Εχουμε δει αριστουργήματα με θέμα το Ολοκαύτωμα.. Το «Μαγαζάκι της Κεντρικής Οδού» , τον «Κήπο των Φίντσι Κοντίνι», τη ¨Λίστα του Σίντλερ», το «Η ζωή είναι ωραία», τον «Πιανίστα», κι ένα σωρό ακόμα.. Βιαστήκαμε να νομίσουμε ότι με το «Γιό του Σαούλ» το είδος προχώραγε σε εξάντληση.. Πλάνη!!! Ερχεται η «Ζωνη ενδιαφεροντος» του Βρετανού ΤΖΟΝΑΘΑΝ ΓΚΛΕΙΖΕΡ και μας αιφνιδιάζει όσο και τα προηγούμενα, κυρίως όμως επειδή μας σφυρίζει το σύνθημα ότι  «το θεμα είναι ανεξάντλητο»…Μα αν αναλογιστεί κανείς εις βάθος,  θα διαπιστώσει πως όλα τα θέματα είναι ανεξάντλητα, είναι θέμα προσωπικής ματιάς εκείνου ή εκείνων που τα αναλαμβάνουν.

Κι έρχεται ένα  ακόμα φιλμ για το Ολοκαύτωμα, το οποίο δεν έχει καμία σχέση με τα άλλα. Το πρώτο και κύριο είναι ότι δεν εξετάζει το Ολοκαύτωμα από τη μεριά των θυμάτων και των μαρτύρων. Αντιθέτως το εξετάζει από τη μεριά των θυτών..

Μόνο που κι εδώ δεν το πάει δια της εις άτοπον απαγωγής (ας το πούμε έτσι…), να μας δείχνει τις κτηνώδεις συμπεριφορές των θυτών κι έτσι να πονάμε για τα θύματα…μας δείχνει τους θύτες από την ΄ήρεμη, χαλαρή, νοικοκυρεμένη, οικογενειακή τους πλευρά. Κι εδώ ο «σατανικός» νους του Τζόναθαν Γκλέιζερ  σε κάνει και τρομάζεις με τη σύλληψη του. Η οποία προέρχεται μέσα από τη ζωή αλλά ποιος θα το τολμούσε κάτι τέτοιο ή αν το σκέφτηκε κάποιος άλλος.

Το έργο παίζεται σε ένα γαλήνιο τοπίο, σε ένα πανέμορφο περιβάλλον κεντρικο-ανατολικής Ευρώπης, με μια λίμνη γαλήνια, ένα υπέροχο εξοχικό σπίτι , ένα κήπο ούτε της Εδέμ (που λέει ο λόγος), άνθρωποι γεμάτοι υγεία, καλοντυμένοι, καλοσιδερωμένοι,  καλοταϊσμένοι, με τα υπέροχα προγεύματα  τους, κυκλοφορούν εκεί μέσα , και ζουν την ρουτίνα της καθημερινότητας με ένα πολύ πράο, αγαπημένο, ήρεμο τρόπο, θαρρείς και δεν έχουν καν νεύρα. Κι έχουν και παιδάκια. Πόσο ευτυχισμένα είναι κι αυτά..

Μόνο που λείπει μια λεπτομέρεια. Ότι αυτό το σπίτι είναι κοντά στο Αουσβιτς. Κι οι άνθρωποι που το κατοικούν είναι η οικογένεια του Ρούντολφ Χες, εκείνου του υπέροχου ανθρώπου που «εκπόνησε» την εξόντωση των Εβραίων κι όσων λοιπών στα κρεματόρια του Αουσβιτς, που τους έκανε σαπούνια, που δεν άφησε ρουθούνι για ρουθούνι. Ο καλός αυτός άνθρωπος, αυτός ο τόσο ήρεμος οικογενειάρχης κι αυτή η τόσο καταπληκτική σύζυγος με τα καλοταϊσμένα τους, έχουν εγκατασταθεί εκεί για να είναι κοντά στην εργασία του μπαμπά. Κι ο μπαμπάς είπαμε τι δουλειά κάνει.. Τρομακτικό;

Ναι, πολύ τρομακτικό. Διότι εδώ ο τρόμος δεν αφορά στην εικόνα. Δεν μας δείχνει η κινηματογραφική εικόνα αγριότητες. Κάθε άλλο. Είναι ένας άλλος τρόμος, καθαρά πνευματικός.. Όταν μπαίνουμε απόλυτα στο νόημα περί του ποιοι είναι αυτό καθώς κι η ηρεμία των ήχων, κι αυτό που σαν κάτι να ακούγεται από κάπου μακριά κι είναι το Αουσβιτς κι ο ήχος φτάνει διαθλασμένος… Πως να μην πάρεις βραβείο Ηχου!!!! ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ακόμα και στον ΗΧΟ. Στην υπηρεσία του οποίου έχει «θυσιαστεί» κι η μουσική. Με ένα άλλο τρόπο σκηνοθεσίας του Ηχου από εκείνον που κάνει φερειπειν ο Κρίστοφερ Νόλαν σε φιλμ τυπου «Δουνκέρκη». Εδώ είναι ο ήχος της σιωπής.. Και κάτι μακρινοί απόηχοι. Ετσι θέλει ο σκηνοθέτης τον ήχο.. Για να μας κάνει να φρίξουμε όχι τόσο τη στιγμή που βλέπουμε αλλά μετά , που θα αναλογιστούμε, με το έναυσμα περί Ηχου.

