Υπάρχουν δύο Μοντάζ τα οποία βρίσκονται σε άμεση συνάρτηση με το σενάριο, με τον τρόπο γραφής του, αυτό εννοώ, υπάρχει ένα που δίνει όλη την κατευθυντήρια  ροή της Σκηνοθεσίας- κι είναι ενδιαφέρον το γεγονός πως σε ΚΑΝΕΝΑ από τα τρία αυτά δεν προτάθηκε για Οσκαρ η Σκηνοθεσία, άρα καταλαβαίνουμε ή υποψιαζόμαστε, τι πρωταγωνιστικό ρόλο  το Μοντάζ σε αυτές τις τρεις ταινίες  ανέλαβε ή επιτέλεσε, κι υπάρχει κι ένα που σηματοδοτεί κάτι για λογαριασμό κάποιου άλλου που δεν προτάθηκε.

Μόνο ένα από τα 5 έχει υποψηφιότητα και στη σκηνοθεσία κι εδώ έχουμε μια άλλη περίπτωση  της σχέσης αυτής, έχουμε τη σκηνοθεσία να δίνει ΚΑΙ στο μοντάζ  μια πολύ συγκεκριμένη καθοδήγηση, όπως και σε όλους τους άλλους τομείς.

Τις ταινίες και τα μοντάζ τους θα  εξετάσουμε αμέσως,  λεπτομερειακά κι ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΑ

ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΕΣ

1. ΜΗΝ ΚΟΙΤΑΤΕ ΠΑΝΩ (Don’t look up)- Χανκ Κόργουιν

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: 3^η υποψηφιότητα. Και οι τρεις με σκηνοθέτη (και σεναριογράφο) τον Ανταμ ΜακΚαίη. Το 2016 «Το μεγάλο σορτάρισμα», το 2019 το «Vice» , και φέτος αυτό. Χωρίς νίκη για την ώρα

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Είναι το ένα από τα δύο του προλόγου που βρίσκονται σε άμεση συνάρτηση κι εξάρτηση με το σενάριο. Ο Ανταμ Μακ Καίη, σκηνοθέτης και σεναριογράφος, έχει πάρει το Οσκαρ του για σενάριο, δεν έχει πάρει για την ωρα ο μοντέρ του.. εδώ τι συμβαίνει; Ο Μακ Καίη είναι ο Νο 1 εκπρόσωπος της σχολής που έχει και πανεπιστημιακή, μεταπτυχιακή έδρα με αντικείμενο «Η λογική του Μοντάζ κατά τη συγγραφή του σεναρίου». Εχω γράψει για αυτήν πολλές φορές. Η Σχολή αυτή διδάσκει τον τρόπο να έχει ο σεναριογράφος (πόσο μάλλον αν είναι και σκηνοθέτης του σεναρίου του) το μοντάζ στο μυαλό του κατά τη συγγραφή των σκηνών. Οπερ, σε περίπτωση σαν κι αυτήν, η σχέση με ένα μοντέρ είναι απαραίτητη για τα εκ των προτέρων. Κι εκεί αρχίζει η αλληλοβοήθεια. Στη φετινή συνεργασία τους, οι δυο καλλιτέχνες, έχουν ένα πολύ ιδιαίτερο έργο, μια σάτιρα, με πολλές σύντομες σκηνές αλλά και με επαναλαμβανόμενα σημεία. Δεν ξέρεις που σταματά ο ένας και που αρχίζει ο άλλος και αν αυτά τα επαναλαμβανόμενα είχαν να κάνουν με δυσλειτουργία ή με ωρολογιακή ακρίβεια στο πως ήθελαν να γίνει το ιδιότυπο έργο. Κι από την ετυμηγορία, τόσο των Σεναριογράφων όσο και των Μοντέρ, υπήρξε πίστωση κι όχι χρέωση, ότι η συνεργασία των δύο λειτούργησε στο απαρέγκλιτο. Προτάθηκαν κι ως προς το σενάριο  κι ως προς το μοντάζ. Το ότι αυτή τη φορά ο Μακ Καίη δεν προτάθηκε για σκηνοθεσία από τους Σκηνοθέτες  (σε αντίθεση με το «Μεγάλο σορτάρισμα» και με το «Vice») ανεβάζει τις μετοχές του μοντερ  Χανκ Κόργουιν στη χρήση πρωτοβουλιών πάνω στο μονταρισμένο σενάριο ..Ειδικά στο δεύτερο μέρος που οι κλιμακώσεις παρεμβάλουν καταιγισμό «παρένθετων» σκηνών. Βέβαια, όλα αυτά τα έχει προηγουμένως γράψει το σενάριο

2. DUNE- Τζο Γουόκερ

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: 3^η υποψηφιότητα. Είχε προταθεί το 2014 για το «12 χρόνια σκλάβος» και το 2017 για την «Αφιξη». Χωρίς νίκη

