Μια πολύ ευχάριστη έκπληξη με περίμενε ανοίγοντας τα mail μου, την περασμένη εβδομάδα.

Κι η έκπληξη δεν ήταν μόνο ευχάριστη ως κινηματογραφικό γεγονός αλλά κατέληξε κι απόλυτα διασκεδαστική στη συνέχεια, γι αυτό και θέλησα να τη μοιραστώ μαζί σας. Και ως ένα θέμα φρέσκο και σχεδόν αποκλειστικό, με καθαρά δημοσιογραφικούς όρους, αλλά κι ως ένα παιχνίδι που θα μπορούσατε να παίζατε κι εσείς το σαββατοκύριακο.

Ξεκινάμε από την είδηση.

Το mail ήταν από την Ευρωπαική Ακαδημία Κινηματογράφου και με ενημέρωνε για κάτι ιδιαιτέρως εύστοχο που είχε καθυστερήσει: Το ότι η Ευρωπαική Ακαδημία αποφάσισε να στρέψει το βλέμμα και προς το είδος εκείνο που λέγεται «κωμωδία» και που είναι τόσο παρεξηγημένο, τόσο περιφρονημένο από θεσμούς και βραβεία και που ακόμα και τώρα, έστω και με αυτή την πρωτοβουλία, λογαριάζεται ως κάτι «ιδιαίτερο» κι όχι ως κάτι διαγωνιζόμενο μαζί με την υπόλοιπη παραγωγή.

Δεν πειράζει, σκέφτηκα, η προσωπική ένσταση δεν μετράει και τόσο όταν επιτέλους, έστω κι ως αυτόνομο είδος, αυτό που τόσο αγαπά το κοινό σε όλα τα μήκη και πλάτη, αποφασίζεται η αναγνώριση του.

Με ειδοποίησαν λοιπόν ως μέλος και μου ζήτησαν να συμμετάσχω σε αυτή την προσπάθεια με ένα πολύ ξεχωριστό τρόπο.

Να απαντήσω σε έξη ερωτήσεις. Είμαστε πάνω από 2900 μέλη σε όλη την Ευρώπη (συμπεριλαμβανομένων και τριών χωρών που δεν «ανήκουν» γεωγραφικά αλλά συνδέονται κι αυτές είναι η Τουρκία, το Ισραήλ και τα Παλαιστινιακά Εδάφη) κι ο τρόπος συμμετοχής του καθενός θα είναι η συνεισφορά του στο είδος.

Προσέξτε την έρευνα, έχει ενδιαφέρον.

ΠΡΩΤΗ ΕΡΩΤΗΣΗ

«Ποιο είναι το αγαπημένο σου αστείο;». Με αυτή την ερώτηση «ξεγυμνώνεται» το κάθε μέλος με το τι είδους αστεία του αρέσουν. Ώστε στις εισηγήσεις του, να εκδηλώνεται κι η προσωπικότητα του κι όχι αυθαίρετα το γούστο του.

ΕΡΩΤΗΣΗ ΔΕΥΤΕΡΗ

«Το εθνικό σας χιούμορ γίνεται κατανοητό κι έξω από τα σύνορα της χώρας σου;». Εδώ τι θεωρείτε ότι συμβαίνει; Γίνεται κατανοητό ή όχι; Πόσες φορές δεν έχουμε συζητήσει σε παρέες πως αν ο Αυλωνίτης ή ο Βέγγος ήταν ξένοι ότι θα είχαν κατακτήσει το Χόλυγουντ ή την Ευρώπη; Γιατί δεν συνέβη; Μήπως είναι μέρος ενός προβλήματος που επιδιώκουν να το ψάξουν μέσα από αυτή την ερώτηση; Γιατί ο Τσάπλιν είναι κι ο Βέγγος δεν είναι, γιατί είναι ο Μπενίνι κι όχι ο Λαζόπουλος; Μήπως και φταίει αυτό; Πως το εθνικό μας χιούμορ δεν γίνεται κατανοητό εκτός των συνόρων;

