Συγκρότηση, δύναμη, «φέτα ζωής», επαφή με μια κατάσταση που δεν ζούμε εμείς αλλά τη ζουν κάποιοι άλλοι είναι τα θετικά χαρακτηριστικά της ταινίας αυτής, που επικεντρώνεται στους ανθρώπους κι όχι στην πολιτική. Και μέσα από μια οικογένεια μας κάνει να συναισθανθούμε και το δράμα των υπολοίπων. Αν, όμως, θέλουμε να μιλήσουμε και με κινηματογραφικούς, δραματουργικούς όρους και να δούμε την ταινία ως ένα δημιούργημα που μια κατάσταση ενέπνευσε την Τέχνη, τότε θα της βρούμε και τις ελλείψεις της.
Καλοκαίρι χωρίς γαλλικό μπουλβάρ, δεν γίνεται. Τουλάχιστον στα αρκετά τελευταία χρόνια που καθιερώθηκε οριστικά(;) η σαιζόν των 12 μηνών. Κι επειδή η Γαλλία- το έχουμε πει αμέτρητες φορές- επιδοτεί τα προϊόντα της, οι διανομείς , άκριτα κι ασυλλόγιστα ,μας κατακλύζουν με ό,τι γαλλικό βρουν εύκαιρο. Διότι από την άλλη, τα έργα των «Σεζάρ» έρχονται με φειδώ κι οικονομία…
Δεν θα είχα να πω πολλά για το «DEADPOOL 2» και νομίζω ότι δεν έχω. Το μόνο, κι από αυτό θα ξεκινήσω, είναι πως το διασκέδασα. Κι ειδικά, σε ένα θερινό σινεμά, σε μια θερινή έξοδο, κι ακόμα πιό «ειδικά» μετά από ένα ματς του «Μουντιάλ», θα μπορούσε να κάνει ακόμα καλύτερα τη δουλειά του από όσο την είχε κάνει την άνοιξη που βγήκε στις αίθουσες.
Αν κι αποφεύγω τις αναφορές σε άλλα έργα, όταν κάθομαι να γράψω κριτική για μια ταινία, εδώ το κάνω και στον τίτλο, όχι για κανέναν άλλο λόγο αλλά επειδή η «ευχή κι η κατάρα» του είναι πως έρχεται επισκιασμένο από το φιλμ του ΛΟΥΚΑ ΓΚΟΥΑΝΤΑΝΙΝΟ σε σεναριακή διασκευή ΤΖΕΗΜΣ ΑΪΒΟΡΥ(που πήρε και το ΟΣΚΑΡ) της κατηγορίας αυτής, το «ΝΑ ΜΕ ΦΩΝΑΖΕΙς ΜΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΣΟΥ». Και εξ αιτίας αυτού πληρώνει μεγαλύτερο πρόστιμο από εκείνο που του αναλογεί. Διότι κακή ταινία δεν είναι, κάθε άλλο μάλιστα.
Είπα κι εγώ… Αλλά αμέσως ανέτρεξα στο IMDB, είδα τη χαμηλή βαθμολογία και βεβαιώθηκα. Τόσο για εκείνους τους ξένους , που φαίνεται πως δεν έχουν δει σινεμά, δεν ξέρουν τα έργα μυστηρίου είτε πρόκειται για Α ή για Β movies κι η πλατφόρμα τους επιτρέπει να λένε ανοησίες εις βάρος του σινεμά που δεν γνωρίζουν, όσο και για τους εγχώριους μιμητές , τζαμπατζήδες και μη. Εγώ πάλι, μέσα στο θερινό περιβάλλον, έβλεπα έργο «θερινής εφαρμογής», ένα αστυνομικό που δεν στηριζόταν στα αυτοκίνητα που τρακαίρνουν και στις καταστροφές χωρίς νόημα αλλά είχε μια υπόθεση που με καλούσε να μπω στη διαδικασία της επίλυσης ενός μυστηρίου.
