Ο τρόπος μεταφοράς έχει να κάνει με το «τι κρατάω, τι πετάω, που επικεντρώνω». Από το πρωτογενές υλικό, είτε είναι βιβλίο είτε θεατρικό έργο είτε.. είτε.. είτε

Για την Κινηματογραφική Διασκευή έχουν ακουστεί πολλά, ως επί τον πλείστον ΤΕΡΑΤΑ. Η μεγαλύτερη ένδειξη ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΜΟΡΦΩΣΙΑΣ είναι όταν λένε «δεν ήταν τόσο καλό όσο το βιβλίο». Οι άνθρωποι που το λένε αυτό αγνοούν τα κινηματογραφικά στοιχειώδη.

Για το Εκ Διασκευής σενάριο έχω παρακολουθήσει μαθήματα επί μαθημάτων κι έχω δει το ΦΩΣ. Το πρώτο ΦΩΣ λέει, όπως στο μοντάζ ότι το καλό μοντάζ είναι αυτό που δεν φαίνεται, έτσι και για το βιβλίο λέει πως Η ΚΑΛΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΙΝΑΙ Η ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΠΙΣΤΗ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ. Κι αυτό, επειδή ΜΙΑ ΤΕΧΝΗ ΟΤΑΝ ΜΕΤΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΕΜΙΑ ΑΛΛΗ ΟΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ.

Μια βασική αρχή, που, φυσικά, δεν συνταγοποιείται ως προς την ποσόστωση, είναι πως από ένα βιβλίο, στη σεναριακή μεταφορά του, κρατάμε τον κεντρικό ήρωα κι ένα 20-25 ο/ο. Το υπόλοιπο το ξαναγράφουμε με κανόνες σεναρίου. Κι επίσης , κρατάμε μερικές βασικές ή χαρακτηριστικές σκηνές του βιβλίου ώστε να γίνεται ο «σύνδεσμος» με την πηγή.

Όταν διασκευαστής του βιβλίου είναι ο ίδιος ο σκηνοθέτης της ταινίας, συνήθως  πιστώνεται το επίτευγμα της μεταφοράς σεναριακά κι όχι σκηνοθετικά καθότι εκεί εναπόκειται η αναγνώριση κι η αξία της μεταφοράς. Παραδείγματα τέτοια είναι «Το Μωρό της Ρόζμαρι» που ο Πολάνσκι το πιστώθηκε σεναριακά, «Ο Κονφορμίστας» που συνέβη το ίδιο με τον Μπερτολούτσι, φέτος οι «Μικρές κυρίες» της Γκρέτα Γκέργκουικ κι ακόμα πιο έκτυπα ο «Τζοτζο» του Τάικα Γουαιτίτι, καθώς και στην Ευρώπη, στα Βραβεία «Σεζάρ» της Γαλλικής Ακαδημίας Κινηματογράφου  , όπου στον Κωστα Γαβρά πιστώθηκε η ΣΕΝΑΡΙΑΚΗ διασκευή του βιβλίου του Βαρουφάκη για το τι κράτησε, τι πέταξε που επικέντρωσε και με τι τρόπο όλο αυτό, την ίδια ώρα που αμφίβολης γνώσης κριτικοί, όλα αυτά τα νομίζουν σκηνοθεσία χωρίς να ξέρουν τι ακριβώς η σκηνοθεσία είναι.  Εννοείται πως η σεναριακή αναδημιουργία ενός βιβλίου από τον σκηνοθέτη είναι η ουσία του επιτεύγματος, ο τρόπος που μετέτρεψε το βιβλίο σε έργο, δηλαδή το ΣΕΝΑΡΙΟ.

