Εμεινα με τις καλύτερες εντυπώσεις ως σεναριάκιας κι εργοκεντρικός, που αναγνωρίζω όμως και την ΥΠΟΓΡΑΦΗ όταν υπάρχει.
Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΟΙΚΝΟΜΙΔΗΣ έχει φερει κάτι δικό του, κάτι απολύτως δικό του, στο σύγχρονο και πολύπαθο ελληνικό σινεμά, κι αυτό είναι οι ήρωες του και κυρίως ο ΤΡΟΠΟΣ ΠΟΥ ΜΙΛΑΝΕ αυτοί οι ήρωες.
Είναι ήρωες που μεταχειρίζονται «μπινελίκια» στις όποιες συνεννοήσεις τους, διακατέχονται από θυμό κι οργή και σε κάποιες περιπτώσεις, που διέβλεπα ότι τα στοιχεία δεν έχουν ωριμάσει, διακατέχονταν κι από ένα κρεσέντο το οποίο ξεκίναγε από την αρχή της ταινίας και σε τρέλαινε. Ειδικά σε εκείνο το «Με τη Ψυχή στο στόμα»….
Δεν θα πέσω στην παγίδα του auter-ισμού που τον απεχθάνομαι και δηλώνω πολέμιος του, δεν θα σταθώ δηλαδή στο «Οικονομίδης» αλλά ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ.
Και στην «ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΗΣ ΤΡΥΠΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ» είδα πολύ ωραία πράγματα.
Πρώτον και κύριον ότι γύρω από τους γνώριμης κατάστασης ήρωες, τους χαρακτήρες, είχε στηθεί υπόθεση και θαύμασα την ωρίμανση του καλλιτέχνη (στο σενάριο συνεργάζονται κι άλλοι δύο, ο ΧΑΡΗΣ ΛΑΓΚΟΥΣΗΣ κι ο ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΠΑΠΑΜΑΡΚΟΣ) στο πως ενέταξε τους χαρακτήρες στην υπόθεση, πως εξέλισσε και τα «μπινελίκια» μαζί με την εξέλιξη της υπόθεσης που ήταν κι εξέλιξη των ηρώων. Εντάξει, και σε άλλα έργα είχε «υπόθεση» αλλά ήταν κάπως προσχηματική (πλην «σπιρτόκουτου» όπου εκεί είχε σοβαρές βάσεις και φάνηκε όταν το έργο μετετράπη σε θεατρικό , ότι υπήρχε συγγραφικό αίμα)(τωρα που το σκέπτομαι, ίσως να αδικω λίγο και το «μικρό ψάρι»).
Εδώ δεν μιλάμε για προσχηματική υπόθεση. Μιλάμε για σενάριο. Για μια ιστορία, που έχει να κάνει με μια απάτη, υπεξαίρεσης κάποιων χρημάτων, με ανθρώπους της νύχτας , μαγαζάτορες και μπράβους αλλά και με αισθήματα, προδομένα και μη.
Όλα αυτά γίνονται υπόθεση, γίνονται σενάριο, γίνονται έργο, και χωρίς να παρερμηνευθεί ο λόγος μου-όσο είναι δυνατόν- είδα κάτι σαν το «goodfellas», την ψυχολογία των παράνομων .Η σαν ιστορία του Ντόναλντ Γουεστλέηκ..από νουβέλα του Τζιμ Τόμσον..
Κι όλο αυτό να βγαίνει αριστοτεχνικά, μέσα από τα «μπινελίκια»
Οπου ο θυμωμένος λόγος κι οι βρισιές και τα «καντήλια» διαφέρουν από χαρακτήρα σε χαρακτήρα κι ακολουθούν την εξέλιξη αλλά και την ανέλιξη του μύθου.
