Αυτό λοιπόν που δεν καταλαβαίνουν οι περισσότεροι είτε τα γράφουν είτε τα παπαγαλίζουν από άλλους που τα γράφουν είναι πως στην κατηγορία της ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ ζητούμενο είναι το έργο κι όχι ο auteur- σε αντίθεση με τα Φεστιβάλ. Εξού κι αποκαλούν τη συγκεκριμένη κατηγορία «απρόβλεπτη». Μόνο που δεν είναι καθόλου απρόβλεπτη, απλώς έχει ως ζητούμενο το ΕΡΓΟ.
Ξεχάστε λοιπόν τα ΦΕΣΤΙΒΑΛ και δείτε τις ταινίες ως έργα κι όχι ως «δημιουργούς». Εκεί κρύβεται το μυστικό που δεν είναι δικό τους αλλά όλων των εργοκεντρικών, όπως είναι δηλωμένος κι ο υποφαινόμενος. Αλλωστε, έχω γράψει πολλές φορές σε κριτικές μου πως αν τα έργα των auteurs τα βλέπαμε ως έργα, ως ταινίες, κι όχι να αναλύουμε το άστρο του ποιητή, πολλά από αυτά θα διαπιστώνονταν ως απολύτως διάτρητα ως έργα.
Με βάση αυτό τον πρόλογο περί ΕΡΓΟΚΕΝΤΡΙΣΜΟΥ θα ελεγχθούν από τους 7.285 ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΣΤΕΣ τα ΕΡΓΑ, με βάση αυτό τον πρόλογο παρουσιάζω την πεντάδα.
ΥΠΟΨΗΦΙΑ ΕΙΝΑΙ:
- ΜΙΑ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΗ ΓΥΝΑΙΚΑ (A fantastic woman) (Una mujer fantastica) του Σεμπαστιάν Λέλιο (ΧΙΛΗ)
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Δεύτερη υποψηφιότητα για τη ΧΙΛΗ, χωρίς νίκη. Είχε προταθεί το 2013 με το «No» του Πάμπλο Λαραίν κι είχε χάσει από την Αυστρία με το «Amour» του Μίκαελ Χάνεκε.
ΤΟ ΦΙΛΜ: Μια τρανσέξουαλ, η Μαρίνα, που εργάζεται ως σερβιτόρα και διατηρεί δεσμό διαρκείας με ένα κύριο μεγαλύτερο της σε ηλικία, βρίσκεται στη δίνη του κυκλώνα, όταν ο αγαπημένος της πεθαίνει ξαφνικά . Η οικογένεια του ξεσηκώνεται εναντίον της, καθώς ο άνθρωπος της ήταν παντρεμένος , και θέλουν να την πετάξουν από το διαμέρισμα στο οποίο συγκατοικούσαν. Διότι δεν είναι μόνο ερωμένη, είναι και τρανσέξουαλ. Κι εδώ η Μαρίνα δεν βρίσκει συμπαράσταση από κανέναν.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Ο Σεμπαστιάν Λέλιο μετατρέπει σε καθαρόαιμο κινηματογράφο ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα, την αναγνώριση της τρανσέξουαλ ως οντότητας, Υποδειγματικός ο τρόπος με τον οποίο ένα θέμα μετατρέπεται σε ιστορία και η ιστορία σε σενάριο και το σενάριο μέσω σκηνοθεσίας καταλήγει σε ταινία. Και με πρωταγωνίστρια , αληθινή τρανσέξουαλ, που του ανεβάζει κι άλλο τις μετοχές, τόσο ως ηθοποιία αλλά κι ως αυθεντικότητα.
