Ψάχνεται ακόμα ο ΛΟΥΚΑ ΓΚΟΥΑΝΤΑΝΙΝΙΟ, δεν το έχει βρει ακόμα αυτό που αναζητεί, ας τον παρακολουθήσουμε λοιπόν στο ταξίδι. Βεβαια οι Εργοκεντρικοί κρίνουμε από τα έργα την κάθε διαδρομή.
Η τωρινή σταση του ταξιδιού που λέγεται «ΜΕΤΑ ΤΟ ΚΥΝΗΓΙ» δείχνει ακριβως τη θολούρα της αναζήτησης, το τι είδους ψάξιμο και προς ποια κατεύθυνση.
Τονίζω το «κινηματογραφική αξία» διότι σε αυτές τις περιπτώσεις τολμώ να ομολογήσω ότι με διακατέχει μια επιφυλακτικότητα, όσον αφορά Φεστιβάλ ,κυρίως του Βερολίνου όπου το σύμπτωμα οργιάζει κι η καλλιτεχνική αξία προσπερνάται και μένει το συναίσθημα απέναντι στον ταλαιπωρημένο από το καθεστως της πατρίδας του σκηνοθέτη. Βεβαια στις Κάνες είναι πιο προσεκτικοί..
Είναι εκπληκτικό αυτό που συμβαίνει με τον ΝΤΟΥΕΗΝΙ ΤΖΟΝΣΟΝ σε αυτή την ταινία που έρχεται για μυριοστή φορά να επιβεβαιώσει το δόγμα: «ΗΘΟΠΟΙΟΣ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΡΟΛΟΣ». Ότι στο ρόλο επάνω θα κριθεί ο ηθοποιός, εκεί θα φανεί ποιος είναι και ποιος όχι.
Είναι πολύ συγκινητική η ιταλική ταινία «ΜΠΕΡΛΝΓΚΟΥΕΡ: Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΠΙΔΑ» μια και καταφέρνει να φέρει εις πέρας αυτός που μας το δείχνει ΄τι είχε ως πρόθεση: Την προσέγγιση του ηγέτη της Ιταλικής Αριστεράς Ενρικο Μπερλινγκουέρ, που έφυγε πρόωρα από τη ζωή, μόλις στα 62 του χρόνια, πάνω στην ακμή του, μέσα από την ανθρώπινη διάσταση. Είναι σαφείς οι καταβολές τύπου Βιττοριο Ντε Σίκα, όταν του συζητούσαν για μια ταινία και του έλεγαν «θελουμε το δικό σου ανθρώπινο άγγιγμα»
Ναι, είναι ένας θρίαμβος που για τους ποιητοκεντρικούς θα στραφεί όλο στον δημιουργό ΠΟΛ ΤΟΜΑΣ ΑΝΤΕΡΣΟΝ, διότι είναι πράγματι η καλύτερη μέχρι τώρα δουλειά του, η πιο ώριμη, η πιο περίτεχνη κι η πιο εξελιγμένη σκηνοθετικά σε συνάρτηση απολυτη με το σεναριο…Μα είναι κι ένας θρίαμβος επί του έργου, αν καθίσουμε να δούμε ΤΟ ΕΡΓΟ, που έχει φτιάξει ο Πολ Τόμας Αντερσον, με κριτήρια καθαρώς εργοκεντρικά, και ,ναι, πρόκειται για θρίαμβο
Διότι περί «μαθήματος» πρόκειται, ως έτσι το απόλαυσα, είχα ΠΟΛΥ ΚΑΙΡΟ ΝΑ ΔΩ ΤΕΤΟΙΟ ΕΡΓΟ.
Επειδή πολλές φορές επικαλούμαστε τον «πρωτοεμφανιζόμενο» ως όρο για άλλοθι, επιείκεια, χατίρι ή και για κόλαφο.. Εδώ έχουμε έναν ο οποίος υπογράφει σενάριο και σκηνοθεσία κι η προϊστορία του τον δηλώνει ηθοποιό. Είναι ο ZAK ΓΚΡΕΓΚΕΡ- στην ουσία δεν είναι πρωτόβγαλτος αλλά…δευτεροετής. Αν αυτό σημαίνει κάτι.
Συγκλονιστικό είναι το ισπανικό (καταλανικό, σε μεγάλο βαθμό) αυτό φιλμ , για λόγους και ιστορικούς αλλά και προπάντων καλλιτεχνικούς. Επειδή οι τελευταίοι υπηρετούν με τον πιο δημιουργικό τρόπο τους πρώτους. Ένα γεγονός που συντάραξε την μεταφρανκική Ισπανία και πήγε να τινάξει στον αέρα την Ιστορία.
