Η διαφορά έγκειται στον ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΝΟΜΟ που λέει ότι «το μυθιστόρημα μιλά για σκέψεις ανθρώπων, το σενάριο δείχνει πράξεις ανθρώπων». Οπερ μεθερμηνευόμενον, αυτό που καλείται να κάνει ο σεναριογράφος-διασκευαστής είναι να μετατρέψει τις σκέψεις και πράξεις. Διαφορετικά έχει αποτύχει.
Επίσης, το άλλο βασικό και θεμελιώδες που ανατρέπει όλα αυτά που λένε οι ΣΙΝΕ-ΑΣΤΟΙΧΕΙΩΤΟΙ σε σχόλια η κριτικές και το περνούν και στον κόσμο είναι πως για είναι καλό ένα σενάριο που προέρχεται από άλλη πηγή, πρέπει να είναι ΟΣΟ ΤΟ ΔΥΝΑΤΟΝ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΠΘΣΤΟ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ. Εχω παρακολουθήσει τέτοια μαθήματα στην Αμερική, Πανεπιστημιακού καθεστώτος, κι έχω πολλά να πω τα οποία λέω σκόρπια στις κριτικές. Διότι όταν μία Τέχνη μεταφέρεται σε μία άλλη ΟΦΕΙΛΕΙ να ακολουθεί τους κανόνες της δεύτερης. Συνεπώς, όποιος σας πει ή το διαβάσετε κάπου γραμμένο ότι «α ,δεν ήταν τόσο καλό όσο το βιβλίο», ο άνθρωπος αυτός είναι ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΑΝΙΔΕΟΣ.
Υπάρχει μάλιστα και συγκεκριμένη οδηγία που δεν υποχρεούται βεβαίως ο διασκευαστής να την τηρεί στον πόντο που λέμε κι η οδηγία αυτή λέει πως από ένα μυθιστόρημα πρέπει να κρατάς γύρω στο 20 ο/ο της κεντρικής υπόθεσης, τον κεντρικό ήρωα επίσης (εννοείται) και κάποιες σκηνές του βιβλίου ώστε α δι’ αυτού του τόπου να παραπέμπεις στην αρχική πηγή. Ολο το υπόλοιπο πρέπει να το γράφεις εξ αρχής.
Φυσικά και δεν είναι το έργο μετά σαν το βιβλίο κι αλίμονο του αν θα ήταν.
Με βάση αυτή τη Βασική αρχή (υπάρχουν κι άλλες αλλά δεν θα πλατειάσουμε, δεν θα βγούμε από τον κύριο στόχο μας)) εξετάζουμε τα πέντε υποψήφια για Οσκαρ σενάρια που προέρχονται ΕΚ ΔΙΑΣΚΕΥΗΣ μιάς άλλης, ΠΡΟ-ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΗΣ (Βασικό αυτό!!!) πηγής.
ΥΠ0ΨΗΦΙΟΙ ΕΙΝΑΙ:
- Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΟΥ ΜΠΑΣΤΕΡ ΣΚΡΑΓΚΣ (The ballad of Buster Scruggs)- Αδελφοί Τζόελ και Ηθαν Κοέν
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Οι αδελφοί Κοέν έχουν ΔΥΟ ΟΣΚΑΡ ΣΕΝΑΡΙΟΥ, το 1997 πρωτοτύπου για το «FARGO και το 2008 εκ διασκευής για το «ΚΑΜΙΑ ΠΑΤΡΙΔΑ ΓΙΑ τους ΜΕΛΟΘΑΝΑΤΟΥΣ» για το οποίο έχουν και ΟΣΚΑΡ ΣΚΗΝΘΕΣΙΑΣ, όπως και ΟΣΚΑΡ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ ως ΠΑΡΑΓΩΓΟΊ. Ως σεναριογράφοι έχουν υποψηφιότητες , χωρίς νίκη, και για τα σενάρια των φιλμ «Ω, αδελφέ που είσαι;» (2001- διασκευασμένου), «Ενας σοβαρός άνθρωπος» (2010, πρωτοτύπου), «True grit» (2011-διασκευασμένου, για το οποίο έχουν υποψηφιότητα και στη σκηνοθεσία και στην παραγωγή) (στην παραγωγή έχουν υποψηφιότητα για όλα τα φιλμ που σκηνοθέτησαν), «Η γέφυρα των κατασκόπων» (2016, πρωτοτύπου). Επίσης, στη σκηνοθεσία του «Fargo» έχει υποψηφιότητα μόνο ο Τζόελ ενώ στην ίδια ταινία έχουν υποψηφιότητα και τα δύο αδέλφια στην κατηγορία του μοντάζ με το ψευδώνυμο «Ροντέρικ Τζέυνες)
ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Κωμικό γουέστερν των έξη σκετς. Σπονδυλωτό δηλαδή. Με μικρές ιστορίες στην Αγρια Δύση, οι οποίες είναι σαν σύντομα μονόπρακτα, κυρίως ειρωνικού αλλά και δραματικού (ορισμένα) χαρακτήρα όπως επίσης υποβόσκει μια διάθεση γκροτέσκο, χωρίς να λείπει σε κάποια εξ αυτών κι η φαντασία, ειδικά στο τελευταίο επεισόδιο που πάει ως την ειρωνική μεταφυσική.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Οι Κοέν έχουν δώσει στο σενάριο τον ειρωνικό τόνο που είπαμε και παραπάνω, κάτι σαν ποιητική παρωδία γουέστερν, με στοιχεία μιούζικαλ, που παραπέμπουν σε πολλά δείγματα αλλά και διδάγματα του κλασικού Χόλυγουντ στο είδος γουέστερν κι οι ιστορίες του σεναρίου προέρχονται από κάτι σαν «Pupl fiction stories» για γουέστερν, που δεν βασίζονται όλες στην ίδια πηγή. Οι Κοέν πέτυχαν τον ενιαίο τόνο και το γράψιμο είναι υποδειγματικό και για την έννοια «οικονομία»
- ΠΑΡΕΙΣΦΡΗΣΗ (BlaKKKlansman)- Τσάρλι Γουότστελ, Ντέηβιντ Ραμπίνοβιτς, Κέβιν Γουίλμοτ, Σπάικ Λη
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Πρώτη υποψηφιότητα για τους τρεις σεναριογράφους εκ των οποίων οι δύο είναι ΛΕΥΚΟΙ (Γουότστελ και Ραμπίνοβιτς) (κι έχει σημασία αυτό για τον Σπάικ Λη!!!!), δεύτερη σεναριακή για τον Σπάικ Λη, ο οποίος έχει και σκηνοθετική υποψηφιότητα για την ταινία ενώ στο παρελθόν έχει προταθεί και για ντοκυμαντέρ.
ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Ενας μαύρος αστυνομικός αναλαμβάνει το ρίσκο να εισχωρήσει στην Κου-Κλουξ-Κλαν και χρησιμοποιεί αντ’ αυτού λευκό συνάδελφο του στον οποίο δανείζει το δικό του όνομα.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Το σενάριο έχει αστυνομικό ύφος στο γράψιμο , μαζί με την κοινωνική καταγγελία που λόγω ύφους την κάνει έμμεσα χωρίς φωνασκίες και προπαγάνδες κι ο Σπάικ Λή έχει βάλει τον σκηνοθετικό τόνο στο σενάριο, που βασίζεται σε αυτοβιογραφία του υπαρκτού προσώπου, εκείνες τις λεπτομέρειες που δεν είναι ένα κανονικό ντεκουπαζ που κάνει ο σκηνοθέτης αλλά παρεμβαίνει στ σενάριο έστω και σκηνοθετικά οπότε έτσι παίρνεις credit σεναριακό. Τη διευκρίνιση την κάνω επειδή πολλοί δεν έχουν καταλάβει της διαφορά σκηνοθετικής και σεναριακής παρέμβασης από ένα σκηνοθέτη. Ειδικά στην περίπτωση του Χίτσκοκ τα λένε από το μυαλό τους όπως τα νομίζουν, επειδή αγνοούν την παραπάνω διαφορά όπου στην παρέμβαση στο σενάριο ο σκηνοθέτης παίρνει credit συν-σεναριογράφου (κι αυτά αποφασίζονται από τα σωματεία και τα συνδικάτα κι όχι από τους σινε-ανίδεους)
- ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕΣ ΠΟΤΕ ΝΑ ΜΕ ΣΥΓΧΩΡΈΣΕΙΣ; (Can you ever forgive me?)- Νικόλ Χολοφσένερ, Τζεφ Γουίτυ
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Πρώτη υποψηφιότητα και για τους δύο σεναριογράφους οι οποίοι τιμήθηκαν για αυτό το σενάριο τους από το Σωματείο τους, των Σεναριογράφων
ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Μία συγγραφέας βιογραφιών, λόγω του δύστροπου χαρακτήρα της και των εμμονών της, μένει στα αζήτητα από τους εκδοτικούς οίκους κι αποφασίζει τότε να κάνει μια απάτη-εκδίκηση, να πουλήσει πλαστές επιστολές διασημοτήτων σε πλούσιους συλλέκτες, ώσπου κάποτε θα ξεσπάσει το σκάνδαλο.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Το σενάριο βασίζεται στην αυτοβιογραφία της Λη Ισραελ, της ηρωίδας του έργου που την παίζει εκπληκτικά η Μελίσα Μακ Κάρθυ (υποψήφια κι αυτή για Οσκαρ) και που είχε συνταράξει με το σκάνδαλο όταν αποκαλύφθηκε και δια της βιογραφίας πέρασε στη δημόσια συγγνώμη. Κατά κάποιο τρόπο… Στο σενάριο έχει γίνει θαυμάσια δουλειά, ανιχνεύεται χαρακτήρας, η δουλειά είναι καμωμένη πάνω στα πατρόν της καλής πλοκής κι αναδεικνύει θέμα και πρόσωπα χωρίς να καθαγιάζει αλλά και χωρίς να τα κάνει απωθητικά κι αντιπαθή, όπως ας πούμε στο περσινό «Εγώ η Σόνια» που το σενάριο δεν «έσωσε» την ηρωίδα και δεν προτάθηκε για Οσκαρ σεναρίου.
- ΑΝ ΜΙΛΟΥΣΕ Η ΜΠΗΛ ΣΤΡΗΤ (If Beale Street could talk)- Μπάρυ Τζένκινς
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: ΟΣΚΑΡΟΥΧΟΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ο ΜΠΑΡΥΒΤΖΕΝΚΙΝΣ , πήρε ΟΣΚΑΡ εκ διασκευής για το «ΜΟΟΝLIGHT» για το οποίο είχε υποψηφιότητα και στη σκηνοθεσία. Αυτή η δεύτερη σεναριακή υποψηφιότητα του (πάλι εκ διασκευής)
ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Σε γειτονιά Αφρο-Αμερικανών μια κοπέλα κάνει τα αδύνατα δυνατά για να πετύχει την αθώωση του αγαπημένου τους που καταδικάστηκε άδικα σε 20ετή φυλάκιση για αδίκημα που δεν διέπραξε αλλά τον έμπλεξαν λευκοί και προκατάληψη και παρακολουθούμε σε εναλλαγή τα της φυλάκισης, τα της προσπάθειας και πάνω από όλα τα της σχέσης τους, πως ξεκίνησε και πως θέριεψε αλλά και πως άντεξε ένας αληθινά μεγάλος έρωτας.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Ο Μπάρυ Τζένκινς διασκευάζει Τζέημς Μπόλντουιν, τον συγγραφέα –θρύλο των Αφρο-Αμερικανών, που στην Ελλάδα (να το πούμε κι αυτό!) είχαν τολμήσει να φέρουν έργο του Ο Αλέκος Αλεξανδράκης με την Αλίκη Γεωργούλη το 1965, το «Μπλουζ για τον κύριο Τσάρλυ» με σύμπραξη του Μάνου Κατράκη και με το αντιεμπορικό σκεπτικό ότι θα το έπαιζαν βαμμένοι μαύροι όπως και το έκαναν- τότε κάποιοι τολμούσαν και τέτοια κι ήταν και σταρ-κλείνω την παρένθεση). Ο Τζένκινς πετυχαίνει επίτευγμα ακολουθώντας τη γραφή του Μπόλντουιν και μεταφέροντας την σε δράση, σε εικόνα και στο χτίσιμο της ιστορίας με αυτές τις διαρκείς εναλλαγές και παράλληλες καταστάσεις που σπάνε διαρκώς τον χρόνο. Στη διπλή ιδιότητα σεναριογράφου – σκηνοθέτη ο Τζένκινς αποδεικνύεται δυνατότερος στο σενάριο ή μάλλον στη σχολή Μάνκιεβιτς κι όχι στη σχολή Χιούστον κι εννοώ δύο κορυφαίους Αμερικανούς σεναριογράφους σκηνοθέτες όπου ο πρώτος , ο Μάνκιεβιτς, δίνει κινηματογραφικότητα στο λόγο και κάνει εικόνα τον λόγο, ο δεύτερος , ο Χιούστον δηλαδή, δουλεύει πιο πολύ μέσω εικόνας. Ο Τζένκινς ανήκει στους…Μανκιεβιτσικούς.
