Καταρχήν να πούμε ότι ο όρος «β ρόλος» έτσι όπως αποδίδεται στα ελληνικά ενοχλεί κι ακούγεται κι υποτιμητικά. Είναι σαν να αξιολογείς κάποιον σε β’ κατηγορία.
Στα ιταλικά ηχεί κάπως καλύτερα ATTORE NON PROTAGONISTA. Μα και πάλι δεν αποδίδει σωστά την έννοια διότι οι main characters, όπως τους λένε στα αγγλικά, ή «οι βασικοί ρόλοι» όπως τους λέμε σε απλά και κατατοπιστικά ελληνικά, δεν είναι υποχρεωτικώς πρωταγωνιστικοί.
Στην αγγλική γλώσσα αποδίδεται καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη γλώσσα του κόσμου: SUPPORTING. Δηλαδή, ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟΣ.
Και τούτο, επειδή ο supporting έχει ως βασικό στόχο από πλευράς συγγραφής και δόμησης έργου να υποστηρίζει τον leading δηλαδή αυτόν που οδηγεί την ταινία, τον πρωταγωνιστή. Ο leading είναι ο πρωταγωνιστής και σε πολλές περιπτώσεις κι ο παρτενέρ του. Αυτά όμως εξαρτώνται από το σενάριο, από τη θέση που κατέχει ο ρόλος μέσα στο έργο.
Supporting μπορεί να είναι κι ένας ρόλος που σε διάρκεια είναι ίδιος με του πρωταγωνιστή αλλά δεν κατέχει θέση πρωταγωνιστική στην ιστορία παρά εξαρτώμενη από τον leading character,. Supporting είναι κι ένας ολιγόλεπτος ρόλος που για να οδηγήσει τον ηθοποιό στη διάκριση πρέπει να είναι πλήρης και με πολλές εναλλαγές στην ολιγόλεπτη διάρκεια του.
Υπάρχουν και περιπτώσεις που ένας supporting ρόλος μπορεί να είναι μεγαλύτερος σε κείμενο και σε διάρκεια από του πρωταγωνιστή. Το πιο τρανό παράδειγμα στο παγκόσμιο δραματολόγιο είναι ο ρόλος του Ιάγου στον «Οθέλλο» του Σαίξπηρ που όχι απλώς είναι μεγαλύτερος από του Οθέλλου αλλά σύμφωνα με την εγκυκλοπαίδεια της Οξφόρδης θεωρείται ένας από τους πέντε μεγαλύτερους σε διάρκεια σαιξπηρικούς ρόλους ενώ ο ίδιος ο Οθέλλος δεν περιλαμβάνεται σε αυτό το top five.ΚΙ ΟΜΩΣ, οι ηθοποιοί που διακρίνονται στο ρόλο του Ιάγου είτε μιλάμε για θέατρο είτε για κινηματογράφο, κατατάσσονται και διαγωνίζονται πάντα στην supporting κατηγορία.
Ανάλογο κινηματογραφικό παράδειγμα είναι «Ο ΝΟΝΟΣ» όπου ο ρόλος του Μάρλον Μπράντο είναι μικρότερος από του Αλ Πατσίνο. Με μόνη τη διαφορά ότι το σενάριo αφηγείται την ιστορία του Ντον Βίτο Κορλεόνε, που παίζει ο Μπράντο κι όχι του Μάικλ που είναι ένα από τα πρόσωπα που support-άρουν τον κεντρικό. Όπως κι ο «Οθέλλος» είναι η ιστορία του Οθέλλου κι όχι του Ιάγου….
Οπότε, με αυτή τη θεμελιώδη διευκρίνιση, μπορούμε να καταλάβουμε ότι ο supportingρόλος ως ερμηνευτικό επίτευγμα κρίνεται και με βάση την ερμηνευτική σχέση με τον πρωταγωνιστή αρχής γενομένης από το ίδιο το ερμηνευτικό επίτευγμα που δεν είναι αναπόσπαστο από εκείνο που αναφέραμε.
ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ για το ΟΣΚΑΡ Β’ ΑΝΔΡΙΚΟΎ ΡΌΛΟΥ είναι:
- ΡΟΜΠΕΡΤ ΝΤΥΒΑΛ «Ο δικαστής» (The judge)
Προιστορία στα Οσκαρ: Ο μόνος ΚΑΤΟΧΟΣ ΟΣΚΑΡ της φετινής πεντάδας. Το πήρε το 1984 με την τέταρτη υποψηφιότητα του για την ερμηνεία Α’ ΡΟΛΟΥ στο «ΤΡΥΦΕΡΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ» (Tender mercies).
