Θα είναι ο ετήσιος πρόλογος στην κατηγορία αυτή, για κάθε νέο αναγνώστη, για κάθε παλαιότερο που εντυπώνεται  και για τον υπογράφοντα η υπενθύμιση αυτής της μεγάλης Τέχνης, αυτού του κεφαλαιώδους τομέα, ο οποίος εκπροσωπεί την ΟΨΗ.

Και πάμε εδώ να δούμε ποια επέλεξαν οι διευθυντές φωτογραφίας ως 5 σημαντικότερα επιτεύγματα του κλάδου τους.. Τα 4 εξ αυτών τα συναντάμε και σε άλλους τομείς κι υπάρχει κι ένα πέμπτο που δεν αντιπροσωπεύεται αλλού- αυτή είναι η ιδιαιτερότητα της φετινής χρονιάς.

ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΕΣ

1. EL CONDE- Εντουαρντ Λάχμαν

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ OSCAR: 3^η υποψηφιότητα , χωρίς νίκη ως τώρα

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Ξεκινώντας από το «ποιος είναι;;»  ο διευθυντής φωτογραφίας, κάνει εντύπωση το γεγονός ότι οι δυο προηγούμενες υποψηφιότητες του για Oscar ήταν σε δυο διάσημα φιλμ του Τοντ Χεινς, το «Ο Παράδεισος είναι μακριά» και η «Carol». Ταινίες που είχαν διακριθεί για την απόδοση των χρωμάτων τους και μάλιστα  οι παρατηρητικοί ή οι γνώστες  θα είχαν προσέξει ότι ο Λάχμαν είχε κλέψει την παράσταση από τον υπεύθυνο σκηνογραφίας που του είχε παραδώσει αξιοσέβαστο υλικό. Ο τρόπος που το φώτισε  θεωρήθηκε παραπάνω από το ίδιο το αντικείμενο. Επίσης αν ρίξει κανείς μια ματιά στη διαδρομή του θα δει ότι  έχει δουλέψει πολύ στην Ευρώπη, σε φιλμ χαμηλού κόστους, στην Αυστρία για μεγάλο διάστημα αλλά και με ονομαστούς, ενίοτε, ενπάση περιπτώσει, θα κατανοήσει τότε και το γιατί ο Πάμπλο Λαραίν, ο Χιλιανός σκηνοθέτης που τα τελευταία χρόνια ειδικεύεται σε ιδιότυπες βιογραφίες που τον έχουν κάνει διεθνώς γνωστό, κατέφυγε σε αυτόν. Κι ο Λάχμαν αυτή τη φορά δεν έκανε την τελευταία ταινία του Τοντ Χέινς, το «May-December» και φάνηκε…. (μερικοί το απέδωσαν σε ένα ατύχημα που τον καθυστέρησε) αλλά είπε πρόθυμα το «ναι» στον Χιλιανό. Κι ο Χιλιανός για τι είδους εργο τον ήθελε; Για μια φανταστική βιογραφία παρωδία του αιμοσταγούς δικτάτορα της Χιλής Αουγκούστο Πινοσέτ Ουγκάρτε, ο οποίος κατά την φανταστική βιογραφία, έχει επιστρέψει ύστερα από 250 χρόνια θανάτου ως…βαμπίρ. Τι καλλιτεχνικό έγινε κι ο Λαραϊν ζήτησε τον Λάχμαν; Κι ο Λάχμαν τι του έκανε; Ο Λαραϊν ήθελε την αισθητική του Λάχμαν αλλά σε ασπρόμαυρο κι ο Λαχμαν ανταποκρίθηκε καταφεύγοντας στη μελέτη και την τεχνική του κορυφαίου Γκρεγκ Τολαντ που είχε πάρει Oscar για τα «Ανεμοδαρμένα ύψη» του Γουίλιαμ Γουάιλερ κι είχε υπογράψει και τη σύνθετη φωτογραφία του «Πολίτη Κέιν» που οι φωτισμοί του διδάσκονται ..Κι ο Λάχμαν  φώτισε πάνω σε αυτή τη σπουδή, μελετώντας κι εφαρμόζοντας στην πράξη την  αποστελέχωση των χρωμάτων  κόντρα στη λογική του έγχρωμου που βλέπουμε στα γυρίσματα αλλά το αποτυπώνουμε ως ασπρόμαυρο. Ο Λάχμαν  δούλεψε πάνω στη μελέτη των χρωμάτων και πως φαίνονται στο μαυρόασπρο, στο κάθε αντικείμενο χωριστά. Αποτέλεσμα, να είναι αυτός που θα κλέψει την παράσταση, σε μια ταινία που δεν άρεσε ιδιαίτερα αλλά όλοι οι γνώστες μίλησαν αποκλειστικά για τη φωτογραφία της και να πως βρέθηκε υποψήφια για Oscar, ΜΟΝΟ Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ , από όλη την ταινία.