- THE INSULT (Η προσβολή) (Case No 23) του Ζιάντ Ντουέιρι (ΛΙΒΑΝΟΣ)
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Πρώτη υποψηφιότητα για τον Λίβανο
ΤΟ ΦΙΛΜ: Στη Βηρυτό, την πρωτεύουσα του Λιβάνου. Ενας Χριστιανός Λιβανέζος κάνει μια παρατήρηση σε ένα μάστορα ο οποίος είναι Παλαιστίνιος, εγκατεστημένος εκεί, οι δύο άνδρες θα λογοφέρουν, ο Λιβανέζος θα πει μια κουβέντα που ο Παλαιστίνιος θα την εκλάβει ως προσβολή, θα έρθουν στα χέρια και θα καταλήξουν στο δικαστήριο. Η εκδίκαση της υπόθεσης θα φέρει στην επιφάνεια ένα μίσος που δεν έχει σβηστεί,που κρατεί από τα χρόνια των σφαγών των Παλαιστινίων στα στρατόπεδα του Λιβάνου από Λιβανέζους Χριστιανούς, στην υπόθεση μπαίνουν δυναμικά κι οι δύο συνήγοροι , κι η κλιμάκωση της αποκτά δραματικότατο χαρακτήρα.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ. Η ταινία που εκτόπισε από την πεντάδα τον φίλο μας τον Φατίχ Ακίν με το «Μαζί ή τίποτα». Εχουν κοινά στοιχεία, εδώ έχουμε και πιο έκτυπα ΕΙΔΟΣ, το ΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΔΡΑΜΑ, όπου αφενός ο Λίβανος μέσω του σκηνοθέτη Ζιάντ Ντουέιρι λέει το δικό του κινηματογραφικό λόγο πάνω στο είδος κι αφετέρου ο κινηματογραφικός λόγος δεν βασίζεται σε μια οποιαδήποτε ιστορία αλλά καταλήγει σε δράμα γύρω από την ιστορία της ίδιας της χώρας και των κοινοτήτων που μισούνται. Κι εδώ υπάρχουν δυνατές ερμηνείες τόσο στους leading όσο και σους supporting.
- ΧΩΡΙΣ ΑΓΑΠΗ (Loveless) (Nelyubov) του Αντρέι Ζβυάγκιντσεφ (ΡΩΣΙΑ)
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Ως ΡΩΣΙΑ, από το 1992 και μετά , ΠΗΡΕ ΟΣΚΑΡ το 1995 με το «ΨΕΥΤΗΣ ΗΛΙΟΣ» του Νικήτα Μιχάλκοφ. Αυτή είναι η έβδομη υποψηφιότητα.
Προτάθηκε επίσης αλλά χωρίς νίκη με τα φιλμ: «Ουργκα» του Νικήτα Μιχάλκοφ (1993), «Αιχμάλωτος του Καυκάσου» του Σεργκέι Μποντρόφ (1997), «Ο κλέφτης» του Πάβελ Τσουχράι (1998), «12» του Νικήτα Μιχάλκοφ (2008), «Λεβιάθαν» του Αντρέι Ζβυάγκιντσεφ (2015)
Είναι η δεύτερη υποψηφιότητα του σκηνοθέτη Αντρέι Ζβυάγκιντσεφ που έχασε το 2015 με το «Λεβιάθαν» από την ΠΟΛΩΝΙΑ με την «IDA» του ΠΑΒΕΛ ΠΑΒΛΙΚΟΦΣΚΙ.
Ως ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ, πριν το 1992, είχε ΠΑΡΕΙ ΤΡΙΑ ΟΣΚΑΡ: Το 1969 για το «ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ» του ΣΕΡΓΚΕΪ ΜΠΟΝΤΑΡΤΣΟΥΚ, το 1976 για το «ΝΤΕΡΣΟΥ ΟΥΖΑΛΑ» του ΑΚΙΡΑ ΚΟΥΡΟΣΑΒΑ (όταν ο μεγάλος Ιάπωνας σκηνοθέτης, πικραμένος από τον τόπο του , είχε εγκατασταθεί για κάποιο διάστημα στην ΕΣΣΔ) και το 1981 για το «Η ΜΟΣΧΑ ΔΕΝ ΠΙΣΤΕΥΕΙ ΣΤΑ ΔΑΚΡΥΑ» του ΒΛΑΝΤΙΜΙΡ ΜΕΝΣΩΦ.