Φετινοί ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ είναι:

1. «Ο ΙΡΛΑΝΔΟΣ»( The Irishman)- Στήβεν Ζαίλιαν

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Ο ΣΤΗΒΕΝ ΖΑΪΛΙΑΝ έχει ΠΑΡΕΙ ΟΣΚΑΡ για την «ΛΙΣΤΑ ΤΟΥ ΣΙΝΤΛΕΡ», το 1994. Η φετινή είναι η 5^η υποψηφιότητα. Εχει προταθεί ,χωρίς νίκη, για τα φιλμ «Ξυπνήματα» (1991), «Οι συμμορίες της Νέας Υόρκης» (original, 2003), «Moneyball» (2012)

ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ:  Η ιστορία ενός γκάνγκστερ, με το ψευδώνυμο «Ιρλανδός», κι η διαδρομή του. Από το πώς έμαθε να σκοτώνει όταν υπηρετούσε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ιταλία, μέχρι το πώς οργανώθηκε  στη συνέχεια στο έγκλημα, πως έστησε γύρω του  ολόκληρο επιτελείο, πως κορυφώθηκε η δράση του με τη γνωριμία με τον Τζίμμυ Χόφφα, τον συνδικαλιστή-γκάνγκστερ ο οποίος εξαφανίστηκε μυστηριωδώς και κατά το σενάριο ο «Ιρλανδός» είχε βάλει το χεράκι του.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Το σενάριο βασίζεται στο βιβλίο «I heard you paint houses» που είναι και φράση-κλειδί η οποία έχει χρησιμοποιηθεί στο σενάριο της ταινίας, του συγγραφέα Τσαρλς Μπραντ ο οποίος είναι συγγραφέας αστυνομικών βιβλίων τα οποία βασίζονται σε αληθινά γεγονότα, σε έρευνα, είναι ερευνητής κι ο ίδιος. Ο Στήβεν Ζαϊλιαν στη διασκευή του, για λογαριασμό του Μάρτιν Σκορσέζε, ακολούθησε τη διαδρομή της έρευνας του συγγραφέα κι έδωσε στους ήρωες, στους χαρακτήρες, κουρασμένα χαρακτηριστικά ώστε ο Σκορσέζε να κάνει την ταινία όπως την έκανε, ένα μαφιόζικο δράμα τρίτης ηλικίας….

2. «ΤΖΟΤΖΟ»(Jo Jo Rabbit)- Τάικα Γουαιτίτι

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Πρώτη σεναριακή υποψηφιότητα, ωστόσο έχει προταθεί κατά το παρελθόν στην κατηγορία μικρού μήκους, το 2005,με το φιλμάκι «Two cars, one night»

ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Η ιστορία ενός πιτσιρικά στην Γερμανία του Χίτλερ, ο οποίος εντάσσεται στη Ναζιστική Νεολαία, κάνει τον Χίτλερ όραμα του και μπαμπά του, την ίδια ώρα που η μαμά του κρύβει στο σπίτι μια Εβραία  ενώ τα ίχνη του πατρός αγνοούνται…

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Η παραπάνω υπόθεση έγινε βάση για  σάτιρα υπό μορφή παραμυθιού μέσα από τα παιδικά μάτια του ήρωα. Ο σκηνοθέτης Τάικα Γουατιτίτι μετέφερε στη οθόνη το βιβλίο της  Βελγίδας συγγραφέως Κριστίν Λουένς «Caging Skies», όπου έδωσε έμφαση στην παιδική ματιά των καταστάσεων, στον τονισμό των κωμικών στοιχείων και στη υφέρπουσα κατάσταση του δράματος, όλα αυτά, μέσα από την ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΣΚΕΨΕΩΝ ΤΟΥ ΗΡΩΑ ΣΕ ΠΡΑΞΕΙΣ- άλλη μια βασική αρχή της σεναριογραφίας και κυρίως της μεταφοράς βιβλίου στην οθόνη. Και πιστώθηκε τη μεταφορά ως σενάριο- αυτά που λέμε στον πρόλογο

3. «JOKER»- Τοντ Φίλιπς, Σκοτ Σίλβερ

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: 2^η σεναριακή υποψηφιότητα για τον Τοντ Φίλιπς, ο οποίος , για την ίδια ταινία, το «Joker», παίρνει κι υποψηφιότητα σκηνοθετική. Είχε προταθεί το 2007 για το «Borat».