Οπότε, σημασία έχει και σε τι σενάριο τους βάζουμε. Σαφώς κι εμπνέουν συναισθηματικές ιστορίες, όπου το συναίσθημα θα ξεχειλίζει μια και το κοινό πρέπει να βλέπει με συμπάθεια την Τρίτη ηλικία. Ωστόσο, ο αγαπητός μου Ιταλός σκηνοθέτης ΠΑΟΛΟ ΒΙΡΤΖΙ, που τις ταινίες του εκτιμώ ιδιαιτέρως κι έχει κάνει μερικές από τις καλύτερες του πρόσφατου ιταλικού σινεμά , όπως το ανεκτίμητο «ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ» ή την «ΤΡΕΛΗ ΧΑΡΑ» ή τη «ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΟΥ» είτε το «TUTTA LA VITA DAVANTI» που το είχα παίξει στο «Tutto Italia» … εδώ δεν τα πολυκατάφερε. Η Αμερική δεν τον σήκωσε, τουλάχιστον σε αυτή την ταινία.
Αυτό το έργο του ΚΛΙΝΤ ΗΣΤΓΟΥΝΤ θα έπρεπε να διδάσκεται (ίσως και να το κάνει κάποιος σε κάποιο από αυτά τα φοβερά πανεπιστήμια κινηματογραφικών σπουδών) για ένα πολύ συγκεκριμένο λόγο: Βάζει κινηματογραφικά θέματα στο πως μετατρέπεται σε δράση, σε έργο δράσης, η ίδια η αλήθεια. Και στο πως τη βιώνουν εκ νέου τα πρόσωπα που την έζησαν στην πραγματική ζωή και καλούνται τώρα να τη μιμηθούν, να μιμηθούν τους εαυτούς τους.
Με καλοκαιρινούς, ελληνικούς κινηματογραφικούς όρους θα την χαρακτήριζα «ΤΕΛΕΙΑ». Το ίδιο, όμως, θα έλεγα και με όρους αμιγώς κινηματογραφικούς, απέναντι στο αστυνομικό είδος και την ανανέωση του από τα γαλλικό σινεμά το οποίο έχει επιστρέψει για τα καλά στην εποχή των ειδών και την προώθηση της βιομηχανίας και σε πολλές περιπτώσεις, τουλάχιστο σε αστυνομικά φιλμ, βάζει τα γυαλιά στους Αμερικάνους τους σημερινούς. Αν και πολλές φορές έχει ειπωθεί – και ισχύει!!!- πως η ανανέωση του γαλλικού αστυνομικού τείνει περισσότερο προς την σημερινή αμερικάνικη σχολή της περιπέτειας και λιγότερο προς την γαλλική αστυνομική παράδοση, θα έλεγα πως «Η ΛΗΣΤΕΙΑ» το διαψεύδει κάνοντας συγκερασμό και των δύο.
Η «Β΄ΠΡΟΒΟΛΗ», όπως και τα «ΞΕΧΑΣΜΕΝΑ», θα παίξουν φέτος το καλοκαίρι σημαίνοντα ρόλο στην ύλη του PANTIMO.GR. Όχι τίποτε άλλο μα για να νιώσουμε κινηματογραφικό καλοκαίρι, έστω και μέσα από ένα site. Διότι αυτός ήταν ανέκαθεν ο κινηματογραφικός σκοπός του καλοκαιριού, να βλέπουμε τα έργα που χάσαμε το χειμώνα και να μορφωνόμαστε κινηματογραφικά με τα παλιά, τα χαμένα ή και ξεχασμένα… Ο PANTIMO.GR, αν ήταν σινεμά κι όχι blog, τέτοια έργα θα έπαιζε στο πρόγραμμα του και θα έβαζε και κάποιο καινούργιο ώστε να μη χάνει την επαφή και με το παρόν. Ομως το παρόν εξελίσσεται σε αντικινηματογραφικό με τις διαρκείς νέες κυκλοφορίες που δεν έχουν νόημα, τουλάχιστον στο να κατακλύζουν την αποκλειστικότητα της ύλης για την πρώτη εβδομάδα.
Με αυτό το σκεπτικό, επαναφέρω τη Β΄ΠΡΟΒΟΛΗ και ξεκινώ από το «DEATH WISH» το καινούργιο, με τον ΜΠΡΟΥΣ ΓΟΥΙΛΙΣ, για το οποίο δεν είχα γράψει όταν προβλήθηκε. Το βάζω τώρα στα «θερινά».