Οι άλλες υποψηφιότητες της ΕΣΣΔ , χωρίς νίκη, ήταν για τα φιλμ : «Αδελφοί Καραμαζόφ» των Κύριλ Λαβρόφ-Ιβάν Πύρεφ (1970), « Τσαϊκοφσκι» του Ιγκόρ Ταλάνκιν (1972), «Ηρεμες ήταν οι αυγές» του Στάνισλαβ Ροστότσκι (1973), «Μη ζητάς ανθρώπινη αγάπη» του Στάνισλαβ Ροστότσκι (1979), «Ιδιωτική ζωή» του Γιούλι Ράισμαν (1983), «Ιστορία αγάπης σε καιρό πολέμου» του Πιότρ Τοντορίβσκι (1985)
ΤΟ ΦΙΛΜ: Στη σύγχρονη Μόσχα, ένα ζευγάρι που μισιούνται θανάσιμα και στη μέση το παιδί τους που δεν το θέλει κανείς από τους δύο ενώ αμφότεροι έχουν αναζητήσει τις τύχες τους σε νέους συντρόφους. Κάποια στιγμή το παραμελημένο παιδί, μυστηριωδώς εξαφανίζεται. Και τότε το ζευγάρι καλείται υποχρεωτικά σε συνύπαρξη, έστω για τις έρευνες , αλλά η έλλειψη αγάπης μεταξύ τους που ήταν η αιτία και της δυστυχίας του παιδιού τους, δεν μπορεί να βοηθήσει αφού εξακολουθεί να υφίσταται.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Δυνατό δράμα, κάτι σαν …. «αντι-Κράμερ» με την έννοια ότι εδώ δεν διεκδικούν την κηδεμονία του παιδιού αλλά το αντίθετο. Ένα δράμα που εξετάζει βαθιά την απουσία αγάπης και τις ρίζες της , ένα δράμα μπεργκμανικής εμβάθυνσης αλλά και ροϊκής αφήγησης. Ο σκηνοθέτης Αντρέι Ζβυάγκιντσεφ βάζει την υπογραφή του, δείχνοντας και πάλι ότι είναι από τους καλύτερους της σημερινής Ρωσίας κι ότι κατεβαίνει στο στίβο με ΕΡΓΑ κι όχι με κενά αέρος που περιμένουν την κάλυψη τους από το θεωρητικό οπλοστάσιο. Δεν ξεχνάμε και την δυνατή ηθοποιία ούτε την παγερή ατμόσφαιρα.
- Η ΨΥΧΗ ΚΑΙ ΤΟ ΣΩΜΑ (On body and soul) (Testrol es lelekrol) της Ιλντικό Ενυέντι (ΟΥΓΓΑΡΙΑ)
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Η ΟΥΓΓΑΡΙΑ έχει ΠΑΡΕΙ ΔΥΟ ΟΣΚΑΡ. Το 1982 για το «ΜΕΦΙΣΤΟ» του ΙΣΤΒΑΝ ΖΑΜΠΟ και το 2016 για το «Ο ΓΙΟΣ ΤΟΥ ΣΑΟΥΛ» του ΛΑΖΛΟ ΝΕΜΕΣ
Εχει προταθεί άλλες εφτά φορές , χωρίς νίκη, με τις ταινίες «The boys of Paul Street» του Ζόλταν Φάμπρι (1969), «Cat’s play» του Κάρολυ Μακ (1975), «Πίσω από τα συρματοπλέγματα « (Hungarians) του Ζόλταν Φάμπρι (1979), «Εμπιστοσύνη» του Ιστβάν Ζάμπο (1981), «Η επανάσταση του Ιώβ» των Ιμρεκ Γκυονγκυόσι-Μπάρνα Καμπάυ (1984), «Συνταγματάρχης Ρεντλ» του Ιστβαν Ζάμπο (1986), «Hanussen» του Ιστβαν Ζάμπο (1989).
TO ΦΙΛΜ: Μια κοπέλα κι ένας άντρας βλέπουν κάθε βράδυ το ίδιο όνειρο. Τι πιο ρομαντικό; Κι όμως, αυτό συμβαίνει σε εντελώς πεζό περιβάλλον, σε ένα σφαγείο όπου εργάζονται κι οι δύο, υπό συνθήκες στρεσαρίσματος ανακαλύπτεται αυτό το οποίο βεβαίως και θα οδηγήσει σε σχέση ζωής αλλά όχι με τις ευκολίες που το κάνουν τα ρομάντζα.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ. Ο ΠΟΙΗΤΙΚΟΣ Κινηματογράφος της Πεντάδας. Εργο ποίησης, σκληρότητας, πρωτοτυπίας μιλά κι αυτό για την αγάπη με εντελώς διαφορετικό τρόπο που μιλά το ρώσικο φιλμ για αυτήν. Το εύρημα του κοινού ονείρου προσφέρει σπάνια πρωτοτυπία στο σινεμά, κυρίως επειδή καταφέρνει να στηρίξει κι όλη την υπόθεση. Κι η ερμηνευτρια του δίνει ξεχωριστό τόνο.
- ΤΟ ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ ( The square) του Ρούμπεν Εστλουντ (ΣΟΥΗΔΙΑ)
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Η ΣΟΥΗΔΙΑ έχει ΤΡΙΑ ΟΣΚΑΡ , και τα τρία με ταινίες του ΙΝΓΚΜΑΡ ΜΠΕΡΓΚΜΑΝ: Το 1961 για την «ΠΗΓΗ ΤΩΝ ΠΑΡΘΕΝΩΝ», το 1962 για το «ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΑΣΜΕΝΟ ΚΑΘΡΕΦΤΗ» και το 1984 για το «ΦΑΝΥ ΚΙ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ».
