Ως χαρακτηριστικότερο παράδειγμα των τελευταίων ετών, έχω να αναφέρω τα ΟΣΚΑΡ του 2016 όπου το «EX MACHINA» («Από μηχανής) με το ένα και μόνο εφφέ, που ήταν όμως η πεμπτουσία του σεναρίου του, πήρε τις ψήφους των Κινηματογραφιστών οι οποίοι προσπέρασαν και «Mad Max» και «Star Wars» ακόμα και «Revenant» και «Διάσωση» (The martian). Το εφφέ που έβγαινε μέσα από το σενάριο άφηνε απέξω τον όγκο δουλειάς των άλλων.
Γενικότερα, όμως, αν κοιτάξουμε, θα δούμε ότι το συγκεκριμένο βραβείο πηγαίνει συχνά- πυκνά σε έργα που ενσωματώνουν το εφφέ στην υπόθεση («Φόρεστ Γκαμπ», «Μονομάχος», «Η ζωή του Πι» κλπ) ως στοιχείο εξυπηρέτησης της δράσης.
Κι αυτό συμβαίνει, επειδή έχω εξηγήσει και το αναφέρω και πιό πάνω, ότι στα Οσκαρ ψηφίζει Ακαδημία κι όχι Σωματείο, εξού και ο όρος «επαγγελματικά βραβεία» δεν είναι συμβατός με το αντικείμενο- «επαγγελματικά» είναι τα βραβεία των Σωματείων. Της Ακαδημίας είναι Καλλιτεχνικά, ή αν θέλετε, ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΑ . Σε μια Ακαδημία έχουν λόγο ΟΛΟΙ ΟΙ ΚΛΑΔΟΙ στο εκάστοτε επίτευγμα και το οπτικό εφφέ εξετάζεται εντελώς διαφορετικά από σκηνοθέτες και σεναριογράφους από ό,τι από ηχολήπτες, μοντέρ, διευθυντές φωτογραφίας που άλλο πράγμα εξετάζουν εκείνοι. Το ίδιο ισχύει για ΟΛΑ ΤΑ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ, ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΚΛΑΔΩΝ. Δεν έχουν τα ίδια κριτήρια αξιολόγησης φερ’ ειπείν οι ερμηνείες όταν εξετάζονται από ηθοποιούς με εκείνα που έχουν οι Μοντέρ ή οι Σκηνοθέτες. Αυτή είναι κι η έννοια ΑΚΑΔΗΜΙΑ.
Στη φετινή πεντάδα, όπως και στα βραβεία του Σωματείου, συναντάμε αυτές τις δύο «κατηγορίες» όπου από τη μια έχουμε τον όγκο δουλειάς των «εφφετζήδων» («Avengers», «Lion King», «Star Wars») κι από την άλλη το εφφέ που «δεν φαίνεται», ως στοιχείο της σκηνοθεσίας και της δραματουργίας (τέτοια είναι ο «Ιρλανδός» και το «1917»)
ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΕΣ
- «ΕΚΔΙΚΗΤΕΣ: Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΠΡΑΞΗ» (Avengers endgame)- Νταν ΝΤεΛεούβ, Ράσελ Ερλ, Ματ Αϊτκεν, Ντάνιελ Σούντικ
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Τρίτη υποψηφιότητα για τον Νταν ΝΤεΛεούβ- είχε προταθεί για το περσινό «Avengers-Infinity war» και το 2015 για το «Captain America». Για τα ίδια φιλμ έχει προταθεί κι ο Ράσελ Ερλ, συν δύο ακόμα, που κάνουν 5 τις υποψηφιότητες του, το «Transformers» το 2008 και το «Star Trek» το 2010. Για τον Ματ Αϊτκεν είναι η 2η υποψηφιότητα, είχε προταθεί, χωρίς νίκη κι αυτός, για το «District 9» το 2010.
Ο Ντάνιελ Σούντικ προτείνεται για 10η φορά και κανένα εφφέ του δεν έχει κερδίσει Οσκαρ. Εχει προταθεί για τα φιλμ : «Master and commander» (2004), «Ο πόλεμος των κόσμων» (2006), «Iron man» (2009), «Iron man 2» (2011), «The avengers» (2013), «Iron man 3» (2014), «Captain America»(2015), «Φύλακες του Γαλαξία, κεφ.2» (2018), «Avengers- Infinity war» (2019)
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Αισθητική κόμικς, λογική κόμικς, άλλη μια ιστορία με τους «Εκδικητές» σε φανταστικό σκηνικό που αντιμάχονται τις δυνάμεις του Κακού που θέλουν να καταστρέψουν την Ανθρωπότητα, εφφέ σε αυτή την εξυπηρέτηση, πλειάδα εφφέ, τέρατα, στρατοί, σιδηροκατασκευές, δουλεύει πολύ το ιπτάμενο στοιχείο κι αποθέωση η τελική σκηνή της μάχης με όλα αυτά εν χορώ. Ας σημειωθεί πως κανένα φιλμ της σειράς δεν κατάφερε να πάρει το Οσκαρ των οπτικών εφφέ. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί πως παρά τα ότι με τα εφφέ γίνεται «μακελειό», δεν τους αναγνωρίστηκαν άλλοι υποστηρικτικοί παράγοντες όπως το ηχητικό μοντάζ για παράδειγμα που είναι φορέας και ράφτης η χειρούργος των ηχητικών εφφέ.
