Ο «διαχωρισμός» που κάνω μεταξύ «δικαστικού» και δικαστηριακού» μπορεί να ξαφνιάζει εκ πρώτης, έχει, όμως, μια ουσια στην κινηματογραφική λεπτομέρεια. Το «δικαστικό» είναι είδος που η υπόθεση μπορεί να πλέκεται γύρω από μια δίκη, επερχόμενη η τρέχουσα, ενώ το «δικαστηριακό» παίζεται αποκλειστικά εντός της αίθουσας του δικαστηρίου.
Κι έχει σημασία ο διαχωρισμός, διότι από εκεί θα φανούν τα ξέχωρα προσόντα αλλά κι οι απαιτήσεις για ένα τέτοιο έργο, κι η «ΥΠΟΘΕΣΗ ΓΚΟΛΝΤΜΑΝ» είναι ακριβώς αυτό.
Και για να κάνεις κάτι τέτοιο, και μάλιστα τόσο πετυχημένα, υπάρχουν από πίσω καντάρια κινηματογράφου , γνώσης κι επίγνωσης
Κι οι Γάλλοι σε αυτό το σινεμά, όπως κι οι Αμερικάνοι στα καλά τους, είναι αυτό που λέμε «μανούλες» στο ΕΙΔΟΣ, πάντα θα τιμώ τον ΑΝΤΡΕ ΚΑΓΙΑΤ και την οφειλόμενη στο έργο του αναγνώριση..Ενας σκηνοθέτης που ήταν δικηγόρος, τον απορρόφησε το σινεμά και ασχολήθηκε με δικαστικές υποθέσεις. Οι οποίες έβγαλαν συγκλονιστικά φιλμ. Είτε «δικαστικες» είτε «δικαστηριακές». Θα τιμώ και το έτερο σχολείο, του ΑΝΡΥ ΖΩΡΖ ΚΛΟΥΖΩ του οποίου ξαναείδα πρόσφατα την «ΑΛΗΘΕΙΑ» (La Vérité)(την κυκλοφορούν με ένα άλλο τίτλο) που είναι για την ΜΠΡΙΖΙΤ ΜΠΑΡΝΤΟ ό,τι είναι για την ΓΚΡΕΗΣ ΚΕΛΛΥ το «THE COUNTRY GIRL» («Η χωριατοπούλα)), το φιλμ της ερμηνευτικής της κατάθεσης στο σινεμα, και μελετούσα πάλι το πως κινείς ένα ολόκληρο δικαστήριο
Ο Κλωντ Σαμπρόλ είναι άλλη κατηγορία, άλλο είδος, η σφραγίδα του είναι η επαρχία, κι ας εχει υποθεσεις που μπορεί να καταλήγουν αστυνομικές. Ο ΚΑΓΙΑΤ είναι ο δάσκαλος του δικαστικού κι ο Κλουζω ο γενικός επιθεωρητης.
Εδώ λοιπόν , μετά από χρόνια έχουμε ένα φιλμ δικαστηριακής απόλαυσης, από τους Γάλλους των μεγάλων εγχωρίων σπουδών κι ο σκηνοθέττης του φιλμ ΣΕΝΤΡΙΚ ΚΑΝ αποδεικνύεται πολύ ικανός κι άλλο τόσο διαβασμένος
Να σας πω την υπόθεση;
Θα τη δωσω μόνο ως αφορμή, ώστε να ξέρετε τι θα πάτε να δείτε. Διότι προσωπικά με ενδιαφέρει το κινηματογραφικό αποτέλεσμα που βγαίνει από αυτή την υπόθεση κι είναι που με έκανε να δω την ταινία τρεις φορές, τις δύο όταν την είχαμε στην Ευρωπαϊκή Ακαδημία (και σε «δικαστικό» επίπεδο ήμουν μαζί της κι όχι με την «Ανατομία μιας πτώσης», η οποία όμως δεν ήταν καθαυτού δικαστική γι αυτό μελετάμε ώστε να διαχωρίζουμε τα πραγματα και τα φιλμ και να μην αδικούμε)
Με την «Υπόθεση Γκολντμαν» έβλεπα ξανά εκείνο το γαλλικό σινεμά που κάνει Σχολή, το είδα και τρίτη φορά ,τώρα, πριν γράψω.
Τι με συγκλονίζει στην ταινία; Η ίδια η ταινία! Βεβαίως και ξεκινά από την υπόθεση, τι σεναριάκιας θα ήμουν άλλωστε, από μια ιστορία που έχει συμβει στη δεκαετία 70 με προφυλακισμένο κατηγορούμενο κι εκδίκαση εκ νεου στο Εφετείο, η ιστορία του οποίου καταγεται από τον Ντοστογιέφσκι, τουλάχιστον ο ήρωας. Κι ο έξυπνος σκηνοθετης ή οι εξυπνοι σεναριογράφοι κάπου στο τέλος, μέσα στο διάλογο, απευθύνο7 ονομαστικά καποιους παραλληλισμούς. Ο ανθρωπς αυτος λοιπόν είναι Γαλλος Εβραίος Πολωνικής προέλευσηςαλλά δεν ξερω αν καταγεται , αυτος μα κι η οικογένεια του, από τον Ντοστογιέφσκι ή από τον …Ιωβ.
