τόσο απλό (ή απλουστευμένο ή απλοποιημένο) αφορισμό.Δεν είναι όμως έτσι. Διότι αυτοί που γράφουν τα δημοσιεύματα είτε με την επωνυμία του «κριτικού» είτε του εν γενει σχολιαστή είτε ο,τιδηποτε άλλο, δεν γνωρίζουν τα όσα γνωρίζουν οι άνθρωποι που κάνουν κινηματογράφο. Γυρω από το θέμα «γυναικεία ματιά» και «Γυναικεία ταινία» έχουν ειπωθεί πολλά από τους απέξω. Ωστόσο, για τους σύγχρονης αντίληψης κινηματογραφιστές και για τις γυναίκες που έχουν εισβάλλει σε όλους πιά τους κλάδους της κινηματογραφικής δημιουργίας, τα πράγματα δεν είναι έτσι. Το σινεμά ήταν γεμάτο «γυναικείες» ταινιες, όπως δεν είναι σε θέση να τις εξηγήσουν αυτοί που επικαλούνται τον όρο. Το Χόλυγουντ ήταν γεμάτο γυναικείες ταινίες με τόσες σταρ, και με τόσα σενάρια, το ίδιο κι η Ευρώπη είτε στα εμπορικά της είτε στα καλλιτεχνικά της. Αρα, κατι άλλο είναι η γυναικεία ματιά, πέραν και του φεμινιστικού των 60ς και των 70ς .Ταινίες δηλαδή με θέμα τη Γυναίκα και τη ματιά της είχαν κάνει κι άντρες.
Στο σημερινό σινεμά, με τον όρο «γυναικεία ταινία» εννοούν κάτι πολύ παραπέρα, κάτι που ακόμα δεν διαφαίνεται δια γυμνού οφθαλμού. Κάτι πέραν του περιεχομένου και της θέσης. Αυτή τη στιγμή , σε πανεπιστημιακές κινηματογραφικές σχολές , σε μεταπτυχιακή βάση για την ώρα (στην Ολλανδία το ξέρω με σιγουριά από δικό μου άνθρωπο που σπουδάζει εκεί) ερευνάται η ματια της γυναίκας σκηνοθέτη στα πάντα, στο πως βλέπει το πλάνο, πως βλέπει τη γωνία λήψης, πως βλέπει την προβολή του περιεχομένου, του κάθε περιεχομένου…
Εδώ λοιπόν, στο «ETERNALS» αυτό για το οποίο ξεκινούν και παίρνουν γυναίκα σκηνοθέτη είναι για αυτό τον διαφορετικό τόνο που σας είπα μόλις κι αυτά τα αποφασίζουν τα ιερατεία που γνωρίζουν πολύ καλά τις ζυμώσεις, πολύ πριν τις πάρουμε χαμπάρι εμεις ως «έτοιμες» , χωρίς να περάσουμε από τη διαδικασία των ζυμώσεων.
Η Κλοέ Ζάο είναι μια αυστηρή επιλογή από τη «Marvel» και τις επιδιώξεις της. Κι από την άλλη, η ίδια Κλοέ Ζάο, που επιθυμεί να κάνει ταινία της «Marvel» κι αυτό είναι κάτι «αδιανόητο» για τους στενόμυαλους και τους μη κατέχοντες της Γνώση και τα στάδια των εξελίξεων όπως τρέχουν σήμερα. Ποιος είναι αυτός που θα στερήσει από ένα σκηνοθέτη το δικαίωμα να δοκιμάσει όποιο είδος επιθυμεί; Είτε να θελήσει να δοκιμαστεί στο να το κάνει το είδος με τον παραδοσιακό τρόπο ή να μπει στο είδος με κάτι δικό του; Ποιος; Ποιος είναι αυτός που θα βάλει τέτοιο φρένο; Με ποιο δικαίωμα;
Και φτάνουμε στους fan για να ολοκληρώσω τους προβληματισμούς, που όπως θα καταλαβαίνεται είναι κι η «κριτική» μου για την ταινία. Ναι, στους fan λοιπόν. Διότι κι ο θεατής είναι συμμέτοχος διότι (και) για αυτόν γίνεται ένα έργο, είναι φυσικός και τελικός αποδέκτης. Κι ο ίδιος ο αριστοτελικός ορισμός, στην τελική στον θεατή ακουμπάει…
Το θέμα του fan στην περίπτωση αυτή είναι το πιο δύσκολο και κινδυνεύει να μείνει κι αναπάντητο, αν δεν διχάσει. Ο fan αγαπά κάτι συγκεκριμένο. Εξού και fan. Δεν θέλει να του το πειράζουν. Θέλει να το βλέπει έτσι όπως το θέλησε μέχρι να το βαρεθεί ΚΑΙ ΝΑ ΤΟ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΕΙ. Είναι όμως, fan επί της ουσίας; Το αγαπά πραγματικά αυτό που αγαπά; Θέλει να το δει και σε άλλη μορφή; Θέλει να το δει και να ωριμάζει; ‘Η να μπορεί να παίξει και σε άλλο γήπεδο, χωρίς να χάνει την ταυτότητα του;
Η Κλοέ Ζάο πάντως πάνω σε αυτό που ανέλαβε να ανανεώσει και να υπογράψει, είναι ολοφάνερο πως ήθελε να ρίξει βάρος στην όψη-αλίμονο, και πήρε ως Σκηνογραφικό Προϊστάμενο για να στήσει όλη την όψη της παραγωγής, την ΗΒ ΣΤΙΟΥΑΡΤ ,είτε τη διάλεξε η ίδια είτε της την πρότειναν , δεν έχει διαφορά. Διότι και στη μία περίπτωση και στην άλλη, κατέφυγαν σε διευθυντή σκηνογραφίας που προέρχεται από καλλιτεχνικά και ιστορικά φιλμ. Κι η Στιούαρτ ανέλαβε να δώσει το φανταστικό και το «κομικ» της Marvel, με μια γήινη διάθεση ώστε αδήλωτα να περνά την αίσθηση του τόνου που δίνει η νέα προσπάθεια, του τόνου που δίνει ΣΤΗ νέα προσπάθεια, η Κλοέ Ζάο, η σκηνοθέτης.
Αν το πιάσουμε το έργο από τη Σκηνογραφική Διεύθυνση, τότε μπορούμε να αρχίσουμε να μπαίνουμε καλύτερα στο νόημα-μέχρι ενός σημείου, όχι στο απόλυτο- της σκηνοθεσίας και της προσέγγισης της Κλοε Ζαο και να το δούμε αυτό να απλώνεται παντού, ακόμα και στον τρόπο χρήσης της διανομής .Με απτά παραδείγματα, τον τρόπο χρησιμοποίησης κυρίως της ΑΝΤΖΕΛΙΝΑ ΤΖΟΛΙ αλλά σε ένα βαθμό και της ΣΑΛΜΑ ΧΑΓΙΕΚ και στο πώς δίνεται έμφαση μέσω άλλων, της ΤΖΕΜΑ ΤΣΑΝ και του ΡΙΤΣΑΡΝΤ ΜΑΝΤΕΝ και φτάνουμε ως την ιδιαιτερότητα της μουσικής, κάτι που κι αυτό βέβαια κατάγεται από τον «μαύρο πάνθηρα» αν κι εδώ αισθητά διαφοροποιείται.