- «Ο ΙΡΛΑΝΔΟΣ» (The Irishman)- Πάμπλο Χέλμαν, Λεάντρο Εστεμπεκορένα, Νέλσον Σεπουλβέντα, Στεφάν Γκραμπλί
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Τρίτη υποψηφιότητα για τον Πάμπλο Χέλμαν, είχε προταθεί για το «Star Wars» του 2003 και για το «Ο πόλεμος των κόσμων» το 2006. Πρώτη υποψηφιότητα για τους Λεάντρο Εστεμπεκορένα ,Νέλσον Σεπουλβέντα, Στεφάν Γκραμπλί
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Η ταινία που δεν πάει το μυαλού κανενός ανυποψίαστου πως θα μπορούσε , αυτή η συγκεκριμένη, να προταθεί για Οσκαρ οπτικών εφφέ. Αλλιώς τα έχει καταχωρημένα στο μυαλό του, σε διαφορετικό είδος νομίζει ότι χρεώνονται, «κλωτσάει» όταν βλέπει τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο και τους άλλους σε αυτή την οπτική κατάσταση. Γιατί κλωτσάει; Κατάλαβε τώρα πως η δουλειά που είχε γίνει πάνω του ήταν των οπτικών εφφέ; Κι ότι τα εφφέ ήταν που είχαν τη σπουδαιότητα στη μετατροπή τους σε άλλες ηλικίες; Κατάλαβε ο ανυποψίαστος σε τι σκάλωσε ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο και δεν προτάθηκε για το Οσκαρ, διότι μεταξύ του παιξίματος του και της ηλικίας που τον έδειχνε η οθόνη, δεν υπάρχει συνταύτιση; Ενδιαφέρον το γεγονός πως οι τρεις από τους τέσσερις υπογράφοντες τα οπτικά εφφέ είναι Αργεντινέζοι και διπλωματούχοι στο computer graphic arts
- «ΤΗΕ LION KING» - Ρόμπερτ Λεγκάτο, Ανταμ Βαλντέζ, Αντριου Ρ. Τζόουνς, Ελιοτ Νιούμαν
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: ΤΡΙΑ ΟΣΚΑΡ έχει ΠΑΡΕΙ ο ΡΟΜΠΕΡΤ ΛΕΓΚΑΤΟ: Το 1998 για τον «ΤΙΤΑΝΙΚΟ», το 2012 για το «HUGO» και το 2017 για το «ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΖΟΥΓΚΛΑΣ». Ηταν υποψήφιος και για το «Απόλλων 13»,(1996), εκεί χωρίς νίκη.
ΟΣΚΑΡ έχει ΠΑΡΕΙ κι ο ΑΝΤΑΜ ΒΑΛΝΤΕΖ , επίσης για «ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΖΟΥΓΚΛΑΣ» το 2017. Αυτή είναι η 2η υποψηφιότητα του.
ΟΣΚΑΡΟΥΧΟΣ κι ο ΑΝΤΡΙΟΥ Ρ. ΤΖΟΟΥΝΣ και μάλιστα ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ. Η μία είναι για το «AVATAR» το 2010, η άλλη για «ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΖΟΥΓΚΛΑΣ» το 2017 (όλο το team είναι εδώ μέσα). Ηταν υποψήφιος και για το «Εγώ, το ρομπότ» το 2005 χωρίς νίκη
Ο Ελιοτ Νιούμαν είναι ο μόνος νεοεισερχόμενος, προτείνεται για πρώτη φορά
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Όπως βλέπουμε από την οσκαρική προϊστορία των συντελεστών, οι τρεις τους είναι η ομάδα που πήρε το Οσκαρ των Οπτικων Εφφέ «ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΖΟΥΓΚΛΑΣ». Αυτό είναι καλό ή κακό; «Το βιβλίο της ζούγκλας» ήταν μια πρωτοπορία, η μετατροπή ενός κλασικού κινουμένου σχεδίου σε ταινία με ανθρώπους αλλά και με ζώα όπου ακολουθήθηκε η λογική του κινουμένου σχεδίου. Η ομάδα των οπτικών εφφέ ήταν που έκανε τα θαύματα, να δώσει ζωή στα ζώα της ζούγκλας, πέρα από τον Μόγλη κι αυτό επιβραβεύτηκε με Οσκαρ. Από το Οσκαρ εκείνο άνοιξε η όρεξη και για παρόμοια. Σειρά είχε ο «Βασιλιάς των Λιονταριών». Το ίδιο πράγμα ακριβώς. Τ-Ε-Λ-Ε-Ι-Ο!! Όμως και πάνω σε σίγουρα χνάρια. Θα ψηφιστεί για την τελειότητα, θα χάσει ψήφους από το μη ξάφνιασμα, το θέμα είναι πόσους. Διότι κι εδώ, τα ζώα της ζούγκλας αποκτούν φωνή, συναίσθημα, νομίζεις ότι τα ζεις, δεν το συζητάμε πως έχουν κάνει δουλειά θαύματος.