Γεννήθηκε μεσα στον Πόλεμο και πέρασαν από πάνω του όλα τα δεινά. Όχι, όμως, δεινά τύπου «Ο άνθρωπος από το Κίεβο» (the fixer), ή «Ο πιανίστας», δεν τον κυνηγούσαν δηλαδή μονο επειδή ηταν Εβραίος αλλά και για όσα θα διαβασετε στη συνεχεια κι όσα θα δειτε στην ταινία, τα οποία είναι έξω από κλισέ. Γονείς Εβραίοι, που γίνονται κομμουνιστές, αυτό εντείνει τα κυνηγητά αλλά μπλοκάρει και την οικογένεια, το αντρόγυνο χωρίζει, η μανα τραβα στην Πολωνία από όπου κατάγονται-, ο πατέρας ξαναφτιάχνει οικογένεια, όχι κλισε με μητριές και τέτοια, όμως με φοβερες πολιτικές εμπλοκές και με ένα γιο, τον κεντρικό ήρωα, που ενώ δίνει υλικό ηθικοπλαστικού κοινωνικού δράματος που θα έπρεπε να σιχαίνεται τους γονείς ή να τους τους χρεώνει τα δεινά του, αυτός , αντίθετα, από θαυμασμό πάει και γίνεται επαναστάτης. Και τα χαλάει δι αυτού του τρόπου με τους γονείς;. που δεν το εγκρίνουν…επακριβως.. Μεχρι να ερθει η ωρα του δικαστηρίου.
Διότι ο ήρωας μας, όπου Επανασταση κι αυτός μέσα. Τι Βενεζουελα, τι Κουβα, τι Μαης του 68 … Κι αντικαπιταλιστικές ληστείες Και συγχρόνως ενας ιδιαίτερος χαρακτηρα με μπόλικα καπιταλιστικά , κι εγωιστικά ελαττώματα, αλλά και με μια συνέπεια που βουβαίνει
Ναι, δεν κάθεται ήσυχος και θα το μπλέξουν άσχημα. Για ληστείες και φόνους. Διότι υπάρχουν κι οι φασίστες κι οι ρατσιστές και καραδοκούν……. Οι «φόνοι» είναι που θα μπλέξουν την υπόθεση.
Κι εδώ αρχίζει το καθαυτού ψαχνό της ταινίας,, για το οποίο δεν θα σας πω τίποτα. Θα σας αφήνω να τ απολαμβάνετε. Και να εισπράττετε κι όλες το τις αντιθεσεις και το πως ερχονται δοσμένες.
Και θα σας επισημανω, αν μου επιτρέπετε, την ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΣΙΝΕΜΑ. Διότι αυτό που κανει την "ΥΠΟΘΕΣΗ ΓΚΟΛΝΤΜΑΝ» σπουδαία, δεν είναι μονο η δυνατή της υπόθεση, που στο τέλος-τελος θα τη διαβάζαμε και στην εφημερίδα, ΑΛΛΑ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΠΟΥ ΔΙΝΕΤΑΙ. Ο Τρόπος που δίνεται ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ.
Ένα Πανεπιστημιακό Μάθημα, πάνω στη διανομή, ξεκινώ από εδώ,, που περιλαμβάνει πρωταγωνιστή , τον ΑΡΙΕΛ ΒΟΛΤΧΑΡΤΕΡ, που πήρε το ΣΕΖΑΡ Α’ Ανδρικού, ο οποίος μα πόσο θυμίζει, χωρίς να μοιάζει επακριβώς, τον Τζαν Μαρία Βολοντέ. Στη λιτότητα, στον ηρωισμό, στην προκλητικότητα, στην τσαντίλα, στην εμμονή κι επιμονή.
Επίσης, προχωρώ σε ένα δυο ρόλους ακόμα, θα αδικήσω πολλούς αλλά θέλω κάπου αλλού να καταλήξω στο θεμα διανομή: Τον ΑΡΤΟΥΡ ΑΡΑΡΙ, είναι ο νεαρός δικηγόρος, μεσα από το ρόλο έχει φτιαχτεί σκηνοθεσία, ο Αραρί, για την Ιστορία είναι ο βραβευμένος με Οσκαρ συν-σεναριογραφος της Ζυστίν Τριέ, στην «Ανατομία μιας πτώσης. Θα πω και για τον δημοσιο κατηγορο καθως και για τον αποφασισμένο βετεράνο συνήγορο που πάνω τους ακολουθήθηκαν πρότυπα αλά Πολ Μερις και Σαρλ Βανελ του Σχολείου Κλουζω…
…και μετά μπαίνω σε αυτό τον ατέλειωτο κάμπο προσώπων του δικαστηρίου, άλλοι ως μάρτυρες, άλλοι με δυο ατάκες, άλλοι μόνο ως φάτσες σχολιαστικές με σιωπές, όλοι αυτοί έρχονται και δίνουν ένα μάθημα συνεργασίας μεταξύ CASTING DIRECTOR και ΜΟΝΤΕΡ, που και κι δυο δουλεύουν για τη Σκηνοθεσία. Το μοντάζ κι η διανομή είναι σε επίπεδα κεντήματος. Φυσικά , σε ιδια επίπεδα είναι ο ΗΧΟΣ, ναι ρε παιδιά ΑΥΤΟΣ Ο ΗΧΟΣ ΠΛΑΤΩ, κλειστού χωρου τελος πάντων, στον οποιο εχω ξεχωριστή αδυναμία, στο πως χρησιμοποιεί και προβάλει όλους αυτούς είτε ως φωνές είτε ως παύσεις και συμπληρώνει το κτίσιμο της Σκηνοθεσίας και καταλήγω στον ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ με τα αριστα της κάμερας και το πως την κίνησε για να αξιοποιηθεί το μονταζ και να αξιοποιήσει ηθοποιούς και κομπάρσους και φυσικά τους φωτισμούς οι οποίοι είναι αυτοί που θα ολοκληρώσουν την αποθέωση της ταινίας, αυτή που της βγάζει την ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΙΣΘΗΣΗ.
Ναι, μια συνολική κινηματογραφική αξία πάνω στο δικαστικό -δικαστηριακό είδος.