Διότι σε αυτό το φιλμ είναι περισσότερο σκηνοθέτης από σεναριογράφος. Στη βάση ότι μπαίνουμε να παρακολουθήσουμε ένα παιχνίδι μυστηρίου , μας κατακτά η γοητεία του, κάποιοι δεν ικανοποιούνται κυρίως από τη λύση του.. Δεν θα τους αδικήσω αυτούς που δεν ικανοποιούνται από τη λύση, με την έννοια ότι μια έμπειρη κι επαναλαμβάνω οσκαρούχα σεναριογράφος, φτιάχνει κάτι το οποίο οπωσδήποτε εμπεριέχει τη Γνώση και τον Κανόνα, δηλαδή ολοκληρώνει, απλά αυτό που επιλέγει για να ολοκληρώσει, αφήνει μερίδα θεατών σε κατάσταση αμηχανίας. Ναι, διότι το φινάλε είναι ανίερο κι ‘έχει θέμα με την κάθαρση, όχι από άγνοια προς Θεού, αλλά από επιλογή. Δεν θα πω άλλα..
Όμως, ακόμα και την ύστατη στιγμή, καταφέρνει και γοητεύει. Το τέλος του έργου με τον ήρωα ολομόναχο κι ολόγυμνο στον πύργο που τον φιλοξενούσε, να κάνει πιρουέτες θριάμβου για αυτά που συνέβησαν, ναι, φέρνει τον θεατή (κάποιους θεατές) σε αμηχανία) όμως έχεις φύγει κι ανεξήγητα γοητευμένος. Αλήθεια, υπάρχει εξήγηση για τη γοητεία;
Υπάρχει εξήγηση για το πως γίνεται ο ΜΠΑΡΥ ΚΙΟΓΚΑΝ, στο φακό της Φενέλ να βγαίνει τόσο γοητευτικός, περισσότερο κι από τον αληθινά ωραίο ΤΖΕΪΚΟΜΠ ΕΛΟΡΝΤΙ; Αυτό είναι Σκηνοθεσία!! Διότι αναρωτιόμαστε «πως γίνεται;», να που όμως γίνεται.. Η γοητεία δεν έχει συνταγή ούτε η άσκηση της.
Η Φενέλ έχει επενδύσει στη γοητεία του μυστηρίου, πολύ έξυπνα έχει ως αφορμή κάτι που να θυμίζει «ταλαντούχο κύριο Ρίπλεϊ» αλλά δεν είναι αυτό το έργο..Οπως αν πιάσουμε και τις παρακάτω ομοιότητες επειδή κάποιος το έκανε πρώτος, θα δούμε να αντιγράφει ο ένας τον άλλο στις αναφορές τίτλων ταινιών, να αναφέρουν και το «Θεωρημα» του Παζολίνι ότι εμπεριέχεται στη ταινία ,όμως πουθενά δεν διάβασα ότι αυτό το έρμο το «θεώρημα» ήταν παρμένο, στα όρια της αντιγραφής, από την «Ασκηση των πέντε δακτύλων» το θεατρικό του Πήτερ Σάφερ, τόσο πολύ όμοιο΄ώστε όταν ξανανέβαινε στο θέατρο το έργο του Σάφερ, από το 1969 κι μετά, η διαφήμιση που το συνόδευε ήταν «το έργο που ενέπνευσε τον Παζολίνι να κάνει το «Θεώρημα». Και στην Ελλάδα ‘όταν ανεβάστηκε από τον Δημήτρη Ποταμίτη το 1979-80, ώς έτσι παρουσιαζόταν. Μόνο που η «άσκηση των 5 δακτύλων» είχε γίνει ΚΑΙ ταινία, πριν από «Το θεώρημα» και δεν είχεμείνει μόνο θεατρικό. Επαιζαν ο Μαξιμίλιαν Σελ κι η Ρόζαλιντ Ράσελ, Αρα, ποιος παιρνει έτοιμα πράγματα για να κάνει δουλειά; Η Φενέλ ή οι επικριτές της; Διότι , κι αυτό είναι ΜΕΡΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΔΙΔΑΣΚΕΤΑΙ στο Κεφάλαιο «Περί δανείων κι Επιρροών». Στο «περί δανείων» μπορείς να πάρεις ένα μοτίβο από κάποιο άλλο έργο ή και σκηνή ή και το κύριο εύρημα ακόμα ή ο,τιδήποτε ενπάση περιπτώσει ΚΑΙ ΝΑ ΦΤΙΑΞΕΙΣ ΕΝΑ ΑΛΛΟ ΕΡΓΟ. Αυτοί που επικρίνουν κι «ανακαλύπτουν» πότε τον ένα και πότε τον άλλο ως αντιγραφείς, να κάνουν λίγο φροντιστήριο οι ίδιοι. Θα τους ωφελήσει. Απο εκεί πηγάζει το έλλειμμα