Είναι αλλιώτικο. Και συγχρόνως «οικείο». Είτε θες να το δεις στη μοντέρνα κινηματογραφική αντίληψη κάποιων ταινιών του Λάνθιμου ή του Ρούμπεν Εστλουντ , που παίρνει τους «Χρυσούς Φοίνικες» δυό -δυο (μαζί με τους αδελφούς Νταρντέν.. , όταν ο Μπέργκμαν, ο Ταρκοφσκι , ο Κισλόφσκι , ο Μπρεσόν, o Μπερτολούτσι κι οι 4 κορυφαίοι της nouvelle-vague, Τρυφφω-Γκονταρ-Ρεναί-Σαμπρολ δεν πήραν κανένα) ή του αναπτυσσόμενου Νορβηγού Γιοακίμ Τρίερ..Είτε θες να προσπεράσεις τις «τεμπελιές» των κριτικών (είναι μια φράση που μου είχε πει σε συνεντυξη του ο Πανουσοπουλος,που του ελιχα πάρει για το περιοδικό "Φιλμ" του αείμνηστου Ρεντζή,όταν κάποιοι παρομοίαζαν η προσομοίωναν το «ταξίδι του μέλιτος» με τον Φελίνι γενικά.. που ψάχνουν ομοιότητες αντί να σταθούν στο κυρίως έργο και να το ανιχνεύσουν.. "Ξεκινα από τεμπελιά των κριτικών να βάζουν τον Φελίνι να καπελώνει κάθε εικόνα που μοιάζει με τη δική του", κάπως έτσι μου το είχε πεί. Από την άλλη, οι ομοιότητες υπάρχουν ,για να επιστρέψουμεστο "Παγώνι",αλλά αφορούν και στην εποχή. Υπάρχουν και θεματικές ομοιότητες κι από τη λογοτεχνία κι από το θέατρο, αυτή η παράξενη εταιρία που προσλαμβάνει ανθρώπους…
Θα ξεκινήσω από το «δύσκολο» διότι δεν μπορείς εύκολα να το τοποθετήσεις κάπου
Η ταινία είναι αξιολάτρευτη κι ενώ επισήμως κι εξωτερικώς απευθύνεται σε γυναικείο κοινό, όλο αυτό καταλήγει υποθετικό. Διότι το βάρος του είναι κινηματογραφικό, ΚΑΘΑΡΑ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΟ .Και θα σας πω με πολλή όρεξη το τι συμβαίνει.
Από την ταινία κρατώ τη θεματική απορία. Όχι ως προς την ποιότητα του φιλμ αλλά επειδή βλέπω σειρά ταινιών, κυρίως κωμωδιών, μην πω για τα σήριαλ, μην πω και για διαφημίσεις reality που κυκλοφορούν(αναφέρομαι σε διαφημίσεις που υπόκεινται στην αντίληψη μου επειδή δεν παρακολουθώ αυτά τα προγράμματα για εκτενέστερη γνώμη), , ότι δεν προχωρήσαμε και πολύ ως κοινωνίες σε αυτό τον τομέα. Διαφορετικά, ποιος ο λόγος να γίνονται έργα τέτοιου θέματος; Αρα κάπου απασχολούν.. Διαφορετικά θα ήταν μια τρύπα στο κενό.
Μια και έχω αναλάβει τελευταίως κάποιες κουβέντες για το ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΙΝΕΜΑ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ, η καλή τύχη και το κάρμα, μας έστειλε αυτή την επανάληψη. Με τα αστυνομικά του ΑΛΑΙΝ ΝΤΕΛΟΝ, που ήταν τα περισσότερα ένα κι ένα.
Διότι υπάρχει μια ηθελημένη από κάποιους κι αθέλητη παρεξήγηση από μερικούς άλλους που ευρωπαϊκό σινεμά θεωρεί μόνο το φεστιβαλικο του auteur. Όταν φύγουμε από τα Φεστιβάλ των «δημιουργών» και περάσουμε στα είδη, τότε οι ευρωπαΪκες ταινίες αντιμετωπίζονται σχεδόν όπως κι οι παλιές ελληνικές . Όχι τωρα που έχουν διαχωρίσει τις κωμωδίες από τα δράματα κι υμνούν τις τελευταίες που στον ενεστωτα τους τις διέσυραν περισσότερο από τα δράματα...
Κι η απαξίωση δεν είναι Κριτική. Είναι έλλειμμα. Ελλειμμα εκείνου που αποπειράται να κρίνει ενώ δεν ξέρει και θεωρεί ότι με την απαξιωτική μονοκοντυλιά λέει κάτι. Η κωμωδία είναι είδος , τα είδη γίνονται με κανόνες στην ουσία τους, όχι με συνταγές, μη μπερδεύουν τις έννοιες «κανόνας» και «συνταγή», μιλάμε για θεμελιώδεις κανόνες και με βάση τους κανόνες της, κρίνεται. Αν δεν έχεις μελετήσει την κωμωδία και τους κανόνες που την διέπουν, πως θα δημιουργήσεις κωμωδία; Οπότε, ακόμα χειρότερα, πως θα της κάνεις από πάνω και κριτική; Για να κάνεις κριτική σε έργο πρέπει πρώτα να ξέρεις πως γίνεται το έργο, πως έχει γίνει αυτό το έργο.