2. ΟΙ ΔΟΛΟΦΟΝΟΙ ΤΟΥ ΑΝΘΙΣΜΕΝΟΥ ΦΕΓΓΑΡΙΟΥ (Killers of the flower moon)- Ροντρίγκο Πριέτο

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ OSCAR: 4^Η υποψηφιότητα, χωρίς νίκη ως τώρα, οι τρεις από τις τέσσερις είναι για ταινίες του Μάρτιν Σκορσέζε

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ. Ο Σκορσέζε κατά καιρούς προσκολλάται σε κάποιον διευθυντή φωτογραφίας με τον οποίο συνεργάζεται στενά και κατόπιν τον αντικαθιστά, αφού στο μεταξύ τον έχει πλάσει για το μεταξύ τους, για την κατανόηση του σινεμά που κάνει. Προηγήθηκε ο Μάικλ Μπαλχάους, μετα ο Ρόμπερτ Ρίτσαρντσον ο οποίος πήρε και δυο Oscar σε ταινίες του Σκορσέζε, τώρα έχει , από τον «Λύκο της Wall Street» και μετά, τον Μεξικανό  Ροντριγκο Πριέτο, ο οποίος είναι από τις δυνάμεις της πατρίδας του και διεθνής εδώ και πολλά χρόνια. Εδώ λοιπόν , πάνω σε αυτή τη σχέση την πολυετή ,ο Σκορσέζε επένδυσε το εγχείρημα, ζήτησε φωτογραφία γουέστερν για την ταινία, αυτό ήταν το ύφος που είχε επιλέξει ως σκηνοθέτης για το φιλμ  κι ο Ροντρίγκο Πριέτο ανέλαβε να κάνει φωτιστικές συνθέσεις που θα δίνουν ατμόσφαιρα στο εγχείρημα επίσης να ανταποκριθεί σε δύσκολα κελεύσματα όπως οι εκρήξεις κατά τα νυχτερινά, καθώς επίσης κι οι «σκοτεινές» ατμοσφαιρικές αποδόσεις στα εσωτερικά ,κυρίως του σπιτιού, αλλά έτσι όπως θα τα έδειχνε ένα γουέστερν. Και βέβαια τις πανοραμικές , και κινούμενες λήψεις της κάμερας για να προβάλουν το τοπίο ως χώρο δράσης κι εκτύλιξης της ιστορίας.

3. MAESTRO- Μάθιου Λιμπατίκ

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ OSCAR: 3^η υποψηφιότητα, χωρίς νίκη ίσαμε τώρα.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ.  Ντάρεν Αρονόφσκι και Μπράντλεϋ Κούπερ , οι δύο σκηνοθέτες στους οποίους ο Φιλιππινέζος την καταγωγή, διευθυντής φωτογραφίας έχει υπογράψει, δημιουργήσει και προταθεί για Oscar. Ενδιαφέρον ο συνδυασμός,  δείχνει  κι ευρύτητα ιδεών καθώς και πλαστικότητα. Και στις τρεις υποψήφιές για φωτογραφία, είχε να κάνει με το χώρο της μουσικής, τόσο στον «Μαύρο Κύκνο» όσο και στο «Ενα αστέρι γεννιέται» και φυσικά εδώ.  Έχει ένα τρόπο με την κάμερα να οπτικοποιεί τη μουσική, κυρίως όταν αυτή πηγάζει από τα βάθη των ηρώων. Εδώ ήταν και το θέμα στην κάμερα και στο πως απέβη πολύτιμος για τον Μπράντλεϋ Κούπερ, στο να τον κάνει να αισθανθεί τη μουσική, να τη διευθύνει, να την αποδώσει στην ερμηνεία του. Και στο πως φώτισε τις δυο αισθητικές επιλογές, την έγχρωμη και τη μαυρόασπρη, όπου και στις δυο είχε ως στόχο το πως οπτικοποιείς τη μουσική γύρω από τον πρωταγωνιστή – κεντρικό ήρωα, όταν μάλιστα είναι και μια ορχηστρική φυσιογνωμία όπως ο Μπερνστάιν. Η δουλειά με την κάμερα είναι που τον έφτασε ως την υποψηφιότητα.. Και βέβαια κι η συνάρτηση της με τον Ήχο, που είναι το έτερον ήμισυ της μουσικής απόδοσης.

