«Αν δεν έχεις σενάριο πως ξεκινάς να κάνεις ταινία;» συνηθίζεται να λέγεται κι είναι η ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΛΗΘΕΙΑ. Το πρωτότυπο σενάριο διαφέρει από το εκ διασκευής διότι, εκτός των άλλων, δηλαδή θεμάτων δομής, κτισίματος κλπ κρίνεται κι η ίδια η ιστορία είτε είναι αληθινή είτε επινοημένη και βεβαίως και το περιεχόμενο της. Στο εκ διασκευής κρίνεται ΚΑΙ η μεταφορά. Στο πρωτότυπο κρίνεται η ίδια η ιστορία.

Κι όταν λέμε «κρίνεται» εννοούμε τόσο ως ιστορία, υπόθεση και χαρακτήρες αλλά και ως προς το τι είδους ταινία στήριξε. Εξού και πολλές φορές – δεν λέω ΠΑΝΤΑ διότι κανόνας χωρίς εξαίρεση δεν είναι κανόνας-ένα σενάριο, που κατεβαίνει μόνο του στην «αρένα» για να παλέψει, χωρίς  κάποιο άλλο μεγάλο συντελεστή της ταινίας (σκηνοθεσία, ερμηνείες, την ίδια την ταινία ως «καλύτερη») , ηττάται. ΚΙ ο λόγος είναι προφανής: Το ότι το καλό σενάριο δεν έβγαλε κι ανάλογα καλή ταινία σε σύγκριση με τα συν-διαγωνιζόμενα, καταγράφεται στα μείον του.

Φέτος έχουμε μία τέτοια περίπτωση κι είναι το «NIGHTCRAWLER» όπου απέναντι του έχει τέσσερις αντιπάλους, που και οι τέσσερις στηρίζονται από σκηνοθεσία, ερμηνείες και «καλύτερη ταινία» πλην μιάς

Υποψήφιοι για το ΟΣΚΑΡ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ 2015 είναι:

1. BIRDMAN

Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιάριτου,  Νικόλας Τζακομπόνε, Αλεξάντερ Ντινελάρις τζ, Αρμάντο Μπο

Προιστορία στα Οσκαρ: Για τον Ινιάριτου τα αναφέρω λεπτομερώς στην ΑΝΑΛΥΣΗ 4-ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ.(PANTIMO.GR–ΣΤΗΝ ΕΝΌΤΗΤΑ «Περί Oscar”) Για  τη συγκεκριμένη κατηγορία, του σεναρίου δηλαδή, έχω να πω ότι ο Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιάριτου προτείνεται  για πρώτη φορά. Οι άλλες του υποψηφιότητες, κατά το παρελθόν,  ήταν στη σκηνοθεσία, στην ξένη ταινία και στην παραγωγή.

Οι τρεις συνεργάτες του προτείνονται για πρώτη φορά στην καριέρα τους.

Το Σενάριο: Η Ιστορία ενός ηθοποιού που έλαμψε κάποτε στις ταινίες blockbusters αλλά τα βρόντηξε και θέλησε να γίνει σοβαρός ηθοποιός του Μπροντγουέι. Όμως ο κόσμος που τον περιβάλλει αντιμετωπίζει διαφορετικά το ζήτημα του.

Ταυτότητα Κατηγορίας: Το σενάριο όχι μόνο στηρίζει την ταινία του αλλά της προσφέρει και τη δυνατότητα  να αντλήσει και σκηνοθετικά ευρήματα από αυτό ώστε να γίνει ωραίος κινηματογράφος. Με δυνατό κεντρικό ήρωα, με ποιητικά στοιχεία , με σειρά καλογραμμένων χαρακτήρων που να επιτρέπουν σε ηθοποιούς τη δυνατότητα ανάδειξης. Κι επιπλέον, επαναφέρει το Μπροντγουέι ως πηγή θεματολογίας το οποίο δοξάστηκε πριν από 64 χρόνια με το «ALL ABOUT  EVE» του Τζότζεφ Μάνκιεβιτς αλλά σε εντελώς  διαφορετική προσέγγιση

Tip: Αφορά στον Ινιάριτου-Στις ταινίες που τον έκαναν γνωστό, στυλοβάτης σεναριακός ήταν ο συνεργάτης του Γκουλιέρμο Αριάγκα με τον οποίο , κάποια στιγμή, τα χάλασε γύρω από το τίνος ήταν η «ιδέα». Συμβαίνουν αυτά. Ο Ινιάριτου επωμίζεται εδώ τη σεναριακή ευθύνη, με τη συνεργασία τριών ακόμα ανθρώπων και προτείνεται για το Οσκαρ σεναρίου. Βέβαια, για το Οσκαρ δεν προτείνεται ο ίδιος αλλά το σενάριο. Και κανείς δεν γνωρίζει επακριβώς τίνος ήταν η ιδέα αλλά και δεν αφορά στις Ακαδημίες παρά μόνο ως αποτέλεσμα

