Εξού κι η Πολωνή ΑΝΙΕΣΚΑ ΧΟΛΑΝΤ, η σκηνοθέτης του φιλμ , ήρθε για δεύτερη φορά σε σύγκρουση με την κυβέρνηση της χώρας της, η πρώτη ήταν στις αρχές δεκαετίας 80 όταν είχε φύγει με το καθεστώς Γιαρουζέλσκι κι είχε πάει στη Δυση, στη Γερμανία. Η δευτερη είναι τωρα, με τούτο το φιλμ.

Οπου στο ξεκίνημα, θα νομίζει κάποιος, τέτοια εντύπωση του αφηνει ότι το έργο προπαγανδίζει κατά της  Λευκορωσίας και του φιλορωσικού καθεστώτος της, μια κι έχουμε ιστορία προσφύγων, από διαφορα σημεία, οι οποίοι θα «αδειαστούν» από τους διακινητές στο δάσος στα συνορα Λευκορωσίας και Πολωνίας. Οπου πληροφορούμαστε ότι το καθεστως Λευκορωσίας είναι ανένδοτα εναντίον τους αλλά εκείνοι προσμένουν να περάσουν στην Πολωνία για να βρεθούν στην Ευρώπη.

Είναι συγκλονιστικό το ξεκίνημα του ως έρχονται, πως παραλαμβάνονται, πως μεταφέρονται , πως αδειάζονται και πως εξαπατούνται. Νομίζουν ότι έχουν βρεθεί στη μεριά την πολωνική, που σημαίνει Ευρώπη, αλλά βρίσκονται στην από εκει μεριά της Λευκορωσίας. Μόνο που όταν έρχεται κι η ωρα της Πολωνίας, τα πράγματα δεν είναι όπως τα φαντάζονταν. Εξου κι η σκηνοθέτης ήρθε σε ρήξη , η πολωνική κυβερνηση αποδοκίμασε την ταινία και λέγεται ότι ο πρόεδρος της χώρας αποκάλεσε «γουρούνια» όσους θα πάνε να τη δουν. Συμφωνα με τα όσα διαβασα. Είναι έργο προπαγάνδας, όπως κατηγορείται ή είναι έργο θέσης; Ποια  διαφορά; Ποια η διαφορά , εννοώ, όταν αυτό που προπαγανδίζεται είναι μία θεση συγκεκριμένη. Υπάρχει η ΔΙΑΦΟΡΑ !!!!!!. Αν γίνεται με τους όρους της Τέχνης. Με τους κανόνες του δράματος. Αν τα όσα συμβαίνουν κι όπως τα βλέπουμε είναι αποτέλεσμα καλλιτεχνικής επεξεργασίας.

Φυσικά και πρόκειται για κάτι τέτοιο, αναπόφευκτα όμως η ταινία από τη στιγμή που θα ενοχλήσει θα εκληφθεί κι ως «προπαγάνδα» από εκείνους  που ενοχλήθηκαν, από εκείνους που ενοχλούνται.

Υπάρχει επίσης μια ακόμα ένσταση σε σχέση με το τι προσφέρει κινηματογραφικά με ένα θέμα που το πληροφορούμαστε καθημερινά στα δελτία ειδήσεως, στον Τύπο, στην ενημέρωση γενικότερα.

Εδώ είναι που φαίνεται ολοκάθαρα ότι τα «ΠΡΑΣΙΝΑ ΣΥΝΟΡΑ» είναι έργο της Τέχνης που εμπνέεται από μια πραγματικότητα, την οποία και καταγράφει μέσω της δικής της καλλιτεχνικής παρέμβασης. Με το σενάριο, διότι υπάρχει σενάριο που το συνυπογραφει η σκηνοθέτης με δύο ακόμα και στο οποίο όλο αυτό το πολιτικό μπέρδεμα και γίγνεσθαι , επικεντρώνεται, μέσα από ένα σύνολο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις που αναλαμβάνουν να σηκώσουν τον Σταυρό για λογαριασμό της Δραματουργίας: Η ακτιβίστρια η οποία είναι ένας υπέροχος μοναχικός ρόλος, η οικογένεια των Σύρων κι ο νεαρός συνοριοφύλακας.  Με βάση, κυρίως αυτούς, εκπονείται το δράμα, όπου μεσα από εκεί περνά και το ατομικό του φυσικά, εξού και πάμε στην Τέχνη, γνωρίζουμε επαρκέστερα τους ανθρώπους αυτούς που υποφέρουν οι οποίοι είναι ρόλοι και παίζονται κι εξαίρετα.