Αυτό αποδεικνύεται από τα εισιτήρια τούτης της γαλλικής κωμωδίας, που για κάποιους ήταν αναπάντεχα…Κι όμως, η ταινία επέμενε στο πρόγραμμα, γέμιζε τις αίθουσες και διέψευδε εκείνους οι οποίοι ήθελαν να την χαρακτηρίσουν «μπαλαφάρα» κι επικαλούντο μαλιστα την αντοχή του θεατή ο οποίος έστειλε επίσημη διάψευση.
Ταλαιπωρημένο είδος η κωμωδία, σνομπάρεται κατά κόρον στον ενεστώτα της κι εκ των υστέρων αν κάποιο ιερατείο αποφασίσει «κάτι», τότε επανεξετάζεται. Στον παρόν πάντως την έχει πάντα…βαμμένη- για να μιλήσω άμεσα
Προορισμός της Κωμωδίας είναι ΕΝΑΣ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ: Να κάνει το κοινό να γελάσει. Να καταφέρει να βρει τροπους, ατάκες, γκαγκς, μορφασμούς ακόμα, που όλα μαζί να φτιάχνουν ένα σύνολο το οποίο οδηγεί στο γελιο. Απαξ και το πετύχει, πέτυχε. Και στον Αριστοφάνη υπάρχουν και τα χοντροκομμένα στοιχεία , καθως και τα ασύνδετα επεισόδια. Τα οποία έχουν μπει για να προκαλέσουν το γέλιο ακόμα κι εκτός ροής εξου κι «ασύνδετα επεισόδια»
Πολλή συζήτηση σηκώνει το όλο θέμα, κυριως, όπως τα δείχνει η ταινία. Σχετικά με τη σκηνή του βουτύρου στο περίφημο φιλμ «Το τελευταιο τανγκό στο Παρίσι» που καλλιτεχνικά ήταν η αποθέωση της Τέχνης του Αυτοσχεδιασμού κι η συνεργασία πάνω σε αυτό από τον σκηνοθέτη Μερνάρντο Μπερτολούτσι και τον πρωταγωνιστή σούπερ σταρ Μάρλον Μπράντο. Όμως εδώ διαφαίνεται κι ένα θύμα: Η πρωταγωνίστρια Μαρία Σνάιντερ η οποία δεν είχε ιδέα για αυτό που πρόκειτο να συμβεί και θεωρήθηκε κακοποιημένη από τους συνεργάτες της.
Στην προηγούμενη ταινία του ΠΑΟΛΟ ΤΖΕΝΟΒΕΖΕ, «Τέλειοι Ξένοι», είχα προσδιορίσει διασταύρωση Ινγκμαρ Μπέργκμαν και Νηλ Σάιμον. Στο «Αγάπη=Τρελα», πάμε σε κάτι ακόμα πιο ακραίο: Τη συνύπαρξη Χορού αρχαίου δράματος με «Τα μυαλά που κουβαλάς» της Pixar
Κάποτε, όταν με μάθαιναν σινεμά, κάποιοι πολλοί σοβαροί και βαθιά καταρτισμένοι δάσκαλοι, μου έλεγαν περί τραγουδιών ή και περι μουσικής ακόμα, ότι σκέτα τα τραγούδια ή και μια θεματική μελωδία, δεν μπορεί να αποβαίνουν ως κριτήρια κυρίαρχα για την αξιολογηση μιας ταινίας. Διότι, αυτό που μετράει, είναι η χρήση των τραγουδιών κι η κινηματογραφική αξιοποίηση τους.
Τα θυμηθηκα με πολλή προσοχή εκείνα τα λόγια κι ας έχουν περάσει πολλές μα πολλές δεκαετίες. Τωρα που έβλεπα τον «Αζναβουρ».
Ανανέωση στο ΕΙΔΟΣ. Με τους Αγώνες Αυτοκινήτων. Κι η ανανέωση φέρει υπογραφή: ΤΖΟΖΕΦ ΚΟΖΙΝΣΚΙ. Είναι ο σκηνοθέτης που υπέγραψε με τις ίδιες ανανεωτικές διαθέσεις το «TOP GUN:MAVERICK». Μόνο που οι ανανεώσεις σε αυτού του είδους τις ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ κινηματογραφικές δουλειές, περιλαμβάνουν πολλούς στην αφετηρία, πριν γίνει η εκκίνηση.