Τι θα έλεγες λοιπόν για τη Ρωσία που είδες, πέρα από την ποιότητα, την κουλτούρα, το λαό, τα θέατρα, τα Μουσεία, τις Τέχνες, το Φαγητό;

Τι θα έλεγες για το Σύστημα, έτσι όπως τα είδες και τα συζήτησες με τους εκεί;

Θα ξεκινούσα λοιπόν από το Οικονομικό και με αυτό θα ολοκλήρωνα. Θα έλεγα πρώτα από όλα ότι το ταξίδι στη Ρωσία είναι ένα ΑΚΡΙΒΟ ταξίδι.

Κι αυτό επειδή το ρούβλι είναι ένα περίεργα πληθωριστικό και παράξενα υποτιμημένο από ξένους και ντόπιους νόμισμα. Το ταξίδι γίνεται ακριβό, όπως φαίνεται ως ακριβή κι η διατροφή, επειδή δεν μπορείς να υπολογίσεις τα ρούβλια κι ας ξέρεις πως επίσημα η αναλογία προς το ευρώ είναι 1 ευρώ ίσον με 56-57 ρούβλια. Και τι με αυτό; Σου φεύγουν σαν άμμος μέσα από τα δάκτυλα.

Ρώτησα επιχειρηματίες, όχι μόνο Ρώσους αλλά και Ελληνες που συνάντησα εκεί. «Ποιος είναι ο μέσος μισθός στη σημερινή Ρωσία;» . Η απάντηση: «800 με 900 ρούβλια». «Μα τι μου λέτε; Εδώ έδωσα κάτι χιλιάδες για να έρθω με ταξί από το αεροδρόμιο στο ξενοδοχείο; Δεν λέω ότι ο μέσος Ρώσςο κάνει καθημερινώς αυτή τη διαδρομή και μάλιστα με ταξί αλλά είδα το ρούβλι να μην το ελέγχω. Πως ζουν οι άνθρωποι με αυτά τα χρήματα; Διότι, από την άλλη, δυστυχία δεν βλέπω»

Προσέξτε την απάντηση (η οποία δεν είναι ΜΙΑ ΜΟΝΟ ώστε να πει κάποιος κακόπιστος ή φιλύποπτος πως μίλησα με ένα άνθρωπο και μόνο κι έβγαλα συμπεράσματα- μεταφέρω μονταρισμένες σε μία, σειρά απαντήσεων πουν θα ήταν κουραστικό να τις έβαζα όλες μία προς μία σαν μαγνητοφωνημένη εγγραφή ): ΜΑ ΟΙ ΡΩΣΟΙ ΦΟΡΟΔΙΑΦΕΥΓΟΥΝ ΕΠΙΣΗΜΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ. Ο ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ». «Δηλαδή;» «Δηλαδή ο Πούτιν ουσιαστικά έχει αφήσει τον ιδιωτικό τομέα να φοροδιαφεύγει κι έτσι κινείται το χρήμα από την ώρα που έπρεπε να μπεί και το ιδιωτικό σύστημα και να συγκρατηθεί κι η κατάσταση που στις μέρες μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ κι επί Γιέλτσιν που δεν μπορούσε να το κουμαντάρει, θα γινόταν ξεσηκωμός. Ο Πούτιν – κάποιοι μου  διευκρίνισαν «με το μηχανισμό της KGB που τον γνώριζε καλά, έστησε την επαύριο το μηχανισμό του ιδιωτικού τομέα κι επιτρέπει στους Ρώσους να κάνουν και δουλειές που να ζουν καλά ή και κάλλιστα κι έτσι έχει αναπτυχθεί  μια παραοικονομία με τις ευλογίες του Κράτους»

Επιπλέον (συνεχίζονται οι επεξηγήσεις στις μέρες που ακολούθησαν)  αυτοί που παίρνουν ως μέσο μισθό τα 800 και 900 ρούβλια που σου κάνουν εντύπωση, δεν κατεβαίνουν όλοι στο Κέντρο της Μόσχας ώστε να μην τους φτάνουν. Μένουν στις συνοικίες τους, τις περιφέρειες τους, όπου οι τιμές είναι διαφορετικές, έχουν στη διάθεση τους τα πάντα, και θέατρα και όπερες και μπαλέτα και καταστήματα κι ό, τι άλλο θες συν το γεγονός της φοροδιαφυγής όσον αφορά αποκλειστικά και μόνο στον ιδιωτικό τομέα»

Αυτό το ρώτησα διότι δυστυχία στους δρόμους δεν συναντήσαμε. Ούτε άστεγους ούτε ζήτουλες. Οπότε, τα 800 με 900 ρούβλια το μήνα δεν ήταν  δυνατόν να μη μου κάνουν εντύπωση

Εντάξει να το καταλάβω αυτό. Όμως το έρημο το κράτος αφού τόσοι πολίτες φοροδιαφεύγουν και πότε-πότε συλλαμβάνεται και κανείς αν «παρεκτραπεί», ή αν αποδειχτεί «αντίπαλος» ή και «για τα μάτια, για τα προσχήματα», από πού εισπράττει;

Εδώ οι απαντήσεις έρχονταν με δοξαστικούς τόνους: «Α, ΤΟ ΡΩΣΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΝΑΓΚΗ. ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΙΣΧΥΡΟ. ΤΟ ΡΩΣΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΕΧΕΙ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ, ΕΧΕΙ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ, ΕΧΕΙ ΟΠΛΑ, ΕΧΕΙ ΤΑ ΠΑΝΤΑ, ΠΡΟΠΑΝΤΟΣ ΕΧΕΙ ΔΥΝΑΜΗ».