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Σε κάποια κουβέντα του, ο μοντερ Τζο Γουόκερ είχε ‘αποκαλύψει» πως είχε ταξιδέψει κανονικά με όλη την παραγωγή στη Βουδαπέστη κι ότι ήταν παρών στα γυρίσματα του φιλμ κι όταν ολοκλήρωσαν, επέστρεψε στο Λος Αντζελες κι εκεί ξεκίνησε να μοντάρει. Είναι σαφές στο πεπειραμένο μάτι ότι ο μοντέρ αυτός είναι σε άμεση συνεννόηση και στενή παρακολούθηση με τον σκηνοθέτη, είναι εκεί από τα γυρίσματα και δίνει κατευθυντήριες γραμμές ή ανταλλάσσει ιδέες με τον αρχηγό. Το μοντάζ είναι ακριβώς εδώ όλη η σκηνοθεσία της ταινίας, η αίσθηση της, ο ρυθμός της ο οποίος κινείται μεταξύ χαλαρότητας και κλιμάκωσης, δεν είναι ρυθμός καταιγιστικής περιπέτειας διότι η σκηνοθεσία είναι φανερό ότι δεν επιδιώκει κάτι τέτοιο, αντίθετα κάπου θέλουν να αποδώσουν και τα «χρώματα» του βιβλίου κι ο μοντέρ δουλεύει πολύ προσεκτικά.. ε, εντάξει αν ήταν εκεί σε όλη τη διάρκεια των γυρισμάτων, καταλαβαίνουμε... Πόσο καλά , ας πούμε, έχει προετοιμάσει τη μεγάλη σκηνή της κινούμενης άμμου..

3. Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΓΟΥΙΛΙΑΜΣ (King Richard)- Πάμελα Μάρτιν

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: 2^η υποψηφιότητα. Είχε προταθεί το 2011 για το «The fighter»

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Το δεύτερο μοντάζ της 5άδας που είναι σε τόσο άμεση συνάρτηση με το σενάριο. Είναι σαφές ότι κι εδώ το σενάριο γράφεται με τη λογική του μοντάζ, δεν είναι ανεξήγητο ότι για Οσκαρ προτάθηκαν το σενάριο και το μοντάζ κι όχι η σκηνοθεσία.. Το μοντάζ λοιπόν υπαγορεύει την εξέλιξη της ιστορίας , που είναι ένας διαρκής ρυθμός, με τη ζωή της οικογένειας, τη σχέση με τον περίγυρο, τα κορίτσια και το τένις, τον πατέρα, τη σχέση πατέρα μητέρας και παιδιών μαζί τους ,που είναι και μπόλικα, όλα αυτά σε σύντομες σκηνές, που φτιάχνουν την απόλυτη ροή, που έχουν μαζευτεί απίστευτα πολλά σύντομα πλάνα για την κάθε σκηνή, που μπορεί και κρατιέται το όριο στο να μην εκτραπεί προς το δράμα ούτε προς την καταγγελία αφού δεν είναι αυτός ο σκοπός…. ‘Ομως είναι για να προβάλει ΚΑΙ τους ερμηνευτές στις ώρες τους, και τον Γουιλ Σμιθ στα τόσο διακριτικά πλάνα του αλλά και την Αουνζενού Ελις στην πορεία των μεγάλων σκηνών της και στην προβολή της λιτότητας…και με αυτό το ρυθμό οδηγείται στο Μεγάλο Φινάλε: Λογικής «Ρόκυ», όχι όμως με πυγμαχία αλλά με τένις. Το μοντάζ φτιάχνει μια από τις ωραιότερες σεκάνς τένις που έχουμε δει στον κινηματογράφο. Η άλλη ήταν στον «Άγνωστο του εξπρές» του Χίτσκοκ. Μόνο που εκεί το θαύμα δεν οφειλόταν στο μοντάζ αλλά στην κάμερα. Εκείνο το πέρα δώθε με το μπαλάκι. Εδώ έχουμε άλλου τύπου δουλειά διότι έχουμε κι άλλου τύπου σκηνή, είναι το μοντάζ του αγώνα, αθλητριών, πάγκων και κερκίδων όπου κι εδώ το σενάριο πάλι έχει εξελίξεις χαρακτήρων μέσα από σύντομα πλάνα εκφράσεων που θα χρησιμοποιηθούν για την αδρεναλίνη που χρειάζεται η σκηνή ώστε να φτάσει στην αποθέωση.

4. Η ΕΞΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ (The power of the dog)- Πήτερ Σιμπέρας

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Πρώτη υποψηφιότητα

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Είναι το Μοντάζ , που ανέφερα στον πρόλογο, περί συγκεκριμένης σκηνοθετικής καθοδήγησης, κι είναι το μόνο από τα πέντε στο οποίο έχει προταθεί για Οσκαρ κι η σκηνοθεσία. Και βέβαια όταν σου λέει ο μοντέρ ότι η Τζέην Κάμπιον του πήγε το σενάριο , μαζί με το βιβλίο, πριν ξεκινήσει τα γυρίσματα, δηλαδή τον μοντέρ τον είχε κλείσει προκαταβολικά, για να τον βάλει στο πνεύμα της ταινίας που ήθελε να κάνει…. Του είπε ότι ήθελε υπόγειες εντάσεις, να μην υπάρχουν μακροσκελή πλάνα, να υπάρχει «σύνδεση» και με τους άλλους συντελεστές στα γυρίσματα. ώστε να βγει όλο αυτό το υπόγειο που επιζητούσε η σκηνοθέτης κι ήταν ο λόγος που ήθελε να κάνει το συγκεκριμένο βιβλίο ταινία σε σεναριακή διασκευή δική της.  Καταλαβαίνουμε λοιπόν περί τι είδους μοντάζ πρόκειται.