Με την ταινία του ΡΟΜΑΝ ΠΟΛΑΝΣΚΙ θα ασχοληθούμε , κι όχι με τον ίδιο. Και δεν υπαινίσσομαι τις λογιών - λογιών σκανδαλολογίες γύρω από το όνομα του. Εννοώ τον Πολάνσκι σκηνοθέτη που διαχωρίζεται από τη θεωρία του auteur, όπως διαχωρίζεται κάθε αληθινός σκηνοθέτης που είναι εν δυνάμει δημιουργός κι ο οποίος αναδεικνύεται ως δημιουργός μέσα από τις ΤΑΙΝΙΕΣ που κάνει, όπου εκείνες είναι που έχουν το πρώτο λόγο. Και μπορούν να στέκονται από μόνες τους ως ταινίες και δεν χρειάζονται τη συνδρομή «αγκιτατόρων». Ο Πολάνσκι αναδείχτηκε ως σκηνοθέτης μέσα από το σινεμά των ειδών που το υπηρέτησε κάνοντας και θρίλερ και νουάρ και ρομαντική λογοτεχνία και Σαίξπηρ μέχρι και «Ολιβερ Τουίστ». Εδώ λοιπόν θα ασχοληθούμε με το «ΜΙΑ ΑΛΗΘΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ» κι όχι με το αν «ο Πολάνσκι έπεσε», «ο Πολάνσκι ανέβηκε», «ο Πολάνσκι παραμένει σταθερός», «ο Πολάνσκι χάνει την ικμάδα», «ο Πολάνσκι κερδίζει το γήρας» και διάφορες τέτοιες μπούρδες του auter-ισμού ,που, επειδή δεν είναι σε θέση να παρακολουθήσουν ή να αναλύσουν μια ταινία, αρχίζουν και μιλάνε γι αυτόν που την έφτιαξε με βάση τα συμφραζόμενα από τη «γραμμή» που έχει δοθεί.
H παιχνιδιάρικη αναφορά στον τίτλο εννοείται πως δεν έχει μπει τυχαία. Διότι εδώ τα στοιχεία του «REVENGE», της αμφιλεγόμενης , για τη βία της, ταινίας, εδώ έρχονται και νοικοκυρεύονται, και καταλήγουν στην ύπαρξη σεναρίου εξ αρχής. Μόνο που αυτό διαπιστώνεται στο τέλος.
Ταινίες σαν το «REVENGE» σε κάνουν να αναρωτιέσαι για πολλά. Όχι μόνο για αυτούς που τα κάνουν αλλά και για εκείνους που τα βλέπουν. Καταρχάς, να πούμε ότι η ταινία είναι ΓΑΛΛΙΚΗ κι ας κατηγορείται από ορισμένους ως «αμερικανιά». Κατά δεύτερο λόγο να επισημάνουμε ότι είναι γυρισμένη από ΓΥΝΑΙΚΑ, την νεότατη ΚΟΡΑΛΙ ΦΑΡΖΑΤ – η οποία είναι και νόστιμη…
Να συνεχίσουμε με το θέμα της βίας η οποία πραγματικά φτάνει σε όρια υπερβολής, όπως σε όρια μη πιστευτά καταλήγει όλη η επιχείρηση.
Δεν γνωρίζω αν το ωφέλησε το φιλμ η επικαιρότητα που οι διανομείς του επέλεξαν την εβδομάδα των (όχι ακριβώς) «βασιλικών γάμων» της Αγγλίας ως εβδομάδα κυκλοφορίας του, πάντως αυτές οι «πριγκιπικές ανταλλαγές» του γαλλικού τίτλου, έχουν κάτι ωραίο να μας δώσουν. Το εν λόγω «ωραίο» είναι αυτή η ψευδαίσθηση που μας δίνει το σινεμά σε μια ιστορικού περιεχομένου ή ιστορικού πλαισίου ταινία, πως παρακολουθήσαμε Ιστορία ενώ στην πραγματικότητα αυτό που είδαμε ήταν η δραματοποίηση της. Κι αυτό είναι που έχει αξία. Οσο πιο άξια είναι η δραματοποίηση , με όρους αυστηρώς καλλιτεχνικούς- κινηματογραφικούς, τόσο περισσότερο μας πείθει ότι μάθαμε Ιστορία. Διότι σημασία στην Τέχνη έχει να σε πείσει, την ώρα που βλέπεις ένα έργο, πως έτσι έγιναν τα πράγματα, ή ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΙ ΝΑ έγιναν έτσι αφού έτσι το θέλει ο δραματουργός. Δεν είναι, όμως, αυτός ο σκοπός του κινηματογράφου, μια και το έχω γράψει άπειρες φορές πως το σινεμά (όπως άλλωστε και το θέατρο) δεν είναι σχολείο κι ότι αν υπάρχει «εκπαιδευτικό» στοιχείο στην υπόθεση αυτό είναι καθαρώς αισθητικό και δραματουργικό κι όχι εξέταση των κεφαλαίων της Ιστορίας σαν να επρόκειτο για διδακτέα ύλη του υπουργείου.
