Κάτι σαν τον ΚΕΝ ΛΟΟΟΥΤΣ που έρχεται στην προσεχή εβδομάδα με την «Τελευταια παμπ»
Τα «Πεσμενα φύλλα» του Ακι Καουρισμάκι είναι ακριβώς αυτό που δηλώνει ο τίτλος . Ένα έργο φθινοπωρινό, της μελαγχολίας εκείνης, που δεν την έχει ακόμα καταπλακώσει ο χειμώνας. Είναι πάλι μια ταινία με ανθρώπους που στη ζωή δεν τα εχουν πάει καλά, είναι μια ταινία που θα μπορούσες να την χαρακτηρίσεις «ως ταινία πάνω στο Ελσίνκι», την πρωτεύουσα της πατρίδας του Φινλανδίας, που τη δείχνει σταθερά σχεδόν σε κάθε ταινία.
Το Ελσίνκι του Ακι Καουρισμάκι είναι το Ελσίνκι που έχω δει κι εγώ. Εχω ταξιδέψει δυο φορές εκεί, την πρώτη ήμουν για περιπλάνηση κι έμεινα κάτι λιγότερο από εβδομάδα, την δεύτερη είχα πάει για δουλειά κι έμεινα 13 μέρες. Και στις δυο φορές έβλεπα και λειτουργούσα κι ένιωθα, το Ελσίνκι, όπως ακριβώς μας το εχει «περιγράψει» στις ταινίες του ο Καουρισμάκι. Μια πόλη αφάνταστα μελαγχολική, με ανθρώπους αγέλαστους, πολύ πιοτό, που δεν επικοινωνούν με τον ξένο παρα μόνο για τυπικούς λόγους, μια πόλη χωρις μυρωδιές, δεν μυρίζουν οι φούρνοι, δεν έχουν αρωμα τα ζαχαροπλαστεία, δεν έχουν γεύση που να σε ηδονίσει , τα φαγητά. Στα μόνα που υπάρχει αίσθηση είναι αυτά τα μπαρ, αυτά τα νυχτερινά στέκια, εκεί δημιουργούνται κι οι ροκιές, εκεί βγαίνουν κι οι χεβιμεταλάδες, οι Lordi ας πούμε, που εδώ κάποιοι πήγαν να τους ειρωνευθούν τότε με την Eurovision, αλλάτους είχε προσκαλέσει η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου να της κάνουν ένα πρόγραμμα μια χρονιά απονομής, ως αντιπροσωπευτικό, φινλανδικο χεβιμεταλάδικο..Είχαν έρθει με κάτι λοφία, κάτι κοστούμια σαν κοκόρια και κοστούμια της απόλυτης ψυχεδέλειας …
Οι μοναχικές παμπ του Καουρισμάκι είναι το Ελσίκι που είδα κι εγώ όλες τις φορές μου, κι όχι αυτά που ακούω και διαβαζω περί «ποιότητας ζωής» ή περί κατανάλωσης βιβλίων.. Δεν τα είδα, δεν βλέπω να τα βλέπει κι ο Καουρισμάκι.
Στο τωρινό του φιλμ πάλι έναν «χαμένο» έχουμε , ο οποίος θα βρεθεί από δουλειά σε δουλειά, έχοντας προλάβει να γνωρίσει και μια κοπέλα που από τη δική της δουλειά την απέλυσαν επειδή πήρε μαζί της κάποια αποφάγια. Σε ελληνικές ταινίες που το έχουμε δει, το ειρωνεύονταν. Ο Καουρισμάκι το δείχνει ως κανονικό στοιχείο του δικού του δράματος. Εδω η παμπ που θα μετακινηθούν οι ήρωες είναι το «καραοκε», το οποίο τόσο σε αμερικάνικες ταινίες κυρίως ανεξάρτητες, όπως και σε ευρωπαικές, κατά βαση ιταλικές κι εδώ στον Καουρισμάκι, γίνεται τόπος μοναχικών ανθρώπων που δεν ξέρουν κι οι ίδιοι αν θέλουν να επικοινωνήσουν ή όχι.
Κι αρχίζει ανάμεσα στον άντρα και τη γυναίκα μια σχέση, μια έλξη, η οποία είναι προσεκτικότατα σχεδιασμένη ώστε να ανταποκρίνεται στην ταυτοτητα του καθενός, ξεκινώντας από τον άντρα που ούτε τη διεύθυνση της συγκράτησε ούτε το όνομα της ρώτησε. Ο ρομαντικός Καουρισμάκι θα βρει τον τρόπο να τους φέρει κοντά, θα μας πλημμυρίσει αισθήματα, θα μας τα δείξει όλα τόσο αληθινα, τοσο αληθοφανή , θα βάλει ευφυως κι ένα στοιχείο για να ολοκληρώνεται το «τοπος-χρονος-δράσης» και το στοιχείο είναι ο Χρόνος, με τα νέα από το ραδιόφωνο να μεταδίδουν τι γίνεται στη Μαριούπολη και στις φάσεις του πολέμου στην Ουκρανία….Αλλωστε είναι δίπλα και τους αφορά και τους ενώνει ο αντι- σοβιετισμός ή κι απλά αντι-ρωσισμός…τα νέα του ραδιοφώνου κάνουν το περιβάλλον των ηρωων ακόμα πιο πνιγηρό, ειδικά της κοπέλας ….
Είναι πολύ σφιχτά φτιαγμένο, δεν έχει την παραμικρή περιττολογία, το συνεργείο του, με το οποίος ο ίδιος περηφανεύεται περίτρανα ότι είναι οι ίδιοι πάντοτε όλα τα χρόνια που κάνει σινεμά, του ανταποκρίνονται με τον τελειότερο τρόπο, ο διευθυντής σ[φωτογραφία είναι συν-δημιουργός στο «Ελσίνκι» που βλέπουμε, οι δυο ηθοποιοί είναι τόσο εξαιρετικοί, τοσο λιτοί, τόσο αληθινοί που θέλεις οπωσδήποτε να τους δεις μαζί και να είναι κι ευτυχισμένοι. Η ΑΛΜΑ ΠΟΪΣΤΙ κι ο ΓΙΟΥΣΙ ΒΑΤΑΝΕΝ- τα φινλανδικά μου μέχρι εκει φτάνουν. Και βεβαια ο ρομαντισμός του είναι τόσο ανυποχώρητος ώστε θα μας κάνει τη χάρη του τιτλου και θα μας κλεισει με «πεσμένα φυλλα», “les feuilles mortes” του Ζοζέφ Κοσμά, εδώ όμως όχι σε στίχους γαλλικούς του Ζακ Πρεβέρ ούτε στους αγγλικούς του Τζωνυ Μέρσερ αλλά…στα φινλανδικά Δεν υπάρχει περίπτωση μετά, να βγεις από το σινεμά και το έργο να μη σου έχει αρέσει..
Ενα έργο μικρό και ταυτοχρόνως απέραντα.Σαν κι εκείνες τις διαστάσεις μιας κάμαρας, το "La dimensione della stanza" που τραγούδαγε η Μίνα...
ΥΓ Το έχουμε στην Ευρωπαϊκή Ακαδημία υποψήφιο σε όλες τις μεγάλες κατηγορίες, ενώ η Φινλανδία το έχει υποβάλλει και για το Διεθνές Oscar.