Ο ΡΙΤΣΑΡΝΤ ΛΙΝΚΛΕΪΤΕΡ, αυτός ο ανήσυχος Αμερικάνος, σκηνοθετεί και γράφει το σεναριο ο ίδιος, ενός φόρου τιμής πάνω και γυρω από τα παρασκήνια της ετοιμασίας, προετοιμασίας και γυρισμάτων της θρυλικής πια ταινίας του Ζαν Λυκ Γκονταρ «Με κομμένη την ανασα». Κι αυτος ο φόρος τιμής απλώνεται κι αγκαλιάζει ΟΛΟ το γαλλικό σινεμά , φυσικά όλο το κίνημα του «νέου κύματος» αλλά και το σινεμά γενικότερα.
Γιατί; Διότι είναι καμωμενο με ΠΟΛΥ ΚΕΦΙ. Και δεν εχει το παραμικρό ίχνος σοβαροφάνειας, κάτι με το οποίο τρόμαξαν τους αναγνωστες του καιρού τους οι «νουβελ-βαγκιστές της κριτικής»
Αγαπα τόσο πολύ το αντικείμενο ώστε περιλαμβάνει τα πάντα κι όλα τα εν πρώτοις κι εκ πρώτης όψεως ελαττώματα που τα μεταβολίζει ως προτερηματα ενώ ο ίδιος κρατα τα χέρια του καθαρα. Τι εννοώ; Δεν πάει να ηρωοποιήσει τίποτα. Οι ηρωισμοί βγαίνουν από μονοι τους, καταλήγουν να φαινονται ως ηρωισμοί.
Ως γνωστης του κινηματογραφου ο Λινκλέιτερ προβάλει όλα τα ελαττώματα τοι κινήματος και κυρίως της συγκεκριμένης ταινίας και κυρίως τα περι σεναρίου, που η παρεξηγηση τους οδήγησε μιμητές στο να καταστρέψουν τις κινηματογραφίες τους. Εδώ όμως υπενθυμίζει συνεχως, με ένα τροπο εξαιρετικά εξυπνο, άλλοτε πονηρό και σίγουρα περίτεχνο ότι το «Με κομμένη την ανασα» ναι, είναι μια επαναστατική ταινία του Ζαν Λυκ Γκονταρ, ΜΟΝΟ ΠΟΥ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΤΗΣ ΤΟ ΕΧΕΙ ΓΡΑΨΕΙ Ο ΦΡΑΝΣΟΥΑ ΤΡΥΦΦΩ. Κι αυτό απέφευγαν να το αναφερουν ή μπορεί και να μην το ήξεραν.. Ο οποίος Τρυφφώ στα περί σεναρίου ήταν το ακριβως αντίθετο του Γκοντάρ. Εδινε μεγαλη βαση στο σεναριο.
Η ταινία μας δείχνει το πως ο Γκονταρ αξιοποιεί με τον τρόπο του το πληρεστατο σεναριο του Τρυφφω και πως καταλήγει να κανει το φιλμ να μοιάζει ως αυτοσχέδιο, ως να μην υπήρχε σεναριο. Ανυψωνοντας έτσι, με έμμεσο τρόπο την αξία της αφαίρεσης, ένα στοιχείο που διέπει και τον ίδιο τον Γκονταρ και το κίνημα και φυσικά την ταινία, πως δηλαδή πανω σε μια γερη βαση και σύνθεση, προχωρησε στην αφαίρεση και το αποτελεσμα έμοιαζε με επαναστατική πράξη κι επηρεαζε τον κινηματογράφο κι ειδικότερα τη νεολαία του και καθοριζε νεα εποχή, με πολλούς μιμητές και βεβαίως και με πολέμιους .Δεν θα ξεχάσω το ανάθεμα προς το κίνημα και τους Γκονταρ-Τρυφφω του Αντρέι Βάιντα, μια χρονιά στην Πολωνία που διεξαγοταν εκεί η απονομή των βραβείων της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας κι ο Βάιντα, τιμώμενο πρόσωπο, έβγαλε ένα φιλιππικό εναντιον των συγκεκριμένων και του κινηματος τους, χαρακτηριζοντας τους «αμερικανάκια» κι ότι το μονο που έκαναν ήταν να διαφημίζουν το αμερικανικο σινεμά-κατά τον Βάιντα-φτιάχνοντας του νεους κώδικες..