Δεν επιχειρώ να συγκρίνω τις δύο ταινίες διότι κάτι τέτοιο θα ήταν εκ προοιμίου άτοπο. Καταφεύγω όμως στην αντιπαραβολή για ένα και μόνο καθαρώς ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΟ λόγο: Τις απαιτήσεις των ειδών και τους κανόνες τους. Με άλλα υλικά πάνω σε ένα θέμα φτιάχνεις ένα δραματικό, κοινωνικό φιλμ και με εντελώς διαφορετικά πάνω στο ίδιο θέμα δίνεις προεκτάσεις περιπέτειας και πολιτικού θρίλερ δράσης. Γι αυτό κι επαναλαμβάνω και θα το επαναλαμβάνω όσο έχω φωνή προς τους κινηματογραφόφιλους (κι όχι «σινεφίλ» επειδή πολλοί από αυτούς κρύβουν ,πίσω από το μασκάρεμα, τον «σινεχθρίκ» μέσα τους) αναγνώστες πως τα έργα ανήκουν σε είδη, τα είδη έχουν κανόνες και την κάθε ταινία την βλέπουμε , την κρίνουμε και την αξιολογούμε με βάση τα παραπάνω, με βάση το είδος στο οποίο ανήκει και τους κανόνες οι οποίοι το διέπουν.
Αυτό που δεν απαντάται τόσο συχνά στα sequels των “blockbuster” ταινιών, αποδίδεται με τον καλύτερο τρόπο στους «ΕΚΔΙΚΗΤΕΣ»: Να γίνει η ΕΠΙΤΟΜΗ ενός κύκλου, μιάς στρατιάς «κόμικς» ηρώων, που, ο καθένας χωριστά κι όλοι μαζί ως «εκδικητές» καταλήγουν σε ανθολογία ηρώων και είδους, χώρια ότι συνεργάζονται και με τους… φρουρούς του Γαλαξία. Και βλέπεις, αν αγαπάς το σινεμά και τα είδη του, πως εδώ μέσα είναι κατατεθειμένη πολλή ψυχή, πολλή γνώση, πολύ κέφι, πολύ μεράκι όχι μόνο από την «Marvel» και τους εισηγητές «προϊόντων» της αλλά κι από τους αδελφούς ΑΝΤΟΝΙ και ΤΖΟ ΡΟΥΣΟ , που είναι ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ και ΣΚΗΝΟΘΕΤΕΣ και μας προσφέρουν το συνολικό κόπο αρκετών ετών.
Το «TOMB RAIDER» θα το χαρακτήριζα ως το ΑΔΙΚΗΜΕΝΟ blockbuster της περιόδου. Από τη μια οι κριτικοί που σνομπάρουν το είδος κι από την άλλη οι fan της «Λάρα Κροφτ» που την ήθελαν όπως την άφησαν στα φιλμ της Αντζελίνα Τζολί. Κι έτσι η ταινία «σχίστηκε» στα δύο αφού δεν έβλεπαν αυτό που έδειχνε η οθόνη αλλά έψαχναν εκείνο που εκείνοι ήθελαν να δουν, το οποίο και δεν υπήρχε.
Και φυσικά ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΕΙ, όποιον το δει με αποδοχή του είδους και με εντελώς κινηματογραφικά κριτήρια. Διότι το εγχείρημα για το μαζικό κοινό της «Μαύρης Αμερικής» ώστε να έχει τα δικά του «κόμικς» κι από αυτά να προκύψουν δικές «του» ταινίες, δεν ξέρω μέχρι πού πιάνει και σίγουρα δεν είναι να κοιτάει κανείς τις ψηφοφορίες του IMDB- είναι η τραγωδία της κινηματογραφικής αμορφωσιάς.