Είδα πολύ καλό σεναριακό χειρισμό του Χρόνου, κι ας ξεπέρναγε η ταινία σε διάρκεια τα πλαίσια, ήταν γεμάτη από εξελίξεις, ήταν εξαίρετα γραμμένες οι σκηνές και θαυμάσιο το μοντάζ (ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΛΚΙΑΔΑΚΗΣ) που συνεπικουρούσε στο ρυθμό, έλεγχε τις εντάσεις, άφηνε χρόνους ανάσας, διευκόλυνε το σενάριο στην ανέλιξη. Με τη συνδρομή της ατμοσφαιρικής φωτογραφίας (ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΤΣΑΪΤΗΣ) στα νυχτερινά και στα εσωτερικά αλλά και με μία ψύχρα κι ουδετερότητα στα ημερήσια, όταν αυτό γινόταν απαιτητό, και με τη μουσική του ΖΑΝ ΜΙΣΕΛ ΜΠΕΡΝΑΡ να συμβάλλει ως ΗΧΟΣ στη δουλειά των θεσμικών ηχοληπτων ΝΤΙΝΟΥ ΚΙΤΤΟΥ και ΚΩΣΤΑ ΦΥΛΑΚΤΙΔΗ, ναι βγήκε ένας ωραίος κινηματογράφος, που ήταν έργο κι όχι ….auteur
Εκεί που θα σταθώ ιδιαιτέρως είναι στην ίδια τη ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ του Οικονομίδη, ο οποίος πατώντας πλέον σε πλήρες, για το είδος που ήθελε να κάνει, Σενάριο, κέντησε πάνω στην υπογραφή του. Στη διανομή. Στο casting, όπως λένε στα ..σύγχρονα ελληνικά
Κι εδώ να πω δυο πράγματα.
Υπάρχουν οι casting directors, κλάδος σημαντικός, που είναι αυτοί οι οποίοι διαλέγουν κι εισηγούνται. Όμως την τελική επιλογή την κάνει ο σκηνοθέτης. Η διανομή είναι μέρος της σκηνοθεσίας. Το μεγαλύτερο μέρος, άλλωστε κατά τον Δαλιανίδη (κι όταν βγήκα στο εξωτερικό διαπίστωσα και για τους περισσότερους..) η διανομή είναι η μισή σκηνοθεσία.
Αυτοί τους οποίους θα διαλέξει ο σκηνοθέτης εντάσσονται στη σκηνοθετική γραμμή. Μέσα από αυτούς περνά τη Σκηνοθεσία.
Στην Αμερική, στην Ακαδημία Κινηματογράφου, ο κλάδος των casting directors, έχει γίνει δεκτός εδώ και παρα πολλά χρόνια. Δεν αντιπροσωπεύεται, όμως, από βραβείο. Κι αυτό γιατί; Διότι το casting θεωρείται αυτό που είπα παραπάνω: Μέρος της Σκηνοθεσίας. Το ίδιο ισχύει και με τους location managers, αυτούς που βρίσκουν τοποθεσίες και περιοχές, κι αυτοί ως κλάδος είναι δεκτοί στην Ακαδημία αλλά δεν εκπροσωπούνται από βραβείο. Διότι αντίστοιχα κι εδώ, θεωρείται η δουλειά τους μέρος της ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ, του production design..
O OIKONOMIΔΗΣ λοιπόν, ως ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ, μεγάλο μέρος της ταυτότητας και της υπογραφής του, το οφείλει στις επιλογές των ηθοποιών και κατόπιν στη διδασκαλία τους. Αν αναλογιστούμε πόσοι ηθοποιοί έχουν διακριθεί στις ταινίες του ή έγιναν γνωστοί από τις ταινίες του, παίρνουμε μόνοι μας την απάντηση.
«Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΗΣ ΤΡΥΠΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ» είναι ένα έργο που σκηνοθετικά έχει μεγαλουργήσει ο Οικονομίδης με αυτή την παραπάνω από ΤΕΛΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗ στην οποία κατέληξε και την οποία υπέγραψε.
Πως έχει δουλέψει τον κάθε ηθοποιό και τα μπινελίκια του, σύμφωνα , όμως, με χαρακτήρα που βγαίνει από το στέρεο αυτή τη φορά σενάριο (θα το επαναλαμβάνω, διότι μου άρεσε πολύ) είναι το φανερό μυστικό της επιτυχίας.