Γενικά όλο το φιλμ είναι ένα ΕΠΙΤΕΥΓΜΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑΣ. Η σκηνοθεσία το έχει αναλάβει εξ ολοκλήρου για να κάνει όλα αυτά που ανέφερα και τα οποία δεν είναι τίποτα μπροστά σε αυτό που θα δείτε. Διότι δεν θα δείτε κάτι «συναρπαστικό», έτσι όπως ξέρατε την έννοια μέχρι τώρα. Εδώ θέλω να κάνω και μια παραίνεση περί Σεναρίου ως ορκισμένος σεναριάκιας.. Αυτό το πρώτο 45λεπτο, καθώς κι ο τρόπος με τον οποίο το φιλμ κλείνει, δεν είναι ανεπίδεκτα σεναρίου. Απλώς η σκηνοθεσία βγαίνει από πάνω, άλλωστε συνεργάζεται στο σενάριο κι ο σκηνοθέτης, είναι ολοφάνερο, διότι ξεκαθαρίζει το ζητούμενο του, πως είναι αυτή η ηρεμία. Για το πετύχει πρέπει να γραφτούν σκηνές ηρεμίας κι ήρεμης αφήγησης στο ξεκίνημα , να μας μπάσει στο κλίμα, εμείς ως θεατές να περιμένουμε μια βόμβα που θα σκάσει κι αυτή η βόμβα αφορά μόνο στους θεατές. Όταν μπαίνουμε στο νόημα, στο οποίο μπαίνουμε ΣΤΑΔΙΑΚΑ, πάλι άλλα πράγματα κοιτάμε. Η φωτογραφία, η διάρκεια κάποιων πλάνων, φτιάχνουν  απολύτως το ήρεμο υφος που θέλει αλλα με την δια του ήχου υπόσκαψη ,υποσκάπτει και την ηρεμία. Η οποία παίζεται συνεπικουρούμενη από υψηλή αισθητική, κι η αισθητική σε αυτή τη φωτογραφία που ανέφερα εχει ως «πατρόν» το σκηνογραφικό κομμάτι, του εκλεπτυσμένου, καλού γούστου, όχι του υπερ φορτωμένου, επ’ ουδενί….

Κι οι ηθοποιοί, διδαγμένοι να παίζουν στους ήρεμους και «καλοσυνάτους» τόνους, ο ΚΡΙΣΤΙΑΝ ΦΡΙΝΤΕΛ που παίζει τον Ρουντολφ Χες μέσα από τη διδασκαλία αυτού του τόνου προβάλει σιγά σιγά και το στοιχείο της απειλής, μέσα από τη σοβαρότητα, επικοινωνώντας στο θεατή κάτι περί πραγματικού Ρούντολφ Χες. Κι η θριαμβεύτρια  στα Ευρωπαϊκά Βραβεία του «Ανατομία μιας πτώσης» ΣΑΝΤΡΑ ΧΟΥΛΕΡ παίζει με συναισθηματική ηρεμία την κυρία του. Κι αυτή πάλι με τον τρόπο της αφήνει υπόνοιες σχετικά με το γίγνεσθαι..

Κι είναι τόσο ουσιώδες το φιλμ ώστε, όπως συμβαίνει σε όλα τα έργα της Τέχνης, να εισπράττεται και μία καθολικότητα από τα διαδραματιζόμενα. Διότι όπως ακριβώς οι του Αουσβιτς ήταν αυτοί οι καλαίσθητοι νοικοκυραίοι, το ανάλογο και στην υπόλοιπη ζωή συμβαίνει. Τι καλή οικογένεια, τι καλή κυρία η μητέρα, πόσο ευγενική, τι κουβαλητής ο πατέρας…και μέσα στο σπίτι , ένα άντρο βασανιστηρίων με πολλαπλούς αποδέκτες και ποικίλες βιαιότητες…Κι οι γειτόνοι δεν ήξεραν τίποτα… Όπως δεν ήξεραν κι οι Γερμανοί τι γινόταν εκεί… Κι επειδή το στοιχείο της περιέργειας είναι από τα πρωτογενή ένστικτα του ανθρώπου, εξού κι η τάση για κουτσομπολιό, το «φιλοπερίεργον του ενστίκτου»,  δεν απαλλάσσονται ούτε οι Γερμανοί ούτε οι γείτονες των κατηγορών. Δεν ξέρω; ‘Η κάνω ότι δεν ξέρω;  ..Και τα βάζω με τα θύματα

Όπως καταλαβαίνετε είναι έργο που γεννά πολλαπλές σκέψεις. Μέσα από αυτή την απέραντη ηρεμία του..

ΥΓ Εχει υποβληθεί για το Διεθνές Oscar από το ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ επειδή οι διάλογοι είναι στα γερμανικά και στα πολωνικά