Είναι ένας προβληματισμός στον οποίο έχω αναφερθεί πολλές φορές, έχω παραστεί και σε Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας περί αυτού, είναι ένας προβληματισμός ανοιχτός με πολλές ενστάσεις κι αντικρούσεις ένθεν κακείθεν αλλά και με μια διαπίστωση, που όσο περνούν τα χρόνια, δεν μπορώ να την προσπεράσω και να κάνω σαν να μη συμβαίνει, σαν να μην υπάρχει: Η ενασχόληση όλο και περισσότερων καλλιτεχνών με τη μορφή αυτή, με το animation, που στηρίζεται σε έργα κανονικά, σε σενάρια ολοκληρωμένα και θεσμικότατα.
Φέτος, μάλιστα έχουμε και μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση από την ΔΑΝΙΑ, το «FLEE», που είχα γράψει για αυτό, στο άρθρο των βραβείων της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας, το οποίο ήδη έχει περιληφθεί στην Αμερική στις short list ΤΡΙΩΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ: Κι ως Κινούμενο Σχέδιο, κι ως Διεθνής Ταινία-εκπρόσωπος της Δανιας, κι ως Ντοκυμαντέρ. Τρία διαφορετικά σε ένα. Είναι εκπληκτικό αν και δεν έχει σχέση με παιδικό κινηματογράφο.
Δεν θα μπορούσα λοιπόν, σε μια τέτοια χρονιά, τέτοιων εξελίξεων στο είδος, να προσπεράσω το «ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΑΝΝΑ ΦΡΑΝΚ» την οποία μάλιστα δημιουργεί κι υπογράφει ο άνθρωπος που άνοιξε αυτές τις πόρτες με επισημότητα, ο Ισραηλινός κινηματογραφιστής ΑΡΙ ΦΟΛΜΑΝ, αυτός που πριν από 13-14 χρόνια έκανε το συγκλονιστικό αλλά που άφησε πολλούς σε κατάσταση αμηχανίας, το «ΒΑΛΣ ΜΕ ΤΟΝ ΜΠΑΖΙΡ», ένα δράμα γύρω από την εισβολή του Ισραήλ στο Λίβανο, με ψυχολογική εμβάθυνση πάνω στις ενοχές και στο πως κατατρέχουν ένα στρατιώτη που εισέβαλε άδικα. Πράγματι ήταν ένα πολύ δυνατό έργο το οποίο είχε τέλεια εφαρμογή του animation και συγχρόνως πλήρη σύσταση δράματος. Υπήρξαν πολλές συζητήσεις πάνω σε αυτό, στο τι εξυπηρετεί η υιοθέτηση του κινουμένου σχεδίου για ένα τέτοιο δράμα.
Όμως, ο σπόρος έπεσε κι έπιασε. Κι ενώ έχουμε τις ενστάσεις, παράγονται όλο και περισσότερα τέτοια έργα, που έρχονται να δείξουν ότι οι μεγάλοι σαν να έκλεψαν από τους μικρούς μια δική τους ψυχαγωγία για να την κάνουν δική τους Τέχνη, λες κι η παιδική ψυχαγωγία του animation δεν είναι Τέχνη…
Φέτος, λοιπόν, που είναι κι η χρονιά του «Flee», ο Ισραηλινός εισηγητής, ο Αρι Φόλμαν, επανέρχεται με κάτι πολύ ενδιαφέρον ξανά, με ένα φιλμ κινουμένου σχεδίου πάνω στην Αννα Φρανκ και στο Ημερολόγιο της. Καρτούν η Αννα Φρανκ; Κι όμως οι ίδιοι οι Ισραηλινοί το κάνουν. Ως εξέλιξη μιας Τέχνης που μπορεί να συμπεριλάβει κι αυτό , χώρια ότι στο τέλος -τέλος κι η Αννα Φρανκ έχει περάσει στην εξέλιξη του Χρόνου και στα παιδικά αναγνώσματα, σε παιδιά μικρής ηλικίας που αγαπούν την ανάγνωση και μυούνται σε αυτήν από πολύ νωρίς. Δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Και τα δραματικά λογοτεχνικά αριστουργήματα του Τσαρλς Ντίκενς, τα διάβαζαν παιδιά από πολύ μικρή ηλικία υπό την προϋπόθεση ότι τα έλκυε η ανάγνωση.
Εδώ λοιπόν ο προικισμένος Αρι Φολμαν κάνει κινούμενο σχέδιο την Αννα Φρανκ. Υποκλίνομαι και πάλι στην φαντασία του και στην ικανότητα του και στο ότι έχει λάβει υπόψη του τον κώδικα κι αυτό του το εκτίμησα στο φιλμ ιδιαιτέρως. Ποιόν κώδικα; Να κρατήσεις τις ισορροπίες και να μη μεταβάλεις σε απόλυτο καρτούν την Αννα Φρανκ. Πως το κάνει αυτό; Εδώ φαίνεται η φαντασία του σεναριογράφου: Το ότι το ημερολόγιο της Αννας Φρανκ που το βρήκε ο πατέρας της ως ο μόνος επιζήσας του Ολοκαυτώματος από όλη την οικογένεια, απευθύνεται σε μια φανταστική φίλη. Σε ένα πρόσωπο που επινόησε η Αννα Φρανκ, η 13χρονη Εβραιοπούλα του Αμστερνταμ , στην Κίτυ. Σε αυτή μιλάει υποτίθεται υπό τύπον ημερολογίου και το πως την έβγαλαν οικογενειακώς, μαζί με μια άλλη φαμίλια στρυμωγμένοι σε μια σοφίτα για να μην τους πάρουν χαμπάρι οι Γερμανοί Ναζί, αλλά δεν τα κατάφεραν ως το τέλος , στο Άμστερνταμ, στα χρόνια της γερμανικής Κατοχής.
Όμως το έργο μας πάει στο Τώρα. Και η Κίτυ, η φανταστική, επινοημένη φίλη γίνεται ουσιαστικά κεντρική ηρωίδα της υπόθεσης Αννα Φρανκ, γίνεται πνεύμα, ξεφεύγει απ΄τα τυποποιημένα περί ταινίας Ολοκαυτώματος κι έρχεται τώρα η φαντασία του Αρι Φολμαν, του σκηνοθέτη animation Αρι Φολμαν να φτιάξει ένα έργο απίθανων χρωμάτων σχεδίων, εικόνων, ευρημάτων και να μην έχει ούτε μισό δευτερόλεπτο κατάθλιψης με ένα τέτοιο θέμα. Είναι άξιος συγχαρητηρίων διότι το έργο παρακολουθείται πολύ μα πολύ ευχάριστα, είναι πολύ όμορφο, σε κατακτά με την φαντασία του ώστε πλέον αρχίζει να σε εξοικειώνει με την εξέλιξη του είδους και με τις ενστάσεις περι παιδικών δικαιωμάτων στο κινούμενο και στο ότι αποτελεί δική τους ψυχαγωγία. Αισθάνεσαι ότι επί της ουσίας ούτε αυτό βάλλεται. Κάτι βεβαια που συμβαίνει στο «Flee» το οποίο είναι πολύ προχωρημένο αλλά βγαίνει από τη μήτρα, από το…..matrix του Αρι Φολμαν. Είναι υπέροχο τι εικόνες εφευρίσκει, τι χρώματα χρησιμοποιεί και τι σχέδια για να περιγράψει και να συνδέσει το Αμστερνταμ του Χθες με το Αμστερνταμ του Σήμερα.