4. OPPENHEIMER- Χόυτε Βαν Χόυτεμα

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ OSCAR: 2^η υποψηφιότητα

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Η «Δουνκέρκη» ήταν η προηγούμενη υποψηφιότητα του Ελβετο – Ολλανδού κινηματογραφιστή, δηλαδή Κρίστοφερ Νόλαν  ο άνωθεν..Αρα κι εδώ ‘έχουμε μια σχέση πλασίματος μεταξύ σκηνοθέτη και διευθυντή φωτογραφίας, ο ένας βάζει τον άλλο στο κλίμα των ταινιών του και των ειδών και των αισθητικών αναγκών κι ο άλλος του δείχνει τον τρόπο της υλοποίησης. Και του μετατρέπει την οδηγία σε πράξη. Κι εδώ βλέπουμε πλέον, πόσο πολύ στηρίζεται στη Φωτογραφία η Σκηνοθεσία, γίνεται μισή σκηνοθεσία. Καταρχάς ο «διχασμός» ανάμεσα σε μαυρόασπρο κι έγχρωμο και πως επεξεργάζεται το έγχρωμο όπου παρεμβαίνουν και σε αυτές τις  μηχανές λήψης ακόμα  οι οποίες δεν μπορούν από κατασκευής να αποδώσουν εκείνο της εποχής που αναφέρεται, από την άλλη έχουμε ένα έγχρωμο στο οποίο τι δουλειά έχει γίνει, τι παρεμβάσεις ώστε η έρημος για παράδειγμα να έχει ένα φθινοπωρινό ύφος, σαν να είναι λίγο πριν το σούρουπο. Επίσης , τα κοντινά  των ηθοποιών και το πλαίσιο τους,  φωτίζονται χωρίς όλο αυτό να επιδεικνύεται., Κι η δύναμη των αναμορφωτικών φακών στην ημερησία διάταξη κι επίσης  το σημαντικότερο όλων , η απουσία των οπτικών εφέ που υποκαθίσταται από τη χρήση των φακών, από τη διεύθυνση φωτογραφίας. Τα εφέ ως εφέ δεν ελήφθησαν ποτέ υπόψη ούτε στα Προκαταρκτικά. Οι των οπτικών εφέ είδαν με την πρώτη ματιά ότι δεν επρόκειτο για επίτευγμα του κλάδου τους αλλά της διεύθυνσης φωτογραφίας. Και βέβαια όλα αυτά που αναφέρω έχουν να κάνουν με τη σκηνοθεσία που έκανε ο Νόλαν, ο οποίος δεν ήθελε το blockbuster του να είναι… «μπλοκμπαστεροειδές». Γι αυτό και τα οπτικά εφφέ τα έκανε ανάθεση στη διεύθυνση φωτογραφίας, να γίνουν μέσα από φωτισμούς, κι αυτή με τη σειρά της υπόγραψε την σκηνοθεσία.

5. POOR THINGS – Ρόμπι Ράιαν

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ OSCAR – 2^η υποψηφιότητα, χωρίς νίκη

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ.  HΗ προηγούμενη υποψηφιότητα ήταν για την «Ευνοούμενη». Δηλαδή και πάλι Λάνθιμος. Όπου τώρα, πάνε πέρα από τον ευρυγώνιο φακό που είχαν στην «Ευνοούμενη» με τον οποίο έδειχναν την ολότητα των κινήσεων, τώρα τον έχουν ως ένα το κρατούμενο και προχωρούν και σε άλλου τύπου πειραματισμούς, στην κάμερα, στη φωτογραφία, στους φωτισμούς , στις κινήσεις της κάμερας, στην απόδοση ενός πειραματικού γκροτέσκο που πρέπει να το ενστερνίζεται κι η κάμερα κι όχι να το παρακολουθεί ως ουδέτερος θεατής ή απλώς να το καταγράφει. Συνεπώς κι εδώ, όπως και στην περίπτωση του Νόλαν, η φωτογραφία είναι μισή  σκηνοθεσία.

ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ. Δεν ανέφερα τυχαία, σε κάθε εξεταζόμενο φιλμ την προϊστορία του διευθυντή φωτογραφίας Κάτι που δεν θα είχε κανένα νόημα , από τη στιγμή που είμαι δηλωμένος ΕΡΓΟΚΕΝΤΡΙΚΟΣ. Όμως είχα τους λόγους μου κι αυτοί οι λόγοι από τον Εργοκεντρισμό γεννήθηκαν, εργοκεντρικά εξετάζουν το επίτευγμα και στον Εργοκεντρισμό επιστρέφουν. ΜΟΝΟ ΠΟΥ…Εδώ είναι το θέμα. Ο 4 από τους υποψήφιους για Oscar διευθυντές φωτογραφίας σχετίζονται άμεσα με τον σκηνοθέτη, το έργο τους με το έργο του σκηνοθέτη στο σύνολο του ,  έχουν παρελθόν μαζί, Αρα, εξελίσσονται παράλληλα. Κι αυτό τι θέλει να δείξει; Ότι στις φετινές υποψηφιότητες η Φωτογραφία είναι μισή σκηνοθεσία, όταν δεν την υποκαθιστά, όπως στην περίπτωση του «Maestro» κι όταν δεν την αφήνει να κάνει παιχνίδι από μόνη της, όπως στο «El conde» που ο διευθυντής φωτογραφίας είναι διακεκριμένος σε άλλα κινηματογραφικά γήπεδα, σε άλλον σκηνοθέτη. Συνεπώς σε αυτή την κατηγορία, δεν θα διαχωριστούν τόσο πολύ οι ειδικότητες όσο οι προτιμήσεις, ποικίλων μελών, εξ  όλων των ειδικοτήτων, απέναντι σε φιλμ. Ο «Oppenheimer» έχει τον πρώτο λόγο , λόγω μεγαλύτερης… «βιοποικιλότητας» κι ο «Poor things» απειλεί με την αποδοχή του πειραματισμού του. Ουσιαστικά δυο σκηνοθεσίες θα παλέψουν στο γήπεδο που λέγεται Φωτογραφία.