Μιλώ για την ταινία του ΠΑΒΕΛ ΠΑΒΛΙΚΟΦΣΚΙ «ΨΥΧΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ» που είναι από εκείνες τις ταινίες τις οποίες με το που τις βλέπεις καταλαβαίνεις αυτομάτως την υπεροχή, χωρίς ακόμα να ξέρεις ή να έχεις δει τον «ανταγωνισμό».

Σάρωσε στα Ευρωπαϊκά με πέντε διακρίσεις ως ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΤΑΙΝΙΑ, ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ, ΣΕΝΑΡΙΟ, ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΡΜΗΝΕΙΑ (ΧΟΑΝΝΑ ΚΟΥΛΙΓΚ), και ΜΟΝΤΑΖ. Κι έχει υποβληθεί από την ΠΟΛΩΝΙΑ και για το ΟΣΚΑΡ οπότε η προωθούμενη από τους κριτικούς «ROMA» έχει απέναντι της ένα πολύ δύσκολο αντίπαλο. Επίσης… μαυρόασπρο

Μην ξεχνάμε ότι τα Ευρωπαϊκά Βραβεία θεωρούνται πολύ καθοριστικά για το Οσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας, ειδικά όταν τα φαβορί προέρχονται από την Ευρώπη. Αν, όμως, υπάρχει δυνατός αντίπαλος από άλλη Ηπειρο τότε η αγωνία μεγαλώνει. Φέτος πάντως, οι τέσσερις από τις πέντε ευρωπαϊκές που διεκδίκησαν το βραβείο καλύτερης ταινίας, είναι κι υποβολές των χωρών τους για το ΟΣΚΑΡ.

Ο «ΨΥΧΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ» είχε ξεχωρίσει, και σε επίπεδο Ευρωπαίων δημιουργών αυτή τη στιγμή το όνομα του Πολωνού σκηνοθέτη ΠΑΒΕΛ ΠΑΒΛΙΚΟΦΣΚΙ, ο οποίος είναι ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ και ΣΕΝΑΡΙΟΓΡΑΦΟΣ γερός κι όχι «auteur» της… φεστιβαλίτιδας ζώνης κατατάσσεται στις δυνάμεις που ξεχωρίζουν στην Ευρώπη- για την πατρίδα του την Πολωνία δεν το συζητάμε. Την βγάζει ασπροπρόσωπη διαρκώς σε μιά εποχή που το σινεμά διέρχεται κρίση και παρουσιάζει έλλειμμα.

Το σενάριο ήταν το μεγάλο ατού, με το που την είχα δει είχα ενθουσιωδώς βάλει και στον τίτλο αυτό το επίτευγμα «ΚΑΤΑΡΧΑΣ, ΜΑΘΗΜΑ ΣΕΝΑΡΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ» έλεγα. Το σενάριο του Παβλικόφσκι στον «Ψυχρό Πόλεμο» είναι κυριολεκτικά ένα ΜΑΘΗΜΑ σεναρίου, κυρίως στην αφήγηση και στην οικονομία, στο πως σε 88 λεπτά συμπυκνώνει και προβάλει τις δραματικές προτεραιότητες μιάς σχέσης σε πολυετή διάρκεια της Ιστορίας. Και φυσικά όλο αυτό έγινε με κινηματογραφική βιρτουοζιτέ, με τη μαυρόασπρη φωτογραφία  στην οποία φημίζονται οι Πολωνοί, κυρίως όμως με το ΜΟΝΤΑΖ που συνέβαλε στα μαθήματα οικονομίας του σεναρίου, στην προβολή τους στην οθόνη, στο να μη μένει τίποτε περιττό και το έργο να μη χάνει τη ροή του και το δραματικό ρυθμό του.

Ωστόσο, το ΒΡΑΒΕΙΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ δεν το έδωσαν οι Ευρωπαίοι στην μαυρόασπρη πολωνική παράδοση αλλά σε μια νορβηγική παραγωγή, το «U- JULY 22» που εκτιμήθηκε  πώς είχε πιάσει το καλοκαιρινό, νορβηγικό χρώμα. Εκείνο το μουντό που μόνο με καλοκαίρι δεν μοιάζει, αν επισκεφθείς τη Νορβηγία Ιούλιο που μου είχε συμβεί και τη νύχτα είχα παγώσει από το κρύο, κι αυτό το μουντό φως, που το έπιασε η φωτογραφία έγινε και φως κι ατμόσφαιρα της ταινίας. Κι εκτιμήθκε από τους αρμόδιους κινηματογραφιστές Ευρωπαίους ωε μεγαλύτερο επίτευγμα.