- «1917»- Γκιγιόμ Ροσερόν, Γκρεγκ Μπάτλερ, Ντομινίκ Τουοχύ
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Ο ΓΚΙΣΙΟΜ ΡΟΣΕΡΟΝ έχει ΠΑΡΕΙ ΟΣΚΑΡ για τη «ΖΩΗ ΤΟΥ ΠΙ» το 2013. Αυτή είναι η 2η υποψηφιότητα του.
Ο Γκρεγκ Μπάτλερ προτείνεται για 2η φορά χωρίς νίκη, ήταν υποψήφιος και με το «Ο Χάρυ Πότερ και οι κλήροι του θανάτου, μέρος 2ο» το 2012.
Ο Ντομινίκ Τουοχύ έχει διπλή υποψηφιότητα φέτος, για το «1917» και για το «Star Wars-Skywalker, Η άνοδος» κι είχε προταθεί και πέρσι (2019) για το «Solo: A star wars story»
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Τα εφφέ των πολεμικών σκηνών και το πώς αξιοποιούνται από τη φωτογραφία και πως με τη σειρά τους αξιοποιούν και το σκηνικό που τα «δέχεται». Οπτικά εφφέ ενσωματωμένα πλήρως στη δράση, χωρίς να «φαίνονται» με την έννοια που «φαίνονται» σε άλλου τύπου ταινίες.
- «STAR WARS-SKYWALKER, Η ΑΝΟΔΟΣ»- Νηλ Σκάνλαν, Πάτρικ Τούμπαχ, Ντομινίκ Τουοχύ, Ρότζερ Γκουογιέτ
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Ο ΝΗΛ ΣΚΑΝΛΑΝ πήρε ΟΣΚΑΡ το 1996 για το «BABE, ΤΟ ΖΩΗΡΟ ΓΟΥΡΟΥΝΑΚΙ» και προτάθηκε χωρίς νίκη για τα «Star Wars» του 2016, του 2018 αλλά και για το «SOLO» της ίδιας οικογένειας , το 2019
Ο Πάτρικ Τούρμπαχ έχει προταθεί για το «Star Trek in darkness» το 2014, για το «Star Wars» του 2016 και για το «Solo» το 2019.
Ο Ρότζερ Γκουγιέτ είναι υποψήφιος για 6η φορά. Εχει ξαναπροταθεί, χωρίς νίκη, για τα φιλμ «Ο Χάρυ Πότερ κι ο αιχμάλωτος του Αζκαμπάν» (2005), «Star Trek» (2010), «Star Trek into darkness» (2014), «Star Wars- Η δύναμη ξυπνά» (2016), «Read player one» (2019)
Τα του Ντομινίκ Τουοχύ τα γράφω πιο πάνω, στο «1917», όπου είναι κι εκεί υποψήφιος.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ. Ειδικά στο τελευταίο ημίωρο τα οπτικά εφφέ οδηγούνται – κι οδηγούν και την ταινία- στην αποθέωση. Υποστηριγμένα κι από τα ηχητικά εφφέ, που κάνουν κανονική συμφωνία μαζί τους με το άριστο ηχητικό μοντάζ και με τη μουσική του Τζον Γουίλιαμς που γίνεται μέρος του σχεδίου. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί πως το «Star Wars» από την επάνοδο του και μετά, από το 2000 στα Οσκαρ δηλαδή, δεν κατάφερε να ξαναπάρει Οσκαρ οπτικών εφφέ, έμεινε στην περίοδο Λούκας κι αυτό φυσικά, κάτι σημαίνει.
ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ: Ο πρόλογος που έχω γράψει είναι σαφής. Από τα «καθ’ολοκληρίαν" έργα οπτικών εφφέ ξεχωρίζει «Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΩΝ ΛΙΟΝΤΑΡΙΩΝ». Το θέμα είναι αν θα συγκινήσει και τους άλλους κλάδους όσο τους είχε συγκινήσει το «Βιβλίο της ζούγκλας». Για τους άλλους κλάδους υπάρχουν «Ο Ιρλανδός» και το «1917». Το μεν «1917» κερδίζει σε περίπτωση που του αναγνωρίζονται δυνατά υποστηρίγματα στη συνεργασία Σκηνοθεσίας- Φωτογραφίας για την οποία μιλάω διαρκώς. Εγώ, όμως, θα ήθελα να σταθώ στον «ΙΡΛΑΝΔΟ». Αν κερδίσει ο «Ιρλανδός» αυτή την κατηγορία και δεν πάρει τίποτε άλλο, σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις (που όμως δεν είναι μέσα από την Ακαδημία- να το λέμε κι αυτό, είναι από τα βραβεία των Σωματείων και λοιπών), τότε θα συνδυαστούν πάνω του και το επίτευγμα αλλά και το «αμφιλεγόμενο»: Το ότι δηλαδή το special στοιχείο του ήταν η δουλειά των computer graphics στα πρόσωπα….
Ας περιμένουμε λοιπόν….