2^η υποψηφιότητα και για τον Σκοτ Σίλβερ, είχε προταθεί το 2011 για το σενάριο του φιλμ «The fighter» (original)

ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Ανθρωποποίηση του ήρωα των κόμικς της σειράς «Batman» ,του Joker, κι η μεταφορά του σε ένα ρεαλιστικό περιβάλλον, με τον ίδιο να εξηγεί, από ανθρώπινη πλευρά τις συμπεριφορές του, από πού ξεκινούν οι ψυχολογικές διαταραχές του, κι η απόλυτη κοινωνική αναφορά αλλά κι ο κοινωνικός συντονισμός με το τι συμβαίνει γύρω του. Και τελικά γίνεται ένας ήρωας- εκπρόσωπος  εξέγερσης σε μια κοινωνία διεφθαρμένη και σάπια.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Αυτή η ανθρωποποίηση και κοινωνικοποίηση του Joker ήταν το μεγάλο σεναριακό ατού της ταινίας κι η ανάδειξη του φιλμ σε κάτι πολύ περισσότερο συν το γεγονός ότι έγραψε ρόλο κεντρικού ήρωα για να αναδειχθεί  μέσα από αυτό το σενάριο και πρωταγωνιστής υψηλής εμβέλειας, ο Γιόακιν Φινιξ. Η σεναριακή πηγή είναι ο χαρακτήρας Joker από τα κόμικς του Batman.  O εξ αυτών σεναριακός ήρωας έχει ξαναγραφτεί από την αρχή κι η ιστορία έχει επανατοποθετήσει τα δάνεια της σε κοινωνικό περιβάλλον. Προσέξτε και κάτι ακόμα: Εδώ ο σκηνοθέτης συμμετέχει στο σενάριο, δεν μεταφέρει ο ίδιος κάτι στην οθόνη από μόνος του. Εδώ υπάρχει σεναριογράφος κι ο σκηνοθέτης κάνει παρέμβαση στην ιστορία, στο συνολικό κοίταγμα της ταινίας. Εξού και το αποτέλεσμα το πιστώνεται ΚΑΙ σκηνοθετικά!

4. «ΜΙΚΡΕΣ ΚΥΡΙΕΣ» (Little women)- Γκρέτα Γκέργουιγκ

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: 2^η σεναριακή υποψηφιότητα για την Γκρέτα Γκεργουιγκ, είχε προταθεί και το 2018 για το «Ladybird» (original) για το οποίο είχε προταθεί και για σκηνοθεσία

ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Η ιστορία των 4 αδελφών Μαρτς, στη Μασαχουσέτη του Αμερικανικού Εμφύλιου, όπως τη βλέπει και τη βιώνει η μεγάλη αδελφή, η Τζό, η πιο απελευθερωμένη από όλες, που δεν την χωρά η συμβατική αντίληψη  περί του ρόλου της γυναίκας και θέλει να γίνει συγγραφέας. Και ζει τη δική της ιστορία και των άλλων κοριτσιών της οικογένειας, καθώς και των ανδρών που τις περιστοιχίζουν και το που θα καταλήξουν όλα αυτά.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Η Γκρέτα Γκέργουιγκ ανέλαβε εξ ολοκλήρου το εγχείρημα κι έκανε την καλύτερη διασκευή του βιβλίου της Λουίζα Μέι Αλκοτ, μετά από την πρώτη και παμπάλαιη του 1932-33, που είχε πάρει Οσκαρ σεναριακής διασκευής ,κάτι που δεν συνέβη σε καμία από τις ενδιάμεσες διασκευές του βιβλίου, ούτε καν ως υποψηφιότητα. Η  Γκρέτα Γκέργουικ υιοθετεί έκτυπα τα πίσω-μπρος της ιστορίας και καινοτομεί σε κάτι με πολύ αξιόλογο τρόπο: Ότι προβάλει μέσα από την Τζό, την ίδια τη συγγραφέα Λουίζα Μέι Αλκοτ, ψυχολογεί εκείνην μέσα από την ψυχολόγηση των χαρακτήρων και κάνει κι ένα σχόλιο  στο τέλος για τις παρεμβάσεις των εκδοτών. Εχει κάνει και κάτι επίσης σοφό, έχει βάλει στην αρχή της ταινίας μια φράση που λέει ότι «όταν η ζωή γύρω μου δυσκολεύει, τότε διηγούμαι  χαρούμενες ιστορίες» κι η φράση αυτή αποτελεί την πυξίδα πλεύσης για το χτίσιμο του σεναρίου και την κατεύθυνση που θέλει να του δώσει.