Η φετινή είναι η 16η υποψηφιότητα της. Εχει προταθεί και για τα φιλμ: «Συνοικία κοράκι» του Μπο Βίντενμπερκ (1965), «Dear John» του Λαρς-Μαγκνους Λίντγκρεν (1966), «Αντάλεν 31» του Μπο Βίντενμπεργκ (1970), « ΟΙ μετανάστες» του Γιάν Τρόελ (1972- τον επόμενο χρόνο προτάθηκε και στα «κανονικά» Οσκαρ για ταινία, σκηνοθεσία, σενάριο και Λιβ Ούλμαν), «Για μια καινούργια πατρίδα» του Γιαν Τρόελ (1973), «The flight of the eagle» του Γιαν Τρόελ (1983), «Το βόδι» του Σβεν Νύκβιστ (1992), «Όλα θα πάνε καλά» του Μπο Βίντενμπεργκ (1996), «Under the sun» του Κόλιν Νάτλευ (2000), «Evil» του Μίκαελ Χάφστρομ (2004), «As it is in heaven» του Κέι Πόλακ (2005), «Ο κύριος Οβε» του Χάνες Χολμ (2017).
ΤΟ ΦΙΛΜ: Ο διευθυντής ενός Μουσείου Μοντέρνων Εκθεμάτων , στη Στοκχόλμη, διέρχεται προσωπική αλλά και ιδεολογική κρίση, σχετικά με το που πάει η εποχή, τι μπορούν να προσφέρει η Τέχνη στον άνθρωπο, αν η Τέχνη υπηρετεί το σκοπό της κλπ. Αφορμή για κλιμάκωση της εσωτερικής του κατάστασης θα είναι ο τρόπος αντίδρασης του στην κλοπή του κινητού τηλεφώνου αλλά και του πορτοφολιού του ενώ θα περάσει και μια ξώφαλτση ερωτική σχέση επιφάνειας με μια Αμερικανίδα δημοσιογράφο –κι όλα αυτά δεν θα είναι τόσο απλά όσο φαίνονται..
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ. Ταινία φόρμας ή περιεχομένου; Και τα δύο, θα πει κάποιος μόνο που η ερώτηση αφορά στο ποιος από τους δύο είναι ο κινητήριος μοχλός. ΚΙ είναι το ερώτημα που θα την θέσει υπό διαφορετική εξέταση μια κι αυτό είναι το ερώτημα των εργοκεντρικών. Κατά τα άλλα, πρόκειται για το πιο τιμημένο φιλμ του έτους , έχει το «Χρυσό Φοίνικα» των Κανών, έχει και σαρωτική νίκη στα Ευρωπαϊκα Βραβεία, μένει να δούμε τι λένε κι οι Εθνικές Ακαδημίες Κινηματογράφου που ακόμα δεν έχουν μιλήσει πλην της ΙΣΠΑΝΙΚΗΣ η οποία το «μοίρασε» (διότι προβλέπει «διπλή» εκπροσώπηση στα ξενόγλωσσα με ένα δικό της ιδιότυπο σύστημα) με την «ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΗ ΓΥΝΑΙΚΑ» του Χιλιανού Σεμπαστιάν Λέλιο.
ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ: Η «ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΗ ΓΥΝΑΙΚΑ» που βασίζεται σε περιεχόμενο, σε θέμα, σε υπόθεση και το μεταβάλει όλο αυτό σε κινηματογράφο που καταλήγει και ψυχαγωγικός είναι η μεγάλη ΑΠΕΙΛΗ για το πολυβραβευμένο «ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ» αν στην κρίση των ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΣΤΩΝ επικρατήσει για αυτό η άποψη περί φόρμας. Αυτοί οι δύο φαίνονται ΣΕ ΜΑΣ ΤΟΥΣ ΑΠΕΞΩ ως οι ΔΥΟ ΜΟΝΟΜΑΧΟΙ. Όμως κι οι άλλοι τρεις έχουν τα ΑΤΟΥ τους: Ο ΛΙΒΑΝΟΣ την ΚΑΘΟΛΙΚΟΤΗΤΑ, η ΡΩΣΙΑ το ΒΑΘΟΣ κι η ΟΥΓΓΑΡΙΑ την ΠΟΙΗΣΗ (που δεν είναι auter-ίστικη αλλά εργοκεντρική) κι είναι ατού που δεν αφήνουν τους κινηματογραφιστές ασυγκίνητους διότι μην ξεχνάμε ότι στους ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΣΤΕΣ περιλαμβάνονται ΟΛΟΙ ΟΙ ΚΛΑΔΟΙ.