Αυτή τη δύναμη του Κράτους την έβλεπα καθημερινά ακόμα  και σε απίθανα κι αθώα σημεία.  Τη ΔΥΝΑΜΗ και τη ΔΙΑΡΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ. Αυτό που λέμε «ΠΑΝΤΑΧΟΥ ΠΑΡΟΝ». Από την καθαριότητα στο δρόμο με τα συνεργεία που εργάζονται καθημερινώς , από το ότι συναντάς διαρκώς «ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΕΙΣ» είτε πρόκειται για την Εκκλησία του ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ στην Κόκκινη Πλατεία, είτε για σταθμούς του μετρό που  παρακάμπτονται επειδή γίνονται κάποια έργα συντήρησης είτε στα θέατρα που κάποια ήταν κλειστά για λόγους ανακαίνισης (μιλώ για κρατικά θέατρα ή που τελούν υπό την εποπτεία του Κράτους), είτε για διαβάσεις πεζών (εδώ κάνω μια παρένθεση και λέω πως οι διαβάσεις πεζών είναι χαρακτηριστικό των ρωσικών μεγαλουπόλεων, προ παντός της Μόσχας. Διότι για να μη διακόπτεται η κυκλοφορία, στις μεγάλες μοσχοβίτικες λεωφόρους δεν υπάρχουν φανάρια για πεζούς παρά η διέλευση προς τον απέναντι δρόμο γίνεται μέσω υπογείων διαβάσεων. Ξέρετε πόσες συνάντησα που ήταν υπό «ανακαίνιση» κι έπρεπε να περπατήσω κάποιο χιλιόμετρο-άντε 700 μέτρα- για να βρώ την επόμενη και να περάσω απέναντι;)

Αυτή τη δύναμη του κράτους την είδα και στις παρελάσεις, που σας τις περιέγραψα σε άλλα κεφάλαια . Το ρωσικό κράτος επιδεικνύει την ισχύ του προς τους νέους , όποιοι κι αν είναι αυτοί, αντιπάλους…

Τη δύναμη του Κράτους την είδα  και προσπάθησα να την κατανοήσω στον έλεγχο του ιδιωτικού τομέα  και στην εξήγηση της παρα-οικονομίας, στο ότι κάνει τα στραβά μάτια όπως με τους πειρατές-ψευτοταξιτζήδες στο αεροδρόμιο που τα έγραψα ή με τους μαυραγορίτες που στήνονται σε Κόκκινη Πλατεία και Κρεμλίνο και πουλούν εισιτήρια για το «Μπολσόι» ή στον συνεργάτη του ξενοδοχείου, που για να σου κλείσει θέση στο ιστορικό θέατρο, θέλει τα χρήματα στο χέρι και μόνο σε εθνικό νόμισμα, σε ρούβλι. Ούτε πιστωτικές, ούτε χρεωστικές ούτε ευρώ ! Μόνο ρούβλι και ντάγκα-ντάγκα.

Το είδα και στα λογής- λογής ανταλλακτήρια , «φανερά» και «κρυφά», που μου είπαν ότι έλκουν την καταγωγή τους από το προηγούμενο καθεστώς που αντάλλασσε δολάρια με ρούβλια σε συνθήκες μαύρης αγοράς.

Είδα και τον κόσμο της νύχτας, που, επίσης εποπτεύεται άνωθεν κι οι εχθρικώς διακείμενοι Πολωνοί τους «αποκαλούν» «στρατό του Πούτιν», τότε που δεν άφησαν τους μοτοσυκλετιστές με τα μαύρα πέτσινα να μπουν στην Πολωνία στην υπενθύμιση της Πορείας του Κόκκινου Στρατού…

Εφαγα δύο φορές πόρτα, από αυτούς τους αγέλαστους φουσκωτούς, οι οποίοι είναι απόλυτη εξουσία στην είσοδο και μην τολμήσεις να ρωτήσεις «γιατί;», άσε που αυτοί ανήκουν στην κατηγορία των νέων σε ηλικία Ρώσων που δεν μιλούν αγγλικά. Ούτε κι ιταλο-γαλλο-σπανιόλικα….Δεν του αρέσεις, δεν μπαίνεις, μη φέρνεις αντίρρηση.