Η φετινή είναι η 7η υποψηφιότητα του.
Πριν το Οσκαρ είχε προταθεί το 1973 στην supportingκατηγορία στο «Νονό» (κι είχε χάσει από τον Τζόελ Γκρέι στο «Καμπαρέ»)(βλέπουμε ότι εξίσου supporting ήταν κι ο Ντυβάλ κι ο Πατσίνο αλλά κι ο Τζέιμς Κάαν κι ας είχαν διαφορά μήκους οι ρόλοι τους), το 1980 πάλι ως β’ στο «Αποκάλυψη τώρα» (το πήρε ο Μέλβυν Ντάγκλας για το «Να είσαι εκεί κύριε Τσανς»), το 1981 ως Α ρόλος στο «Ο κληρονόμος της βίας» (και το έχασε από τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο στο «Οργισμένο είδωλο»).
Μετά το Οσκαρ, προτάθηκε το 1998 ως Α’ ρόλος στον «Απόστολο» (και το έχασε από το τρίτο Οσκαρ του Τζακ Νίκολσον στο «Καλύτερα δεν γίνεται») και το 1999 β ρόλου στο «Ο κατήγορος» (όπου το έχασε από τον Τζέιμς Κόμπερν στην «Οδύνη»
Ο ρόλος: Παίζει τον σεβάσμιο δικαστή μιάς επαρχιακής πόλης, αποξενωμένο από τον ένα γιό του που είναι μεγαλοδικηγόρος στη Νέα Υόρκη, και κάποια ώρα θα βρεθεί στο σημείο να υποχρεωθεί να έχει το γιό ως υπεράσπιση, όταν ο ίδιος ο δικαστής κατηγορηθεί για φόνο.
Ερμηνευτικό Επίτευγμα. Μέχρι να βγει στα σινεμά το «Χωρίς μέτρο» και να αστράψει ο Τζ.Κ.Σίμμονς, ο Ρόμπερτ Ντυβάλ θεωρείτο φαβορί. Κλέβει την παράσταση από τον πρωταγωνιστή Ρόμπερτ Ντάουνι τζ κι είναι ηθελημένο αυτό διότι ο ρόλος του δικαστή είναι ο κομβικός ρόλος του σεναρίου. Το κύριο προσόν είναι ότι η ερμηνεία εδώ είναι σαν «επιτομή» των όσων έχει κάνει στην καριέρα του. Το «όσων έχει κάνει» είναι το κλειδί της αναμονής φρέσκου αντιπάλου που τον εκπροσωπεί ο καρατερίστας του «Χωρίς μέτρο»
- ΗΘΑΝ ΧΩΚ «Μεγαλώνοντας» (Boyhood)
Προιστορία στα Οσκαρ: Δεύτερη ερμηνευτική υποψηφιότητα. Είχε προταθεί πάλι για β’ ρόλο το 2002 στο «Ημέρα εκπαίδευσης» κι είχε χάσει από τον Τζιμ Μπρόαντμπεντ στο «Iris»
Επίσης έχει δύο σεναριακές υποψηφιότητες- κατηγορία «εκ διασκευής» (οι οποίες ήταν σε συνεργασία με τον Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ και την Ζυλί Ντελπί») για το «Πριν το ηλιοβασίλεμα» το 2005 όπου έχασαν από τον Αλεξάντερ Πέιν και τον Τζιμ Τέιλορ στο «Πλαγίως» και το 2014 με το «Πριν τα μεσάνυχτα» όπου βραβεύτηκε ο Τζον Ρίντλει για το «12 χρόνια σκλάβος»
Ο ρόλος: Παίζει ένα μποέμ πατέρα που τον παρακολουθούμε στην εξέλιξη του στα 12 χρόνια που το σενάριο παρακολουθεί το μεγάλωμα του γιού και τις διακυμάνσεις του χαρακτήρα κατά τη διάρκεια αυτής της εξέλιξης.