ΕΡΩΤΗΣΗ ΤΡΙΤΗ

«Υπάρχουν Ευρωπαίοι κινηματογραφιστές προικισμένοι με ταλέντο για κωμωδία; Αν ναι, που νομίζετε ότι βρίσκονται οι καλύτεροι;» . Εδώ τι απαντούμε; Εδώ, ένας κόμπος στέκεται στο λαιμό διότι αν η ερώτηση μου είχε διατυπωθεί πριν από 50 περίπου χρόνια δεν θα είχα αντίρρηση να έλεγα αν όχι «στην Ελλάδα», πάντως σίγουρα θα πρότεινα «γιατί δεν έρχεστε μια βόλτα από εδώ να δείτε μερικές κωμωδίες μας και να γνωρίσετε τους ανθρώπους που τις κάνουν και τον διαφορετικό τρόπο με τον οποίο εργάζονται ο πολυπράγμων Σακελάριος, ο ευφάνταστος Τσιφόρος κι ο κινηματογραφικότατος Δαλιανίδης ή κι ο Δημόπουλος κι ο Λάσκος; Αν η ερώτηση μου είχε διατυπωθεί στη δεκαετία του ’80 θα έλεγα «κάποτε είχαμε, τώρα υπάρχει μόνο ο Περάκης, δείτε αν θέλετε τη «Λούφα και παραλλαγή»». Σήμερα, όμως, τι να απαντήσω; Μια πικρότατη διαπίστωση με στεγνώνει. Ότι η ελληνική κωμωδία είναι εκτός κινηματογραφικών τειχών στις μέρες μας κι ότι ο κινηματογράφος μας ξέχασε το είδος αφού προηγουμένως το διέσυρε. Κι αν δεν το πω έτσι, που δεν θα το πω, σίγουρα δεν θα βάλω την Ελλάδα στις ευρωπαικές χώρες που θεωρώ ότι διαθέτουν κινηματογραφιστές με ζήλο και ταλέντο για την κωμωδία. Εκεί «ποντάρω» υποχρεωτικά Ιταλία αν και οι Γάλλοι θα βάλουν όλα τα «Ινστιτούτα» σε δράση…

ΕΡΩΤΗΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ

«Τι θα βρίσκατε αστείο στη χώρα σας;». Αυτό για να γίνει αντιληπτό όχι μόνο πως ο κάθε λαός αντιλαμβάνεται το αστείο αλλά κι αν έχει μέσα του, αν φέρει εντός του, το ένζυμο του αυτοσαρκασμού. Αντε τώρα εδώ να τους εξηγήσεις . Διότι αν τους πείς πως «όλα είναι αστεία στην Ελλάδα», θα σου πουν «τότε γιατί δεν κάνουν οι σκηνοθέτες σας κωμωδίες;»

ΕΡΩΤΗΣΗ ΠΕΜΠΤΗ

«Τι είναι αυτό που κάνει την καλή κωμωδία;». Εδώ μεταφέρω την προσωπική μου άποψη και δεν δίνω οδηγίες διότι αν τις δώσω θα μου πουν – σαν έξυπνοι άνθρωποι που είναι και σαν γνώστες του αντικειμένου- «γιατί τότε δεν κάνεις εσύ μία;». Όχι, η δική μου απάντηση αρχίζει και τελειώνει στον εξ απαλών ονύχων ορισμό: Καλή κωμωδία είναι αυτή που θα σε κάνει να γελάσεις. Το πώς θα γίνει; Αυτό το ξέρουν οι δημιουργοί της, σκηνοθέτες, συγγραφείς, ηθοποιοί

ΕΡΩΤΗΣΗ ΕΚΤΗ

«Ποια είναι η καλύτερη κωμωδία που έχεις δει;». ΚΙ ενώ θα περιμένουν το «Οι εντιμότατοι φίλοι μου», το «Η ζωή είναι ωραία» ή την «Ασύλληπτη απόδραση» θα τους ρίξω ένα κεραυνό κι ας ψάξουν να το βρουν: Το «Μια τρελλή, τρελλή οικογένεια».

Η θα με… διαγράψουν ή ήρθε η ώρα να ανακαλύψουν το ελληνικό παρελθόν που δεν πέρασε ποτέ από τα Φεστιβάλ.

Παναγιώτης Τιμογιαννάκης

(μέλος της European Film Academy)