Η ταινία είναι μια ΣΚΕΤΗ ΑΠΟΛΑΥΣΗ. Διότι ο Λινκλέιτερ υιοθετεί και αναπλάθει όλο το υφος της σκηνοθεσίας του Γκονταρ στο «με κομμένη την ανασα» , το μονταζ του, που ήταν μια καινοτομία, τη μαυροασπρη φωτογραφία της από το Ραουλ Κουταρ που τον έχει και πρόσωπο του σεναριου. Παρεμπιπτόντως, ως πρόσωπα του σεναρίου παρελαυνουν λογης λογης φυσιογνωμίες του γαλλικου σινεμα, σχεδον οι περισσότεροι κι επίσης κι ο Ροσελίνι, που τους στηριξε και υποτίθεται με το δικό του «Ταξίδι στην Ιταλία» τους επηρέασε. Ολοι αυτοί είναι ρολοι στην ταινια και παίζονται από ηθοποιούς. Μαζί φυσικά με τον «Γκονταρ», τον «Μπελμοντό», την «Τζην Σήμπεργκ»…μα πως έχει «πιασει» τις λεπτομέρειες τους!!! Τις εξω -κινηματογραφικές, τις εξω-γκονταρικές και τους εαυτούς τους μέσα στην ταινια Και τη μία ταινία, του Γκονταρ δηλαδή, και την άλλη, του Λινκλέιτερ εννοώ, την τωρινή. Εχοντας πολύ πονηρα διαλέξει για μπουσουλα, στον οποίο βασιζει και το σεναριο κι είναι ένα από τα πολλά αποφθέγματα του Γκονταρ, είναι ένα που μιλά για τα 5 σταδια της διαδικασίας μιας ταινίας. Τα θέτει στον θεατή μεσω του σεναριου ο Λινκλέιτερ και χωρίς κραδασμύς κι υπενθυμίσεις, τα κάνει πράξη στην αφηγηση και στη διαδικασία της ταινιας. Με την ατμόσφαιρα αναπαραστσης εκείνου του φιλμ, φτιάχνει κλίμα για να παίξουν οι ηθοποιοί και μεταδίδουν κι αυτοί το κέφι τους, σε κανουν να πιστευεις πως ετσι ακριβως λειτουργησαν στην ταινία ο Γκονταρ, ο Μπελμοντό, η Σήμπεργκ, ο Κουταρ αλλά κι ο Τρυφφώ…
Δεν γράφω τα ονόματα των ηθοποιών, που δεν είναι γνωστοί, διότι .όλοι αυτοί είναι Λινκλέιτερ, κάνουν ΗΘΟΠΟΙΙΑ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑΣ. Μιας σκηνοθεσίας, όμως επίσης πονηρής, όπως και τα άλλα, η οποία περνιέται για σκηνοθεσία ενώ στην πραγματικότητα είναι σεναριο. Είναι οι λεπτομερεις αναλυτικές περιγραφές του σεναριογραφου Λινκλέιτερ για να ερμηνευθούν, να φτιάξουν οι ηθοποιοί κλίμα και να παίξουν το κλίμα δηλαδή που αναλαμβάνει ο ίδιος ως σκηνοθετης με βαση το σεναριο που τους εγραψε
Κι η ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΟΡΙΑ: Ενταξει όλα αυτά! Η ταινία σίγουρα απευθύνεται κατά βάση στους φαν της «νουβελ βαγκ» και του γαλλικού σινεμά , κυρίως εκείνου-αν κι υπάρχει κι εδώ πονηράδα: Ο Λινκλέιτερ δεν αφηνει απέξω από το σεναριο, έστω με νύξεις ούτε εκείνους της παλιάς φρουρας που ο Γκονταρ και το κίνημα περιφρόνησαν και γκρέμισαν, αλλά το κανει με ένα τρόπο έμμεσης κριτικής προς αυτόν..Οπως και για την επιπολαιοτητα στην αντιμετωπιση του σεναρίου. Απευθύνεται λοιπόν, κατά κύριο λόγο στους φαν του κινηματος αλλά και του γαλλικου σινεμά εν γενει και σιγουρα του παλιού μια και δεν απουσιάζει το Χόλυγυντ, κάθε άλλο. Αρα, ένας μη φαν, κι ενας μεταγενέστερος, τι εχει να πάρει από αυτή την ταινία; Εχει να του πει κατι; Να του δωσει κάτι; Τον αφορά; Ουτε πρόσωπα ξερει ούτε τα φιλμ εχει δει ούτε τίποτε. Αρα;
Εδώ λοιπόν κρύβεται μια ουσία. Κι αυτή η ουσία, τιμά τον Λινκλέιτερ. Ότι με τον τρόπο που τα δείχνει και με την ευφορία που παραγει, μπορεί να ερεθίσει και κάποιους θεατές που δεν γνωρίζουν, να ασχοληθούν λίγο παραπάνω με το αντικείμενο, να ψάξουν το αντικείμενο. Όπως γίνεται σε ένα ιστορικό φιλμ, που το απολαμβάνουν, χωρίς να γνωρίζουν Ιστορία και το συγκεκριμένο πρόσωπο και μετα την ταινια ψαχνουν να μαθουν για αυτόν, για τη δραση του, για την εποχη του κι ετσι ψυχαγωγούμενοι, καλλιεργούνται και μορφώνονται
Αρκεί να υπαρχει κινηματογραφικό κίνητρο για να τους ερεθίσει.
Εδώ πάντως υπάρχει και με το παραπάνω