5. «ΟΙ ΔΥΟ ΠΑΠΕΣ» (The two popes)- Αντονυ ΜακΚάρτεν

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: 2^η σεναριακή υποψηφιότητα. Είχε προταθεί και το 2015 για το «Η θεωρία των πάντων»

ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Η ιστορία του Πάπα Φραγκίσκου εξ Αργεντινής, από τα νεανικά του χρόνια, το παρελθόν του, την ερωτική προδοσία εις βάρος μιας κοπέλας κι υπέρ της ιεροσύνης, η εμπλοκή του στη Δικτατορία Βιντέλα, η μετάνοια, η συγχώρεση, η κοινωνικοποίηση, η κομβική γνωριμία του με τον Πάπα Βενέδικτο πάνω σε θέματα της Καθολικής Εκκλησίας ως δύο κόσμοι αντίθετοι.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Ο Αντονυ Μακ Κάρτεν διασκευάζει ο ίδιος σε σενάριο το βιβλίο που έγραψε με τίτλο «Ο Πάπας» και το κάνει σενάριο ιδεών και λιγότερο βιογραφικού δράματος. Φτιάχνοντας και ρόλους για ανάδειξη ηθοποιών κύρους όπως ο Τζόναθαν Πράις και ο Αντονυ Χόπκινς. Η φράση στην οποία έχει πατήσει για να ανοίξει το διαβήτη του σεναρίου του, της μετατροπής δηλαδή του βιβλίου σε σενάριο ταινίας, είναι « Αλλαξα! Δεν συμβιβάστηκα. Είναι διαφορετικό!» Είναι εκεί που χτίζει το πριν και το μετά του Πάπα Φραγκίσκου όταν ο Πάπας Βενέδικτος , για τον  «στριμώξει» του έχει πει- και το επαναλαμβάνει αμέσως μετά- «Αλλαγή ίσον συμβιβασμός». Στο «Αλλαξα! Δεν συμβιβάστηκα. Είναι διαφορετικό!», στηρίζεται όλο το έργο.

ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ: Το «ΤΖΟΤΖΟ» σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις δείχνει να προπορεύεται, κι όπως είπαμε, η διασκευή όταν γίνεται από τον ίδιο τον σκηνοθέτη «ενέχει» και θέση άτυπης σκηνοθεσίας. Ωστόσο, δεν μπορούμε να προσπεράσουμε πριν φτάσουμε στο αποτέλεσμα, τον «JOKER» ,ο οποίος σε αυτή την σεναριακή ανατροπή στηριζει όλο αυτό που δημιούργησε:  Το να γίνει τεράστια επιτυχία, να σηκώσει αμφισβητήσεις ή απειλές  παγκοσμίως περί ανατρεπτικού περιεχομένου και τελικώς, στην Ακαδημία Κινηματογράφου να πάρει τις περισσότερες υποψηφιότητες έναντι όλων των άλλων. Θα περιμένουμε να σιγουρευτούμε .