Το έτερο καλλιτεχνικό στοιχείο είναι η φωτογραφία, μαυρόασπρη φωτογραφία, απίσρευτα φωτισμένο δάσος σε όλες τις καταστάσεις του 24ωρου αλλά κι απίστευτη κάμερα σε κινητικότητα σε κινηματογραφικότητα, κερδίζει πολύ το φιλμ ως φιλμ με τη σκηνοθεσία δια της φωτογραφίας. ΤΟΜΑΣ ΝΑΟΥΜΙΟΥΚ ο διευθυντής φωτογραφίας- για την πολωνική σχολή είναι ρουτίνα επαναλαμβανόμενη αλλά τροφοδοτεί το παγκόσμιο σινεμά με διευθυντές φωτογραφίας και βεβαίως και το Χόλυγουντ.

Η Ανιέσκα Χόλαντ είναι δεξιοτέχνης και πάντοτε ενοχλούσε. Όχι μόνο τα καθεστώτα αλλά και τους ιδεολογικούς υποστηρικτές τους. Όπως συνέβαινε και με τη Λίνα Βερτμυλερ ή και με τη Λιλιάνα Καβάνι. Τις τολμηρές και πρωτοπόρες ουσίας και περιεχομένου.  Απέναντι της έχει φιλοτεχνηθεί στην Ελλάδα ένα πορτραίτο υποτίμησης από κομισάριους Μπέρια του παρελθόντος,  της θεωρίας και της κινηματογραφικής κριτικής  μεσω «δολοφονίας χαρακτήρα», δηλαδή αμφισβήτησης ταλέντου, της υποβάθμιζαν τα έργα. Κι οι κομισάριοι αυτά τα αφήνουν ως παρακαταθήκη «τρόμου» σε επόμενους, αν δεν εχουν ξεπεράσει τις ανασφαλειες….  Καλα, αυτό οι συγκεκριμένοι το κάνουν και με άλλους Ευρωπαίους , τους οποίους δεν μπορούν να εντάξουν στη θεωρία του auteur, κι ας παίρνουν Ξενόγλωσσα Οσκαρ και Χρυσούς Φοίνικες και Χρυσα Λιονταρια κι Αρκούδες στα διεθνη Φεστιβάλ, η Ανιέσκα Χόλαντ είναι μια τέτοια περίπτωση που την τιμούν ΠΑΝΤΟΥ πλην εγχωρίων. Εκτός όταν έρχεται στην Ελλάδα που σπεύδουν να φωτογραφηθούν μαζί της.  Είναι κι η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ.

Η μόνη ένσταση απέναντι στη συγκεκριμένη ταινία που θα μπορούσε να γίνει δεκτή προς συζήτηση είναι το αν λέει πάνω στο θέμα κάτι περισσότερο από αυτό που ξέρουμε από την ενημέρωση. Αυτό σηκώνει πράγματι συζήτηση.

Αν το δούμε ως έργο ενημέρωσης, πράγματι δεν λέει τίποτε παραπέρα. Αν το δούμε όμως ως έργο της Τέχνης, μέσα από τις εικόνες που δημιουργεί, μέσα απ΄τις καταστάσεις που μας μεταφέρει, μέσα από τη μαυρόασπρη αισθητική και τη μαυρόασπρη αγωνία για το κυνήγι κινδύνου μέσα στο δάσος, τότε το πρόβλημα το έχουν εκείνοι που νόμιζαν ότι πήγαν στο σινεμα για να ενημερωθούν. Κι όχι για να αισθανθούν, να νιώσουν, να συγκινηθούν και έσα από εκεί και να σκεφτούν. Οπότε η απάντηση είναι δοσμένη.

Στα Βραβεία  της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου έχει προταθεί και στις τρεις μεγάλες κατηγορίες (Καλύτερης Ευρωπαϊκής Ταινίας, Σκηνοθεσίας, Σεναρίου) κι αναμένεται να δούμε αν οι εξειδικευμένοι των επι μέρους διακρίσεων της επιφυλάσσουν κι αναγνωρίσεις επιμέρους τομέων.