Επειδή πέφτει πολλή περιφρόνηση απέναντι σε αυτό το είδος, που το ονομάζουν «blockbuster» αφού δεν ξέρουν πως αλλιώς να το πουν , αν και το καημένο έχει όνομα , κι ανάλογα με την υποδιαίρεση του μπορεί να λέγεται «φανταστική περιπέτεια δράσης» ή σκέτο «περιπέτεια δράσης», αποφάσισα να ασχοληθώ ονομαστικά με μερικά εξ αυτών που βγήκαν την τελευταία περίοδο στις αίθουσες. Κι αυτό ξεκινά επειδή δεν επιτρέπω τον διασυρμό κανενός ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΟΥ είδους ως είδος, ειδικά του εύκολου στόχου. Το κάθε είδος είναι ΕΙΔΟΣ, έχει τους δικούς του κανόνες να κρίνεται κι επ’ αυτών αξιολογείται κι όχι με βάση κάτι άλλο. Η δηθενιά κι η υποκρισία έχουν κάνει μεγάλο κακό στο σινεμά και θα συνεχίσουν να το κάνουν ειδικά όταν μπαίνει στο θέμα και γεωγραφική μεροληψία, δηλαδή ένας ανόητος κι άκαιρος αντιαμερικανισμός. Δεν γίνεται να λέει κάποιος ότι λατρεύει την Τσινετσιτά, που ο υποφαινόμενος έχει δηλώσει λάτρης της από καταβολής δικού του κόσμου, να λέει πως θαυμάζει τους «μασίστες» και τις χλαμύδες της και την ίδια στιγμή να μειώνει τα blockbuster ως κατώτερο είδος Σε τι είναι δηλαδή ποιοτικότερος ο «Μασίστας» από το «Rampage»; Ούτε να χαρακτηρίζει περιφρονητικά ως «αμερικανιές» αυτά τα φιλμ επειδή ΑΓΝΟΕΙ πως τα έργα αυτά ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΙ και ΣΠΟΥΔΑΖΟΝΤΑΙ ως ΕΙΔΟΣ σε όλες τις ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ σχολές κινηματογράφου, εξού και πολλά εξ αυτών γυρίζονται από ΣΟΥΗΔΟΥΣ, ΝΟΡΒΗΓΟΥΣ, ΔΑΝΟΥΣ, ΓΑΛΛΟΥΣ ως επι το πλείστον, ΒΡΕΤΑΝΟΥΣ , ΟΛΛΑΝΔΟΥΣ, ΚΑΤΑΛΑΝΟΥΣ και λοιπούς πολλούς, τους οποίους φυσικά και καλεί το Χόλυγουντ να τα σκηνοθετήσουν επειδή ξέρει ότι τα ξέρουν διότι τα σπουδάζουν. Δεν θα τους καλούσε αν ήταν «άσχετοι» με το είδος! Αν λοιπόν αγαπάμε τον κινηματογράφο και θέλουμε να λεγόμαστε «σινεφίλ» με την πλήρη έννοια του όρου δεν μπορούμε να περιφρονούμε είδη. Ειδικά, αν θέλουμε να γράφουμε κριτική περί αυτών. Αν ως θεατές δεν μας αρέσει ένα είδος, τότε δεν ασχολούμαστε με το είδος.
Πολύ καλά κάνει και προτάσσει ο τίτλος το όνομα της ΜΑΡΓΚΕΡΙΤ ΝΤΥΡΑΣ, της ονομαστής Γαλλίδας συγγραφέως τόσο για λόγους εμπορικούς κι ελκυστικούς όσο και για λόγους κατατόπισης για τον θεατή που θα μπεί στο σινεμά και θα δει την ταινία. Διότι, αν δεν έφερε ο τίτλος το όνομα της Ντυράς και βλέπαμε την ταινία ως μία σκέτη «Οδύνη» θα νομίζαμε πως βλέπουμε κάτι άλλα αντ’ άλλων.
Χωρίς να τα καταλάβω, βρέθηκα να διανύω γαλλική περίοδο αφού τα φιλμ που ξεχωρίζω στις τελευταίες εβδομάδες είναι ως επί το πλείστον γαλλικά. Είναι όλα αυτά των «ΣΕΖΑΡ» που όμως τα περνάνε στο «ντούκου» που λέμε, το κοινό δεν τα πληροφορείται, οι ψευτο-γαλλόφιλοι αποδεικνύονται πιο πολύ «ψευτό» παρά «γαλλόφιλοι» (διότι αν είχε τόσους οπαδούς ο γαλλικός κινηματογράφος σύμφωνα με τις δηλώσεις των περισσοτέρων, θα έπρεπε να σχηματίζονταν ουρές .. «τιτανικού» σε αυτά τα έργα) κι εδώ δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε διανομείς πως δεν μας τα φέρνουν. Εκείνοι τα φέρνουν αλλά οι κριτικοί τους τα προσπερνάνε και το κοινό δεν τα βλέπει.