Ερμηνευτικό Επίτευγμα. Κι αυτός (μαζί με την «συμπαίκτρια» του, Πατρίτσια Αρκέτ) κλέβει την παράσταση από τον πρωταγωνιστή που είναι το αγόρι που παρακολουθεί η κάμερα του σκηνοθέτη για 12 χρόνια κι είναι ενδιαφέρον ο τρόπος συντονισμού της ερμηνείας του με τις εξελίξεις των χρόνων και της ιστορίας. Ο μποέμ πατέρας που έφτιαξε είναι αξιολάτρευτος
- ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ ΝΟΡΤΟΝ «Birdman»
Προιστορία στα Οσκαρ: Τρίτη υποψηφιότητα, καμία νίκη. Η πρώτη φορά ήταν το 1997 β΄ρόλου για το «Φόβος ενστίκτου» (primal fear) και το έχασε από τον Κούμπα Γκούντινγ τζ στο «Τζέρυ Μακ Γκουάιρ» κι η δεύτερη δυο χρόνια μετά, α’ ρόλου για το «Μαθήματα αμερικανικής Ιστορίας» όπου το έχασε από τον Ρομπέρτο Μπενίνι στο «Η ζωή είναι ωραία»
Ο ρόλος: Παίζει ένα κυνικό ηθοποιό του Μπροντγουέι που ακολουθεί την ερμηνευτική σχολή της «μεθόδου» κι υποτιμά διαρκώς τον κεντρικό ήρωα που όμως είναι κι ο καταλύτης του για αυτό που ο ήρωας θέλει να επιτύχει.
Ερμηνευτικό Επίτευγμα. Ωριμότερος ο Νόρτον, μακριά από κλισέ στα οποία «παγιδεύτηκε» τα αρκετά τελευταία χρόνια, ερμηνεύει αυτό ακριβώς που χρειάζεται ο ρόλος και το οποίο στους θεατές μπορεί να μη φαίνεται αλλά ερμηνευτικά είναι πολύ δύσκολο: Να γίνει ο καταλύτης του κεντρικού ήρωα δηλαδή να «σαμποτάρει» επί της ουσίας τον ίδιο τον πρωταγωνιστή.
- ΜΑΡΚ ΡΑΦΑΛΟ «Foxcatcher»
Προιστορία στα Οσκαρ: Είχε ξαναπροταθεί το 2011 , β’ ρόλου, στο «Τα παιδιά είναι εντάξει» κι είχε χάσει από τον Κρίστιαν Μπέιλ στο «The fighter»
Ο ρόλος: Παίζει το ρόλο του προπονητή του αδερφού του που είναι Χρυσός Ολυμπιονίκης στην πάλη και προσλαμβάνεται από τον σκοτεινό μαικήνα να καλύψει τα κενά της προπόνησης που προκάλεσε ο αδελφός του.
Ερμηνευτικό Επίτευγμα. Ο ηθοποιός έχει να δώσει την «άλλη» πλευρά του ηγήτορα από αυτήν του πρωταγωνιστή Στηβ Καρέλ. Είναι η «κόντρα» με τον πρωταγωνιστή το ερμηνευτικό ζητούμενο , η «άλλη» εκδοχή. Ρόλος παραπληρωματικός του πρωταγωνιστικού. Και βεβαίως καλείται να είναι και αδελφικός στη σχέση με τον αδελφό του ενώ τον βλέπουμε, χάρη στο σενάριο, και στις άλλες απαιτήσεις της ζωής κι ο ηθοποιός βγάζει ένα ολοκληρωμένο χαρακτήρα μέσα από τις απαιτούμενες «αντιθέσεις»
- ΤΖ.Κ.ΣΙΜΜΟΝΣ «Χωρίς μέτρο» (Whiplash)
Προιστορία στα Οσκαρ: Η πρώτη του υποψηφιότητα
Ο ρόλος: Ενας τυραννικός δάσκαλος της μουσικής και μαέστρος, ειδικευμένος στην τζαζ, φανατικός οπαδός του μέτρου, που εκπαιδεύει ένα νεαρό ντραμίστα του οποίου αλλάζει τον αδόξαστο στις απαιτήσεις.
Ερμηνευτικό Επίτευγμα: Η «κοφτερή» παρουσία του συνταράσσει το πλάνο. Δεν είναι μόνο ότι πείθει, είναι κι ότι εκπέμπει μια εσωτερική δύναμη ώστε ο ρόλος να σου μένει ανεξίτηλος και να αναλογίζεσαι «που ήταν ο άνθρωπος κρυμμένος τόσα χρόνια». Εδώ κι αν μιλάμε για δικαίωση πολυετούς αναμονής.
ΠΡΟΒΛΕΨΗ: Νομίζω ότι είναι η κατηγορία με το πιο ξεκάθαρο φαβορί των φετινών Οσκαρ: Τζ. Κ.Σίμμονς . Αν δεν το πάρει σημαίνει πως κάτι μου διαφεύγει και θα πρέπει μετά να το μελετήσω επισταμένως
