ΚΙ είναι κρίμα που φοβήθηκαν αυτή την τόσο προχωρημένη άξια αλλά και ρηξικέλευθη κίνηση οι αρμόδιοι, και την παρουσίασαν ως κάτι επετειακό που αναβίωνε μια σελίδα, μια βραδιά, ενώ αυτή η δουλειά είναι έτοιμη να βγαλει σαιζόν κανονική στο θεατρο και να πάρει και δευτερο χρόνο αμα λάχει, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν κινδυνευει να μπαγιατέψει από την επικαιρότητα, όπως συμβαίνει με τις επιθεωρήσεις. Για τον απλούσταο λόγο ότι έρχεται από τη Σύραγγα του Χρόνου με το Τραίνο της Ιστορίας στο βαγόνι της Νοσταλγίας ,όχι ως κάτι που άντεξε στο χρόνο και παίζεται ακόμα και σήμερα αλλά ως κάτι που κουβάλαγε ο Χρόνος στο αόρατο ταξίδι του, από το 1940 με τον Ελληνο-Ιταλικό Πόλεμο κι είπε να κάνει μια αποβίβαση, στο 2025, να μας φερει αυτή την επιθεωρηση να τη δούμε σήμερα ως έργο του ΤΟΤΕ. Και να δούμε πως αντιμετωπισε ο Ελληνας μέσα από το Θέατρο του τον Πόλεμο εκείνο, μέσα από το είδος που λέγεται Επιθέωρηση, που λάτρεψε το κοινό κι ανέκαθεν σνόμπαραν οι λογής λόγιοι, εκείνοι που αντιπαθούσαν και υποτιμούσαν και το σινεμά
Και τι εγινε τότε.
Ξαφνικά, τα θέατρα, αναγκάστηκαν με την κήρυξη του Πολέμου, για λίγες μέρες να κλείσουν, διότι και πολλοί ηθοποιοί ήταν στρατεύσιμοι κι έφυγαν για το Μέτωπο αλλά κι επειδή στα σπίτια έπεσε αναστάτωση και ποιος είχε κέφι να πάει στο θέατρο. Και να δει τι; Την «Μαντάμ Μποβαρύ» που προγραμμάτιζε η Κοτοπούλη ή το «Μετά τη Νίκη» (τον «Εβδομο ουρανό») που προβάριζε η Κατερίνα;
Στην Κατοχή, που γεμισαν τα θέατρα, ήταν διαφορετικά. Είχε παγιωθεί μια κατάσταση, αθλια μεν παγιωμένη δε, οι συνθήκες ήταν άλλες, πιο βάρβαρες αλλά δεν είχαν τα σπίτια τα παιδια τους μελλοθανατα στο Μετωπο. Μπορεί στην Αθήνα να ήταν πια μελλοθανατοι οι ίδιοι στην καθημερινότητα αλλά το μυαλό έχει τον τρόπο να αναστέλλει τις δυσάρεστες σκέψεις όταν αφορά στον εαυτό του και να κοιτάει την επιβίωση. Αλλωστε στην Κατοχή, μην το ξεχνάμε κι αυτό, και μου το έμαθε ο Δημητρης Μυρατ ειδικά για το θέατρο, ότι είχε φτιαχτεί στο μεταξύ και γρηγορα γρηγορα η ταξη των μαυραγοριτών, που πλούτιζαν εν μια νυκτί κι ήθελαν αφειδως κι αναιδως να ξοδέψουν και να χορτάσει το μάτι τους θεάματα… Με τον παρά μου…, που λένε…
Στον Πόλεμο όμως του ’40, τα πράγματα ήταν αλλιώς
Κι ο Ελληνας αλλά και το θεατρο του που το γεννησε η ψυχη του, βρίσκει τον τρόπο. Καταφευγει στις επιθεωρήσεις. Και μεσω της ψυχαγωγικής οδου προσφέρει στο κοινό την παρηγοριά που χρειάζεται. Όλα τα θεατρα μετεβλήθησαν σε επιθεωρησιακά, ανάμεσα τους και παραδοσιακά της πρόζας όπως της Κοτοπούλη, την Κατερίνας (που ακομα έφερε το επωνυμου του συζυγου Ανδρεαδη πριν της το απαγορεψει στην Κατοχή με ασφαλιστικά μέτρα και δικαστική απόφαση μετά το διαζύγιο , και του Μουσούρη στον οποίο ανηκει το «Μπράβο Κολονέλο».