Κι όμως, σε όλα αυτά, στο κάθε τι, στα πάντα, αυτό που αποκόμισα είναι ο βαθύτατα φυλαγμένος Χριστιανισμός των Ρώσων. Ναι! Μην το ειρωνευτείτε. Ο Χριστιανισμός είναι η καταβολή τους, η φιλοσοφία τους, η απαρχή τους. Όταν λέω «Χριστιανισμός» δεν εννοώ «θεάρεστες πράξεις».  Είτε τις κάνουν είτε δεν τις κάνουν, η βαθιά φιλοσοφία τους είναι χριστιανική. Είναι το «ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΦΟΒΟΣ» του «Αντρέι Ρουμπλιώφ» κι είναι αυτό που διέπει τη Ρωσία με όποιο καθεστώς κι αν πορεύεται.

Εμείς οι Ελληνες μπορεί να είμαστε Χριστιανοί Ορθόδοξοι αλλά δεν είμαστε τόσα φανατικά όσο οι Ρώσοι. Για τον απλούστατο λόγο ότι ο πολιτισμός μας κι η παρουσία μας που ξεκινούν χιλιάδες χρόνια πριν τον Χριστιανισμό έχουν μπερδευτεί μέσα στο DNAμας εξού κι έχουμε άλλες αντιδράσεις. Το «Πίστη και Φόβος» σε μας προυποθέτει για συμπλήρωμα το «ναι… αλλά με ρέγουλα».

Α, το κομμουνιστικό παρελθόν δεν είναι καθόλου σβησμένο και καθόλου πεταγμένο στον σκουπιδοτενεκέ.  Η υπενθύμιση του είναι διαρκής. Σε Μουσεία, σε Καταστήματα, σε τουριστικά με σουβενίρ, σε στάσεις μετρό, σε πλατείες, κι ο Λένιν κι ο Στάλιν κι η Κομσομόλ κι οι κόκκινες σημαίες, και τα σφυροδρέπανα υπενθυμίζουν διαρκώς κάτι. Από το τσαρικό καθεστώς θα τολμούσα να πω  ότι μέσα από τα σουβενίρ, ας πούμε, πιο πολύ υπενθυμίζεται το χριστιανικό, θρησκευτικό κι εκκλησιαστικό κομμάτι της Ρωσίας εκείνης παρά οι Τσάροι. Δηλαδή τον Τσάρο Νικόλαο με την Τσαρίνα Αλεξάνδρα και με τα πριγκιπόπουλα και με την «Αναστασία» που την έκαναν οι Δυτικοί  και μυθιστόρημα και θέατρο και ταινία με την οποία πήρε Οσκαρ η ΙΝΓΚΡΙΝΤ ΜΠΕΡΓΚΜΑΝ, και την  έκαναν κι οι Γερμανοί σε μια επισκιασμένη από τη χολυγουντιανή ταινία της Μπέργκμαν , δική τους εκδοχή  με την ΛΙΛΥ ΠΑΛΜΕΡ  και μετα-σοβιετικά η « Φοξ» την έκανε και  κινούμενο σχέδιο… δεν την είδα ούτε αυτή. Όπως φυσικά δεν είδα πουθενά όνομα ή αγαλματάκι που να λέει «ΛΕΩΝ ΤΡΟΤΣΚΥ».

 Τους ποιητές , όμως, τους είδα όλους «παρόντες» κι αποκαταστημένους.

Ναι λοιπόν. Με το «ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΦΟΒΟΣ» πλησιάζουμε στο αεροδρόμιο για την επιστροφή, μέσω Ζυρίχης, όπως και ξεκινήσαμε. Με το «ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΦΟΒΟΣ» κατανόησα όσα μπορούσα να κατανοήσω στο εφ’ όλης της ύλης. Χάρη σε αυτό εισέπραξα  την  πνευματικότητα, την ποιότητα, το «ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ» , τη λειτουργία του συστήματος. Και το ότι τελικά, εφόσον όλα αυτά έχουν γίνει κάπως έτσι, ο Πούτιν είναι ηγέτης- θέλουν δεν θέλουν. Χαρη σε αυτό, διαπίστωσα την έλλειψη «πρώτου επιπέδου» και πως για να ευχαριστηθείς αυτό το ταξίδι, τελικά πρέπει να το κάνεις στην ωριμότητα. Δεν θα το καταλάβεις αν το κάνεις πιτσιρικάς. Διότι στην ωριμότητα, αν εισπράξεις το μήνυμα, αρχίζεις και διεισδύεις. Κι όσο διεισδύεις, ανοίγουν κι άλλες πόρτες..Και φτάνει ένα πρωί και σου λέει «Η ΒΙΖΑ ΕΛΗΞΕ. ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΕΛΕΙΩΣΕ»

Κι αναχωρείς ,έχοντας δει του κόσμου τα πράγματα, με μια αίσθηση σαν να μην έχεις δεί παρά ελάχιστα.