2. ΜΕΓΑΛΩΝΟΝΤΑΣ (Boyhood)

Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ

Προιστορία στα Οσκαρ: Δύο φορές υποψήφιος για Οσκαρ διασκευασμένου σεναρίου με τα έργα τριλογίας «Πριν το ηλιοβασίλεμα» (το 2005- το έχασε από τον Αλεξάντερ Πέιν και τον Τζιμ Τέιλορ για το «Πλαγίως») και «Πριν τα μεσάνυχτα» (2014- που το πήρε ο Τζον Ρίντλει για το «12 χρόνια σκλάβος»). Η φετινή είναι η τρίτη σεναριακή υποψηφιότητα, αυτή τη φορά στην κατηγορία του πρωτότυπου σεναρίου, και του προσφέρει παράλληλα και την πρώτη σκηνοθετική.

Tip: Τα έργα εκείνα θεωρήθηκαν «εκ διασκευής» διότι ήταν συνέχειες ενός originalσεναρίου, που ήταν και το πρώτο της τριλογίας. Εχει σημασία αυτό και θα το δούμε παρακάτω.

Το σενάριο: Η ιστορία ενός αγοριού στη διάρκεια δώδεκα χρόνων όπου παρακολουθούμε το μεγάλωμα του μαζί με τα όσα συμβαίνουν γύρω του, στην οικογένεια του με τα προβλήματα της, στην κοινωνία που αλλάζει και στον απόηχο όπως φτάνει στην επαρχιακή πόλη που ζει.

 Ταυτότητα Κατηγορίας: Εδώ το σενάριο όχι μόνο στηρίζει ταινία αλλά γράφεται και σκηνοθετείται αποκλειστικά από τον ίδιο άνθρωπο κι άνευ συνεργατών. Αφηγείται μια γλυκιά ιστορία μεγαλώματος με τα χιουμοριστικά και τα δραματικά σημεία. Ο σεναριογράφος στη σκηνοθετική του παρέμβαση αποφασίζει να πάρει ένα μικρό παιδί και να το παρακολουθεί με την κάμερα επί δώδεκα χρόνια. Εδώ σενάριο και σκηνοθεσία γίνονται ένα και στο αν από μόνο του το σενάριο μπορεί να σταθεί ως κάτι σημαντικό ή αν στέκεται επειδή ακριβώς δίνει τη δυνατότητα στο σκηνοθέτη να κάνει την παρέμβαση που είπαμε (ανεξάρτητα αν πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο) είναι που (θα) έχει χωρίσει την Ακαδημία όλων των ειδικοτήτων σε δύο ομάδες και μένει να δούμε ποια ομάδα κερδίζει.

Ως κινηματογραφικό ερώτημα, έχει ενδιαφέρον.

3. FOXCATCHER

Μαξ Φράι, Νταν Φούτερμαν

Προιστορία στα Οσκαρ: Για τον Μαξ Φράι είναι η πρώτη υποψηφιότητα. Για τον Νταν Φούτερμαν η δεύτερη-η προηγούμενη για το «Τρούμαν Καπότε» (το 2006-έχασε από «Το μυστικό του “Brokeback Mountain» των Λάρι  ΜακΜέρτρι και Νταιάν Οσάνα) που βασιζόταν σε βιβλίο άλλου δείχνει ότι είναι ικανός διασκευαστής κι ότι στο «Foxcatcher»  συνεργάστηκε στη δόμηση της ιδέας που επεξεργάστηκε ο Μαξ Φράι

Το σενάριο:  Σε αντίθεση με τα άλλα της κατηγορίας πρόκειται για αληθινή ιστορία που παραδόξως δεν προέρχεται από κάποιο βιβλίο αλλά από στοιχεία της υπόθεσης, έρευνα κλπ. Αφορά στην Ολυμπιακή Ομάδα της Πάλης των Ηνωμένων Πολιτειών και στο πως ένας μυστηριώδης κι εκκεντρικός μαικήνας αποφάσισε να  προσλάβει τον χρυσό Ολυμπιονίκη του αθλήματος  για να την προπονήσει με τον οποίο και συγκρούστηκε ενώ στην υπόθεση ενεπλάκη κι ο αδελφός του τελευταίου που ήταν και προσωπικός του προπονητής.