Η Φενελ ως σεναριογράφος παίρνει τη βάση του Ρίπλει, τον φτωχό κι ασήμαντο που γοητεύεται από τον πλούσιο κι όμορφο συνομήλικο του και καταφέρνει να εισβάλει στη ζωή του και στο χώρο του. Από κει και πέρα, πάμε σε άλλο έργο, οπότε ας αφήσουν ήσυχο τον Ρίπλεη ή ας τον δουν στις σωστές διαστάσεις του, στη νομιμότητα του δανείου που οδηγεί σε διαφορετικό έργο. Ο τρόπος με τον οποίο το κτίζει ολο αυτό η Φενέλ, είναι ,επαναλαμβάνω, γοητευτικός. Το πως το δουλεύει με τους ηθοποιούς, οι τόνοι στους οποίους τους ΥΠΟΒΑΛΕΙ να παίξουν, τα πλαναρίσματα, η επιλογή του διευθυντή φωτογραφίας του ΛΙΝΟΥΣ ΣΑΝΤΓΚΡΕΝ, του Σουηδού που είχε πάρει το Oscar Φωτογραφίας για το «La La land», είναι κεφαλαιώδης στην επιτυχία του αποτελέσματος. Τι κάνει ο άνθρωπος! Τι παιχνίδια με την κάμερα, με τους φωτισμούς…Είναι κάποιοι διευθυντές φωτογραφίας που το έχουν αυτό το παιχνίδι με τις αισθήσεις και με την προβολή των χρωμάτων από τα φακό τους. Τέτοιος είναι κι ο Γουόλις Πφίστερ ,ο πάλαι ποτέ του Νόλαν με το Οσκαρ του «Inception», τέτοιος είναι ο Καλέμπ Ντεσανέλ που τον φωνάζουν και στη Ευρώπη να φωτίζει ταινίες και τον χρυσοπληρώνουν σαν πανάκριβο σταρ. Ο Σάντγκρεν θαρρείς κι ερεθίζει τις αισθήσεις με την κάμερα και τους φωτισμούς, πάνω στα σκηνοθετικά ευρήματα της Φενελ, μερικά εκ των οποίων είναι τολμηρότατα. Βεβαίως και για τα χρώματα έχει προηγηθεί ο σκηνογραφικός υπεύθυνος, στη συγκεκριμένη περίπτωση η ΣΟΥΖΥ ΝΤΕΗΒΙΣ, η οποία τι χρώμα έχει εισηγηθεί ως κυρίαρχο, σίγουρα το καφέ το οποίο υποσκάπτεται από άλλες χρωματικές επιλογές, σαν να θέλουν κι αυτές να ερεθίσουν το χρώμα όπως ερεθίζονται οι χαρακτήρες της ταινίας. Και στην Οξφόρδη, και στους κοινούς χώρους, και στα υπνωτήρια αλλά και κυρίως μετά στο αρχοντικό των πλουσίων, στο Σόλτμπερν του τιτλου, τι δουλειά γίνεται ώστε να φιλοξενήσει αισθήσεις. Μυστηριακές. Διότι όλοι οι χαρακτήρες εντάσσονται σε ένα παιχνίδι μυστηρίου, με το νεαρό φιλοξενούμενο ως αφορμή πού καταλήγει κι αιτία. Εδώ συμβάλλει κι η ΣΑΡΛΟΤ ΝΤΙΡΙΚΣ, η στενή συνεργάτης της σκηνογραφικής υπεύθυνης,, αυτή που αναλαμβάνει να φιλοτεχνήσει και να διακοσμήσει τους εσωτερικούς χώρους, η set decorator , και της χαρίζει απίστευτες ιδέες
Στα κοστούμια επίσης αν ψάξει κανείς τη λεπτομέρεια (τα υπογράφει η ΣΟΦΙ ΚΑΝΑΛ, θα δει την προσοχή στην αισθητική λεπτομέρεια και πότε το γυμνό σώμα του Κίογκαν, που μόνο παιδαράς δεν είναι, θαρρείς κι αποκαλύπτεται αισθησιακά από τα ρουχα που του έχουν προηγηθεί.
Εξαιρετική η διανομή, διότι πρέπει να αναφέρουμε και τη ΡΟΖΑΜΟΥΝΤ ΠΑΪΚ σε ρόλο μητέρας, η οποία το έχει δουλέψει τόσο πολύ μέσα της κι έξω της ώστε να βρει ένα τρόπο, ένα ύφος, που να δηλώνει αινιγματικότητα, να μπερδεύει την αθωότητα με την σατανικότητα και να μην είναι και τίποτε από αυτά επακριβώς. Κι ο πατέρας ο ΡΙΤΣΑΡΝΤ ΓΚΡΑΝΤ κι η μυστήρια φιλοξενούμενη ΚΑΡΕΪ ΜΑΛΙΓΚΑΝ, ένα πλάσμα μεταξύ συμπόνοιας κι αντιπάθειας..
Με απλά λόγια, η Φενέλ έχει στήσει με τους εξαίρετους συνεργάτες της ένα κλίμα και μια ατμόσφαιρα που το καταπίνεις ρουφώντας το. Διότι υπάρχει κι η μουσική την οποία επιλέγει κι είναι έξω από την πεπατημένη, όπως βέβαια καιτο μονταζ το οποίο είναι ίδιον των ταινιών της, το είχαμε θαυμάσει και στο «Promisig young woman»όπου εκείνο ήταν υποψήφιο και για Oscar.
Ναι, το σενάριο μπορεί να υπολείπεται αυτής της ατμόσφαιρας αλλά , πιστέψτε με, στη δεύτερη φορά το συνηθίζεις, στην τρίτη το περιμένεις με ενδιαφέρον. Αν αυτό λέει κάτι..’ Η και…τίποτα…
Όχι, δεν είναι ταινία σεναρίου με την παραδεκτή έννοια, σε βάζει όμως σε σκέψεις με τις σεναριακές της επιλογές…άρα μήπως θέλει κι από την από εδώ μεριά, των παραληπτών δηλαδή, λίγο ψάξιμο..