Ο «ΨΥΧΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ» πήρε όλες τις μεγάλες διακρίσεις πλήν ΑΝΔΡΙΚΟΥ ΡΟΛΟΥ όπου εδώ τιμήθηκε ο Ιταλός ΜΑΡΤΣΕΛΟ ΦΟΝΤΕ για το «DOGMAN», ο οποίος είχε πάρει το βραβείο ανδρικής ερμηνείας και στις Κάνες . Κι επανέλαβε τη νίκη του. Είχα γράψει για αυτόν, στην κριτική μου για την ταινία, πως θαρρείς και συνεργάστηκαν πάνω του τα πνεύματα του Παζολίνι και του Ντε Σίκα κι ότι είχαμε μια παζολινική φάτσα που απέδιδε συναισθήματα «ντεσικέικα». Κι έτσι εκτόπισε τον Ρούπερτ Εβερετ ο οποίος θεωρήθηκε πως ήταν περισσότερο Εβερετ και λιγότερο Οσκαρ Ουάιλντ….

Το «DOGMAN» του ΜΑΤΕΟ ΓΚΑΡΟΝΕ είναι κι αυτό υποβολή για το Οσκαρ, εκ μέρους της ΙΤΑΛΙΑΣ κι είναι ο αμέσως επόμενος θριαμβευτής των φετινών Ευρωπαϊκών Βραβείων.

Με πέντε ο «Ψυχρός Πόλεμος», με τρία το «Dogman» όπου εκτός της ανδρικής ερμηνείας κέρδισε και σε δύο άλλες κατηγορίες για τις οποίες αισθάνομαι και μια δόση περηφάνιας, κι αυτές είναι τα ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ και το ΜΑΚΙΓΙΑΖ. Μου είχε κάνει τρομερή εντύπωση κι είχα αφιερώσει πολύ χώρο στη  κριτική μου για την ταινία, σε αυτά τα δύο επιτεύγματα, όπου βλέπαμε δουλειά κοστουμιών αλλά και μακιγιάζ πάνω στον σύγχρονο νεορεαλισμό, στη δυσκολία να ντύσεις νεορεαλιστικές καταστάσεις και να τους κάνεις και μακιγιάζ που  η βία στα πρόσωπα τους να  καθρεφτίζεται ως ρεαλιστική κι όχι ως .. σπλατεριά. Χαίρομαι πολύ για την απόφαση των Ευρωπαίων αρμοδίων κινηματογραφιστών, που έπεσαν πάνω του και το ανάδειξαν .

Το ίδιο αισθάνομαι και για το βραβείο ΗΧΟΥ στη γερμανική ταινία «HAUPTMANN», ασπρόμαυρη κι αυτή, ταινία στρατοπέδων, που το επίτευγμα της στον ήχο είναι μοναδικό, είναι η ηχητική αίσθηση του στρατοπέδου. Και με το που το είχα δει, είχα επί τόπου επικοινωνήσει με μέλος της Ακαδημίας, από Γερμανία μεριά, κι είχαμε κάνει ολόκληρη συζήτηση για αυτό τον ήχο. Η συγκεκριμένη ταινία είχε και θαυμάσια μαυρόασπρη φωτογραφία που την είχε συνθέσει ο Φλόριαν Μπαλχάους, γιός του Μάικλ Μπαλχάους, του αείμνηστου διευθυντή φωτογραφίας που είχε δουλέψει και στο Χόλυγουντ κι είχε προταθεί τρεις φορές για Οσκαρ. Είναι εκπληκτικό, για όποιον ενδιαφέρεται να μελετήσει σινεμά, κι αυτό μπορεί να το κάνει μόνο μέσω Ακαδημιών, να δεί ότι είχαμε φέτος στα ευρωπαϊκα, δύο θαυμάσιες μαυρόασπρες φωτογραφίες, του «ψυχρού πολέμου» και του «hauptmann» , κι όμως οι κινηματογραφιστές έπεσαν πάνω σε μια τρίτη, αυτή που ανέφερα πιο πάνω, η οποία είχε να κάνει με χρώμα και τους ιντριγκάρισε τους κινηματογραφιστές περισσότερο το πώς είχε αποτυπώσει το φως. Για αυτές τις μελέτες οι Ακαδημίες είναι ανεκτίμητες.

Όπως επίσης και στο ΒΡΑΒΕΙΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ, αυτοί όλοι οι αδαείς που κάθε χρόνο στα Οσκαρ λένε του κόσμου τις σαχλαμάρες για την «κομματάρα» και τη «θεματάρα» και δεν έχουν πάρει είδηση με τι κριτήρια επιλέγεται η μουσική και τα κριτήρια αυτά είναι 100 ο/ο κινηματογραφικά, ας παρακολουθήσουν τι βραβεύει κάθε χρόνο ως Μουσική η Ευρωπαϊκη Ακαδημία ή κι οι Εθνικές Κινηματογραφικές Ακαδημίες της Ευρώπης. Το φετινό βραβείο μουσικής πήγε σε επίσης ασπρόμαυρη (πολλά ασπρόμαυρα, τελικά, ρε παιδιά) ταινία, το «3 μέρες στο Quiberon», που αναφέρεται σε ένα περιστατικό της ζωής της Ρόμυ Σνάιντερ (λυπήθηκα για την πρωταγωνίστρια Μαρί Μπάουμερ  που έπεσε πάνω στην Πολωνέζα του Παβλικόφσκι, την υπέροχη κι απροσδόκητη Γιοχάνα Κούλιγκ, κι έχασε ενώ ερμήνευε εξαιρετικά τη Ρόμυ) κι εκεί θα καταλάβετε αυτά που δεν καταλαβαίνετε κάθε χρόνο στα Οσκαρ-όσοι δεν καταλαβαίνετε. Είναι μια μουσική που σχεδόν δεν την παίρνεις είδηση ότι υπάρχει αλλά από κάτω έχει κάνει τη δουλειά της η άτιμη , με τόνους κι ενορχηστρώσεις που είναι ακριβώς για να ψυχολογήσουν είτε την εκάστοτε κατάσταση είτε την ηρωίδα κι αυτό είναι κινηματογραφική μουσική  κι όχι το soundtrack που ακούμε στο αυτοκίνητο, το οποίο επίσης μπορεί να έχει ενίοτε και κινηματογραφική υπόσταση πέραν της σύνδεσης του με μια ταινία η της καλής μελωδίας του.. Το soundtrack του «3 μέρες στο Quiberon», δεν είναι για κασετόφωνο στην παραλία….