Ταυτότητα Κατηγορίας: Το μεγάλο credit του σεναρίου είναι η αφήγηση, το ξετύλιγμα δηλαδή, της αληθινής ιστορίας και το ότι ρίχνει φως στα πρόσωπα δημιουργώντας ενδιαφέροντες ή και βαθύτατους χαρακτήρες. Και βέβαια προσφέρει ρόλους για να αξιοποιήσουν ηθοποιούς και να αξιοποιηθούν από αυτούς. Χάρη στις λεπτομέρειες του γραψίματος που δίνουν «πατήματα» στον σκηνοθέτη τον Μπένετ Μίλερ, ο οποίος με τον Νταν Φούτερμαν, έχει συνεργαστεί και στο «Τρούμαν Καπότε». Αρα, το σενάριο βοηθά τη σκηνοθεσία κι η σκηνοθεσία όμως του ζητά κάποια πράγματα

4. THE GRAND BUDAPEST HOTEL

Γουές Αντερσον

Προιστορία στα Οσκαρ. Αυτή είναι η τρίτη του υποψηφιότητα στην κατηγορία πρωτότυπου σεναρίου (αναφέρονται οι λεπτομέρειες στην ΑΝΑΛΥΣΗ 4-ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ, που βρίσκεται στο PANTIMO.GR) και φέτος παίρνει και την πρώτη του σκηνοθετική υποψηφιότητα ενώ έχει μία και για κινούμενο σχέδιο

Το σενάριο: Η ιστορία ενός φανταστικού προσώπου, ενός receptionist μεγάλου ξενοδοχείου των Αλπεων της Κεντρικής Ευρώπης σε ένα υποθετικό Μεσοπόλεμο και στο πως αυτός ο άνθρωπος εμπλέκεται σε ιστορίες συνωμοσιών, κατασκοπείας και συγκρούσεων σκοτεινών δυνάμεων.

Ταυτότητα Κατηγορίας: Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι στους τίτλους αναφέρεται πως ο σεναριογράφος-σκηνοθέτης βασίστηκε σε σειρά διηγημάτων του Στέφαν Τσβάιχ κι όμως δεν κατατάσσεται στα διασκευασμένα αλλά στα originalσενάρια. Και τούτο έχει να κάνει με το γεγονός πως ο Αντερσον εμπνεύστηκε κι έγραψε ένα δικό του. Κι αυτό το δικό του είναι στο δικό του κλίμα της σουρεαλιστικής κωμωδίας κι ένα τέτοιο σενάριο έχει να εξετάσει η Ακαδημία. Εδώ κι αν ισχύει ότι σενάριο και σκηνοθεσία είναι ένα πράγμα, που έχει γίνει από τον ίδιο άνθρωπο, και στο πως η σουρεαλιστική διάθεση διαχέεται σε ολόκληρο το έργο και προσφέρει υποψηφιότητες σε σκηνογράφο, ενδυματολόγο, διευθυντή φωτογραφίας και μουσικό. Είναι η σκηνοθετική ωρίμανση του σεναριογράφου-σκηνοθέτη που τα κάνει αυτά ή το πλήρες σενάριο που έσπρωξε όλα τα βαγόνια -μαζί και τη σκηνοθετική ατμομηχανή; Ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο που εξετάζεται κινηματογραφικά στην Ακαδημία και τα αποτελέσματα του θα τα πληροφορηθούμε στις 22 Φεβρουαρίου

Βέβαια δεν πήραν credits οι ρόλοι για λογαριασμό των ηθοποιών  ως νότες του γκροτέσκο και της ηθελημένης καρικατουροποίησης. Κι αυτό εξετάζεται….

5. NIGHTCRAWLER (Νυχτερινός ανταποκριτής)

Νταν Γκιλρόυ

Προιστορία στα Οσκαρ: πρώτη υποψηφιότητα

Το σενάριο:  Ενας περίεργος τύπος λυμαίνεται τους δρόμους του Λος Αντζελες τις νύχτες και με ένα radio scanner εντοπίζει εγκλήματα εν εξελίξει , τα «τραβάει» και τα πουλά σε τοπικό τηλεοπτικό σταθμό. Ωσπου εμπλέκεται άσχημα στην ιστορία που ξεκίνησε.

Ταυτότητα Κατηγορίας: Σενάριο περιεχομένου, για την κατασκευασμένη είδηση, τις ύποπτες μεθόδους, τα βρώμικα κόλπα της τηλεόρασης με σκοπό το κέρδος και τη θεαματικότητα. Ωστόσο για τον ήρωα δεν υπάρχουν πολλές εξηγήσεις κι αυτό στερεί από τον πρωταγωνιστή τη δυνατότητα της απόλυτης ανάδειξης κι η ταινία που βγαίνει από το σενάριο δεν γίνεται «Δίκτυο». Το σενάριο , όμως, ως σενάριο λέει πολλά και μερικά είναι κι ανατριχιαστικά…

ΠΡΟΒΛΕΨΗ: Η μονομαχία «Birdman» και «Μεγαλώνοντας» συνεχίζεται. Εδώ μπορεί όμως να πει κανείς ότι μπαίνει και τρίτος παίκτης, από άλλη παράμετρο, το «The Grand Budapest Hotel»