Την επιθεωρηση αυτή τη γραφουν ένα δίδυμο της εποχής, νεοι σε ηλικία ο ΑΛΕΚΟΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΣ με τον τοτινό «διόσκουρο» του, ΔΗΜΗΤΡΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΔΗ, πριν εμφανιστεί στον κοινό τους ορίζοντα ο Χρήστος Γιαννακόπουλος
ΚΙ η επιθεώρηση αυτή είναι κι ένα μάθημα θεάτρου, αν και έχουν προστεθεί και τραγουδια από άλλες επιθεωρήσεις, διότι δεν σώθηκαν όλα τα νούμερα κατά την προσφιλή συνήθεια της ελληνικής αδιαφορίας κι όλα αυτά τα κείμενα τόσων και τόσων επιθεωρησεων , εχουν χαθεί. Κάποια που σώθηκαν, είναι εδώ παρουσιασμένα, κι υπηρετούνται με κεφι, μεράκι και συναίσθημα. Και μας κάνουν κι ένα μαθημα περί θεατρου της εποχής, περί κανόνων ποιοτητας στην ψυχαγωγία, περι ευρηματικών κειμένων και στιχοπλοκιών, περί της συνειδητοποιησης ότι το επιθεωρησιακό νούμερο έχει τη δικη του τεχνική, τη δικη του στιχουργική, δεν είναι ένα μονόπρακτο ή ένας μονόλογος που ξεχνα να σταματήσει.
Για μια ακόμα φορά λατρεψα τον Αλέκο Σακελλαριο που εκτιμώ απεριόριστα και θαυμάζω απολύτως, που με μαγευει με την καταρτιση του, χαζευα την στιχοπλοκή, αναθυμόμουν ότι ο Σακελλάριος, μαζί με τον Νίκο Γκάτσο είναι οι δυο της τέλειας ρίμας.. Και μαλιστα, ως γνωστης της ομοιοκαταληξίας, φτιάχνει εδω ένα νουμερο (μαζί με τον Ευαγγελίδη βεβαια) , το «Όλα με μια λέξη», που το παίζει ο υπερ-προικισμένος ΘΑΝΑΣΗΣ ΑΛΕΥΡΑΣ μαζί με την επίσης υπεροχη ΓΑΛΗΝΗ ΧΑΤΖΗΠΑΣΧΑΛΗ (η οποία είναι εξαιρετική και στο «Ευζωνάκι», το από την Αννα Καλουτά δοξασμένο) κι είναι η αποθεωση του ευρηματος της ομοιοκοταληξίας, πως γίνεται νούμερο και μαλιστα επίκαιρο, αντιπολεμικό κι αντιφασιστικό, τι μυαλό είχαν οι άνθρωποι και τι εστηψαν. Για τις μερες εκείνες. Κι όχι μονο μα και για όλα τα μετεπειτα.
Όπως επσίης ενα καταπλκτικό νούμερο «Κάπου εις την Αλβανίαν», στο Μετωπο, με καταπληκτικό εύρημα ένα γραμμα που περιμένει ένας φαντάρος ενώ οι συντροφοι παίρνουν αυτος όχι,, πως το κορυφωνουν οι συγγραφείς και πως πάνε την δραματική κορύφωση κι από εκεί την ανατροπή, έχοντας συναίσθηση ότι απευθυνεσαι σε κοινό που του υπενθυμίζεις αλλά δεν το κανεις να χάσει τον υπνο του σκεφτόμενο τι μπορεί να συμβαίνει στα παιδια του στα βουνά.