Να πω επίσης ότι το βραβείο ΣΚΗΝΙΚΩΝ πήγε στο ρωσικο φιλμ «LETO» που απεικονίζει ένα σκοτεινό μπαρ(«) κλαμπ(;) των χρόνων του 80 στο Λένινγκραντ  κι όντως με εξιτάρησε κι αυτή η επισήμανση από μεριάς σκηνογράφων.Τα δε ΟΠΤΙΚΑ ΕΦΦΕ, που καθιερώθηκαν φέτος, πήγαν στο σουηδικό φιλμ «BORDER», το οποίο ήταν υποψήφιο και στην καλύτερη ταινία κι έχει υποβληθεί από τη ΣΟΥΗΔΙΑ για το ΟΣΚΑΡ, κι είναι βραβείο που αξίζει για τις μελέτες όλων αυτών με τις «αποψεις» που όμως δεν ξέρουν σινεμά. Αξίζει να μελετηθεί,  για ποιο λόγο; Διότι η πρώτη αίσθηση είναι ότι κανονικά θα «έπρεπε» (όπως λένε οι… γνωμολόγοι) να πάρει βραβείο μακιγιάζ. Οι κινηματογραφιστές όμως όλο αυτό που συμβαίνει στα πρόσωπα των δύο βασικών χαρακτήρων, το ορίζουν ως εφφέ( είναι μια ρεαλιστική ιστορία μυστηρίου όπου οι ήρωες αποδεικνύονται….troll).

Το βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου («Discovery» το λένε εδώ») πήγε στο «ΚΟΡΙΤΣΙ» του νεαρού ΛΟΥΚΑΣ ΝΤΟΝΤ κι είναι κι αυτό υποβολή για Οσκαρ- από Βέλγιο μεριά.

Στα πολλά ωραία της βραδιάς που διεξήχθη στη Σεβίλλη ο ΚΩΣΤΑΣ ΓΑΒΡΑΣ ως τιμώμενο πρόσωπο συγκίνησε  αλλά συγκίνησε κι ο ΒΙΜ ΒΕΝΤΕΡΣ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας με την προσφώνηση που του έκανε ειδικά στην επισήμανση της προσφοράς του Γαβρά και στην αναγνώριση της πατέντας του είδους «πολιτικό θρίλερ», αυτό που στην Ελλάδα οι ακατονόμαστοι κι οι συμμορίες του το ειρωνεύονταν επί χρόνια του Γαβρά.. Ο Βέντερς του το απέδωσε ως τίτλο τιμής… Στα ωραία της βραδιάς κιη υπέροχη ΚΑΡΜΕΝ ΜΑΟΥΡΑ που βγήκε εντελώς ακομπλεξάριστη και πάντα ηθοποιάρα, ο ΡΕΗΦ ΦΑΙΝΣ που ήταν πιο τυπικός.. όλοι αυτοί τιμήθηκαν με βραβεία ΚΑΡΙΕΡΑΣ κι ήταν συγκινητικό.

Να αναφέρω και δύο παιδιά μας, τον ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΚΟΝΤΟΒΡΑΚΗ και τον ΓΙΩΡΓΟ ΚΑΡΝΑΒΑ που πήραν ένα ειδικό βραβείο  για τις προσπάθειες τους για ευρωπαικές παραγωγές στην Ελλάδα… Και γενικότερα στην Ευρώπη..Αχ…!!!!!

Φέτος πάντως η αίσθηση από ευρωπαϊκή πολιτική άποψη ήταν η πιο συννεφιασμένη της Ακαδημίας που τελώ μέλος της τα τελευταία 13 χρόνια. Ηταν κοινή αίσθηση ότι μιλούν για μια Ευρώπη σημερινή που μάλλον δεν αρέσει σε κανέναν… Μέχρι πέρσυ το ..πάλευαν ή το ωραιοποιούσαν. Φέτος, τα «καρφάκια» κι οι υπαινιγμοί έπεσαν πιό έντονα…

Ακολουθεί η ΛΙΣΤΑ των ΝΙΚΗΤΩΝ