5. TICK..TICK..BOOM!!!!- Μάιρον Κέρστάιν, Αντριου Γουάισμπλουμ

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΟΣΚΑΡ: Για τον Αντριου Γουάσμπλουμ είναι η 2^η υποψηφιότητα, είχε προταθεί και για τον «Μαύρο κύκνο» το 2011 . Για την Μάιρον Κερστάϊν είναι η παρθενική.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Σε ένα βαθμό, ήταν κι ένα μήνυμα προς το «West Side Story» του Σπήλμπεργκ ότι του έλειπε το μοντάζ. Και το μοντάζ του έλειπε εκείνου επειδή απουσίαζε η χορογραφία ως βασική προϋπόθεση που να κινεί την κάμερα. Εκεί η χορογραφία ήταν για να κινηματογραφηθεί από την κάμερα. Εδώ, αν και χαμηλού κόστους παραγωγή, έρχεται να ανταποκριθεί σε ένα πνεύμα των καιρών , όπου μετά από «το μιούζικαλ στα χρόνια του ανεξάρτητου» που είχε «λανσάρει» κι εκπροσωπήσει το «La-La-Land» , προχωράμε σε κάτι…περαιτέρω: «Το μιούζικαλ στα χρόνια της πλατφόρμας». Και στην πλατφόρμα, μπορεί να είναι χαμηλό το κόστος, μπορεί το σύγχρονο κοινό να μη θέλει τους πλούτους του πάλαι ποτέ(ανάλογα…δεν είναι εξακριβωμένο), σίγουρα, όμως, το μιούζικαλ για να υπάρξει χρειάζεται ΧΟΡΟΓΡΑΦΙΑ (Αν και κάποτε ο Βιντσέντε Μινέλι, στη «Ζιζή» το είχε ανατρέψει κι αυτό, με όλα τα άλλα πλην χορογραφίας).. Η μεγάλη σεκάνς της ταινίας που δίνει στην ταινία και την υποψηφιότητα είναι εκείνο το μεγάλης διάρκειας χορευτικό κομμάτι , με τίτλο «Sunday», το χορευτικό της καφετέριας  που είναι όλα τα λεφτά. Όμως κι εκείνη η μεγάλη σεκάνς δεν έρχεται ξεκούδουνη, όλος ο ρυθμός είναι πάνω σε ρυθμό χορογραφίας κι οργάνων μουσικών και σχετιζόμενης έντασης, πολύ κοντά στη σχολή του «χωρίς μέτρο». Αν θυμηθούμε τον «Μαύρο κύκνο» του Αρονόφσκι υποπτευόμαστε τη δουλειά που έχει κάνει εδώ ο μοντέρ του.. Μαζί με τη συνεργάτιδα

ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ: Πέρσι, τόσο ο «Πατέρας» όσο και το «Promising young woman» άφηναν την εντύπωση ότι η σχέση μοντάζ και ηθοποιών είναι με το μέρος τους. Η σχέση μεταξύ ηθοποιού και ήχου και σεναριακής κατάστασης ηθοποιού και ΄ήχου, στο «Ηχος από μέταλλο» ήταν αυτή που τους πήρε με το μέρος της. Οπότε, στα παραπάνω έχουμε να δούμε πράγματα και να βγάλουμε τα ανάλογα συμπεράσματα. Πρώτον και κύριον αν θεωρούν εξίσου τη σχέση σεναρίου και μοντάζ στο «Μην κοιτάτε πάνω» , αν δηλαδή το παίρνουν κι οι δύο , σενάριο και μοντάζ δηλαδή σε ένα, ή ο ένας εκ των δύο, οπότε βλέπουμε σε ποιόν από τους δύο πιστώθηκε,  ή και…κανένας. Θα είναι πολύ ενδιαφέρον όλο αυτό. Διότι το ακριβώς ανάλογο σε αυτή τη σχέση έχουμε και στη "Μέθοδο των Γουίλλιαμς" χωρίς εκεί να προηγείται πριμοδοτούμενος θόρυβος... Από την άλλη έχουμε το μοντάζ της Σκηνοθεσίας με την περίπτωση της Τζέην Κάμπιον που φέτος εξαρτώνται από αυτήν προσωπικά όλες οι κατηγορίες που έχει προταθεί η ταινία της, «η εξουσία του σκύλου» κι είναι και το μοντάζ  πάνω σε αυτή την ιδιάζουσα»(?- όχι και τόσο) συνθήκη…Κι είναι κι όλη η ώθηση του μοντάζ για λογαριασμό της σκηνοθεσίας στο «Dune», μια «ώθηση» που θυμίζει ώρες και φορές το μοντάζ στο «Μαντ Μαξ ο δρόμος της οργής» με το Οσκαρ του 2016.