ΚΙ άλλο ένα νούμερο που προιδεαζει συγγραφικά και προφητευει την επόμενοη 20ετία και το «αλίμονο στους νέους» αλλά ακόμα δεν εχει ωριμάσει η ιδέα, έχει πέσει μόνο ένας πρωτος σπόρος. Είαι το νουμερο «Τα γκριζα μαλλια παραπονουνται» ένα από τα νουμερα που η προσοχή στρεφεται στον ΓΙΩΡΓΟ ΓΛΑΣΤΡΑ , ο οποίος βεβαια αποθεωνεται στο δύσκολο νουμερο του μεθυσμένου που ειχε κάνει ο ΟΡΕΣΤΗΣ ΜΑΚΡΗΣ στη σκηνή του «Μουσούρη» (για την Ιστορία, τοτε λεγόταν θέατρο «Αλίκης», στο ονομα της Αλικης Θεοδωρίδου, κορης της ΚΥβελης και του επιχειρηματια Θεοδωριδη-δωρο στην κόρη του, παντρεμενη εκείνη την εποχή με τον Μουσούρη που όταν χωρισαν του πουλησε το θεατρο κι αλλαξε η ονομασία), ο Γλαστρας στο νουμερο αυτό που λεγεται «εντονος διαμαρτυρία» βαζει πινελια. Και βεβαια παλι ανατρεχουμε στους συγγραφείς πως ενεταξαν ηθοποιούς της επιθεωρησης και τους τυπους που αυτοί είχαν δημιουργήσει («κρεαρει» το έλεγαν τότε…),στο επος του «40 που ξεκίναγε
Και βεβαια τι να πω για τη τν ταλενταρα που λεγεται ΛΥΔΙΑ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΥ και θυμαμαι τον Ανδρεα Βουτσινανα λέει πως η Λυδια Φωτοπουλου είναι αυτή που πληροι τον όρο «μεγαλη ηθοποιός». Ναι, να παίζει με επιθεωρησιακή χαρη, ένα είδος που δεν είναι δικό της, χωρίς να μιμείται και να γίνεται ψευτικη, το ακριβως αντίθετο, ένα νούμερο όμως που και στην παρασταση του 40 δεν το επαιζε επιθεωρησιακή ηθοποιός αλλά η Μιράντα, το «Η κοσμική κίνησις … εμπόλεμος». Με τις κυρίες της αριστοκρατίας η της ανεμελιάς και του γλεντιού, να αλλάζουν…ήθη και έθιμα με τον Πόλεμο.
ΚΙ όλα αυτά να διανθιζονται με τραγουδια γνωστότατα της εποχής εκείνης,παρωδίες τα πιο πολλά, με τους σατιρικούς στίχους, του Οικονομίδη , του Θισβιου, του Τραϊφόρου, που ερμηνευσε η λυρική καλλιτέχνις ΕΛΕΝΗ ΚΑΛΕΝΟΣ κι όλα μαζί να φτιάχνουν μια ευφορία και να σε κάνει να (συν)αισθάνεσαι πως έβγαιναν από το θεατρο οι θεατές του 1940-41 ενώ στα βουνα την ίδια ωρα, χυνόταν αίμα δικων τους παιδιών . Πως πήγαιναν μετα στο σπίτι, κάπως πιο ανακουφισμένοι; Πιο αισιόδοξοι; Αυτο το τελευταίο είναι το σημαντικότερο που αποκομισε ο υποφαινόμενος βγαινοντας από το θεατρο. Το πως ένιωθαν οι άνθρωποι του πρωτου ανεβασματος.
Για αυτό και κάνω εκκληση στους υπευθυνους της παραγωγης, του Χρόνου, με το καλό, να το παρουσιάσουν κανονικά σε αθηναϊκο θεατρο κι αν γίνεται με αυτόν τον θίασο. Για την ωρα έμαθα , ότι το μαγνητοσκόπησε η ΕΡΤ. Στο θεατρο όμως είναι διαφορετικά, να συναισθανθείς ζωντανά τον καιρό εκείνο…
ΥΓ Τα κείμενα του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΟΥΛΙΟΥ και της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΚΑΡΡΑ στο πρόγραμμα, ολοκληρώνουν την ατμοσφαιρα της βραδιάς, τη μυηση, τη μεταφορά στο τότε
ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΥ ενορχηστρωτης και μαεστρος της μεγαλης ορχηστρας της ΕΡΤ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΕΥΚΛΕΙΔΗΣ στη δημιουργια σκηνοθετικού κλίματος κι ο ΣΙΔΕΡΗΣ ΠΡΙΝΤΕΖΗΣ που έδωσε μέρος μεγαλο από την ψυχούλα του στο να δει τα φωτα της ραμπας η θρυλική επιθεωρηση του ‘40.