Αρχίζοντας από τον ΒΑΣΙΛΗ ΜΠΙΣΜΠΙΚΗ που σε καθηλώνει η αλήθεια του είτε με τους θυμους είτε με τις βρισιές είτε με τους τρυφερούς τόνους..όλα βαδίζουν βάσει κάποιου χαρακτήρα. Κι αυτόν τον χαρακτήρα παίζει ο ηθοποιός κι αντι να του έλεγε άλλα λόγια, τον αποδίδει με βρισιές. Μόνο που είπαμε, οι βρισιές εδώ δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι σαν τα έργα του Πίντερ ρε παιδί μου, που οι ήρωες για άλλα πράγματα θέλουν να μιλήσουν και για άλλα μιλανε και άλλα εννοούν κι υπονοούν..Ετσι κι εδώ . Αυτό που νιώθουν, αυτό αισθάνονται, αυτό που θέλουν να εκφράσουν την εκάστοτε δεδομένη στιγμή, το εκδηλώνουν με αυτό τον τρόπο. Και δεν είναι τρόπος αυθαίρετος. Είναι άνθρωποι της νύχτας, είναι παράνομοι, είναι λαμόγια, είναι μπράβοι, είναι κι απελπισμένοι μαγαζάτορες…εξού κι υπάρχουν διαβαθμίσεις. Ο ΜΠΙΣΜΠΙΚΗΣ όλο αυτό το εκφράζει υπέροχα.
Αριστούργημα ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΟΡΤΕΚΗΣ. Και μανία, κι απόγνωση, κι οργή για ερωτική προδοσία, κι όχι μόνο. Τα λόγια του τα εκφέρει ανάλογα. Εκφραση!!!!!!!!!!!!!!!
Η ΒΙΚΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ.. Παίζει τη δική της αλήθεια, εδώ τα μπινελίκια είναι περιορισμένα…Σας είπα…Είναι μελετημένο, υπάρχει σενάριο..
ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ που πλαισιώνουν, για ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΗΘΟΠΟΙΟΥΣ, ΜΗΔΕΝΟΣ ΕΞΑΙΡΟΥΜΕΝΟΥ, έχω να πω μονο «ωσανά». Δεν θα αραδιάσω ονόματα, το έχω εξηγήσει κι άλλες φορές..Χαιρόμουν να τους βλέπω.. Φερειπειν αυτόν τον ηθοποιάρα που κάνει τον «γαμπρό» του Τσορτέκη κι έχει ρόλο κλειδί.. Είναι αυτός ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΟΤΖΙΑΣ; Και δεν είναι κι ηθοποιός θεσμικός; Κι είδα αυτό το αποτέλεσμα;..Καλά τον ΣΤΑΘΗ ΣΤΑΜΟΥΛΑΚΑΤΟ τον θυμάμαι κι από προηγούμενο φιλμ του Οικονομίδη..Πως παίζουν έτσι..Ή τον ΒΑΓΓΕΛΗ ΜΟΥΡΙΚΗ , που τον έχει εδώ σε τελείως άλλο πράγμα, είναι ο ήρεμος τόνος και τι ολοκληρωμένη supporting κατάσταση. Αλλά και τον ΓΙΩΡΓΟ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟ, που έχει κι ωραία φωνή…
Αφήνω για το τέλος τις δυο ηθοποιάρες που με ενθουσίασαν κι οι οποίες δεν είναι καν Ηθοποιοί. Είναι αυτές που παίζουν τις δυο μητερες. Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗ, μαμα του Μπισμπίκη (στο φιλμ) , κι η ΣΟΦΙΑ ΚΟΥΝΙΑ (μητέρα Τσορτέκη). Καταλαβαίνουμε λοιπόν γιατι η διανομή είναι παραπάνω από μισή σκηνοθεσία, γιατί ο σκηνοθέτης πιστώνεται τις εισηγήσεις του casting director και γιατί ο Οικονομίδης όλους αυτούς τους μεταβάλει σε ηθοποιούς δύναμης κι αυτό πιά είναι ταυτότητα κι υπογραφή.