- ΕΝΑ ΑΣΤΕΡΙ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ (A star is born)- Ερικ Ροθ, Μπράντλεϋ Κούπερ, Γουίλ Φέττερς
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Ο ΕΡΙΚ ΡΟΘ έχει πάρει ΟΣΚΑΡ για τον «ΦΟΡΕΣΤ ΓΚΑΜΠ» το 1995. Αυτή είναι η πέμπτη υποψηφιότητα του, είχε προταθεί και για τα σενάρια των ταινιών «The insider» (2000), «Μόναχο» (2006), «Η απίστευτη ιστορία του Μπέντζαμιν Μπάτον» (2009).
Ο Μπράντλεϋ Κούπερ προτείνεται για πρώτη φορά ως σεναριογράφος (έχει και τέσσερις υποψηφιότητες ως ηθοποιός- τα γράφω αναλυτικά στην ΑΝΑΛΥΣΗ Νο 14- Α’ Ανδρικός ρόλος), επίσης για τον Γουίλ Φέτερς είναι η πρώτη υποψηφιότητα
ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Ενας αστέρας της ροκ σκηνής, παραδομένος στα πάθη του, γνωρίζει κι ερωτεύεται άσημη αλλά υπερ ταλαντούχα καλλιτέχνιδα κι όσο αυτός κατεβαίνει τόσο εκείνη ανεβαίνει. Και φτάνει στην αυτοθυσία προκειμένου να μην μπει εμπόδιο στο δρόμο της.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Το σενάριο κι η φωτογραφία είναι οι δύο βασικοί τομείς στους οποίους πιστώθηκε η ανανέωση της παλιάς «συνταγής», του παλιού σεναρίου που πράγματι αποδεικνύεται περιωπής, γραμμένο το 1937 και βραβευμένο με Οσκαρ στην απονομή του 1938 (για τον σκηνοθέτη Γουίλιαμ Γουέλμαν στην κατηγορία σεναρίου) κι από τότε ως σήμερα φτάνει στη Νο 4 διασκευή. Η τωρινή είναι η δεύτερη που προτείνεται για σεναριακό Οσκαρ, της αναγνωρίζεται ο ριζικός τρόπος με τον οποίο γίνεται εντελώς σημερινός , από χαρακτήρες και χώρους δράσης και με την αρωγή της φωτογραφίας να του δίνει σημερινή εικόνα ροκ σκηνής κι όχι παλαιού Χόλυγουντ. Κι ο Μπράντλεϋ Κούπερ το πιστώθηκε ως συν-σεναριογράφος κι όχι ως σκηνοθέτης- ως ηθοποιός αδιαμφισβήτητα το πιστώθηκε και προτάθηκε.
ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ: «ΠΑΡΕΙΣΦΡΗΣΗ» κι ας ήρθε λίγο σοκαριστική η απόφαση του Σωματείου Σεναριογράφων υπερ του «Θα μπορούσες ποτέ να με συγχωρέσεις;». Για το Οσκαρ δεν ψηφίζουν μόνο σεναριογράφοι αλλά όλοι οι κλάδοι. Ωστόσο κι αυτό έχει σεναριακή αξία, όπως άλλωστε και του Μπάρυ Τζένκινς η «Μπηλ Στρητ». Όμως η «Παρείσφρηση» μπορεί ως σενάριο και στηρίζει καλύτερη ταινία, συνδυασμό αστυνομικού και κοινωνικού και με τέτοιο τρόπο γραμμένο ώστε να αναπτύσσεται και μοντάζ που κάνει την ταινία ακόμα καλύτερη. Από κει και μετά… ό,τι πει ο Θεός κι εμείς θα δούμε και θα αναλύσουμε την τελική ετυμηγορία, τους λόγους για τους οποίους έκλιναν προς το ένα ή το άλλο σενάριο.