Το λέω αυτό επειδή υπάρχει μια σύγχυση κι όταν ένα έργο προέρχεται από τη λογοτεχνία μερικοί, σαφώς ακινηματογράφητοι, νομίζουν ότι πρέπει να δείξουν ότι έχουν διαβασει το βιβλίο, ειρωνευόμενοι το σεναριο για το αν απέδωσε τα κόμματα και τις τελείες. ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΚΡΙΝΕΤΑΙ ΩΣ ΣΕΝΑΡΙΟ ΚΙ ΟΧΙ Ως ΑΡΧΙΚΗ ΠΗΓΉ.
Η βασική αποστολή στο ΕΚ ΔΙΑΣΚΕΥΗΣ είναι το υλικό που δανείστηκες από κάποια άλλη πηγή, είτε λέγεται λογοτεχνία είτε θέατρο είτε ρεπορτάζ είτε…. ο,τιδήποτε άλλο, να μετατραπεί σε σενάριο με κινηματογραφικούς κανόνες.. Σε αφήγηση μεσω της εικόνας. Να μετατρέψεις τις σκέψεις σε πράξεις και τα λόγια σε δράσεις. ΚΙ υπενθυμίζω ξανά μια βασική διδασκαλία στις πανεπιστημιακές σχολές περι Σεναρίου, στον τομέα της Μεταφοράς-Διασκευής, ότι ΟΣΟ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΠΙΣΤΟ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΤΟΣΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ!!!.
Πάμε να δούμε τα φετινά 5 της κατηγορίας αυτής που ξεχώρισαν από τα υπόλοιπα από τι πηγές προέρχονται, πως έγιναν κινηματογραφικά σεναρια και σε τι αναφερονται διότι υπενθυμίζω ότι στο τέλος ως σεναρια κινηματογραφικά θα κριθούν.
Το «A COMPLETE UNKNOWN» προέρχεται από το βιβλίο του ΕΛΑΪΤΖΑ ΓΟΥΟΛΝΤ «Dylan goes electric» . Είναι βιογραφία του Μπομπ Ντυλαν από τον συγγραφέα, που είναι και μουσικοκριτικός κι εντοπίζεται στο 1965, στη συναυλία στο Νιούπορτ που εκεί το ηλεκτρονικό υπερίσχυσε του φολκ ,ο Ντυλαν εφυγε μπροστά κι οδηγήθηκε σε ρήξη η σχέση του με τον καλλιτέχνη της μουσικής αυτής Πητ Σίγκερ, που ως εκείνη την ωρα ήταν προστάτης του. Το βιβλίο αυτό το πήραν ο σεναριογραφος Τζεϋ Κοκς (δυο φορές υποψήφιος και τις δυο σε σεναρια που σκηνοθέτησε ο Μαρτιν Σκορσέζε, εκ διασκευής «Τα χρόνια της αθωότητας» και πρωτοτυπο το «Οι συμμορίες της Νέας Υόρκης» που ουσιαστικά από βιβλίο προερχόταν αλλά με ντοκουμέντα από τα οποία γράφτηκε story, που δεν προϋπήρχε, οπότε θεωρήθηκε από τους Σεναριογράφους πρωτότυπο) με τον σκηνοθέτη Τζέημς Μανγκολντ, ο οποίος έδωσε την κινηματογραφική πινελιά, συμμετείχε στη σεναριακή παρέμβαση. Τι έκαναν; Πήραν το βιβλίο και το έστησαν σεναριακά σαν ..φινάλε, σαν να ξερουν ποιο είναι το φινάλε άρα και το ζητούμενο. Ξαναγραψαν την ιστορία του Μπομπ Ντύλαν ετσι όπως θα την ηθελε η σεναριακή πλεύση του συγκεκριμένου ζητούμενου, ποια προσωπα θα διαλεξουν, ποια επεισόδια της ζωής του, τι εμπόδια σεναριακά θα βάλουν ώστε να φτάσουν στο μεγαλο γεγονός του βιβλίου, στη συναυλία του 1965 που αλλαξε τα δεδομένα. Με αυτό το υλικό και με τον σκηνοθέτη παρόντα στο σεναριο (βλέπε ντεκουπάζ, εξού και προσπεράστηκε το μοντάζ από την ταινία, θεωρηθηκε ότι εχει γινει από το σεναριο, ενέπνευσε ταινία πολλών υποψηφιοτητων. Με χαρακτήρες και ρόλους ώστε να διακριθούν και ηθοποιοί και να προσφέρει υποψηφιότητας, μαζί με άλλες και σε τρεις ερμηνευτικές κατηγοριες. Μη νομίζετε πως αυτά δεν μετρανε στα κριτήρια αξιολογησης ενός καλού σεναρίου. Μετράνε και με το παραπάνω.
Το »ΚΟΝΚΛΑΒΙΟ» βασίζεται στο ομότιλο μυθιστορημα του Ρόμπερτ Χάρις, ερευνητή, δημοσιογράφου και μυθιστοριογράφου κι έχει ως θέμα τη συγκέντρωση αντιπροσώπων της Καθολικής Εκκλησίας στο Βατικανό, να ψηφίσουν για Εκλογή Νέου Πάπα μετά το θάνατο του τελευταίου Ποντίφηκα. Η διαδικασία εξελίσσεται σαν να ηταν..θρίλερ, διότι υπάρχουν οι συμμαχίες, υπάρχουν τα κρυμμένα μυστικά, υπάρχουν οι μηχανορραφίες κι όλα τα συμπαρομαρτούντα Υπάρχει κι ένα φινάλε που είναι της απόλυτης ανατροπής. Τη μετατροπή του βιβλίου σε σενάριο την ανέλαβε ο ΠΗΤΕΡ ΣΤΡΟΑΝ, ικανόταταος διασκευαστής ο οποίος έχει ξαναπροταθεί για Oscar στη διασκευή του βιβλίου του Τζων Λε Καρέ, που στην Ελλάδα, πρώτα ως μυθιστόρημα και κατοπιν ως ταινία που δανείστηκε τον τιτλο του εκδοτικού οίκου, το μαθαμε ως «Κι ο κλήρος έπεσε στον Σμάιλι». Οπως σε εκείνο, έτσι και σε αυτό ο σεναριογράφος πετυχαίνει την κλιμάκωση μεσω της κινηματογραφικότητας των σκηνών, όπως τις μεταφέρει με τη λογική του σεναρίου, κι ο άθλος ότι μεταβάλεις τις σκεεψεις σε δράση η οποία δράση είναι «στατική», με την έννοια ότι συμβαίνει σε κλειστό χώρο, εντός του Βατικανού. Το σενάριο έχει μεριμνήσει για κάθε λεπτομέρεια, έχει δώσει και υλικό για ντεκουπάζ που το αναλαμβάνει ο μοντέρ και φτιάχνουν μια ταινία που προσπερνά το σκηνοθέτη και πιστώνεται στο σενάριο, στο μοντάζ και σε αυτούς που ανέλαβαν το αισθητικό μέρος ενώ κι εδώ δίνεται δυνατότητες για δύο ερμηνευτικές υποψηφιότητες. Εκ των οποίων η μία είναι και για περιορισμένο κείμενο που όμως παρέχει το σενάριο πλήρη στοιχεία για ανάπτυξη εκφραστικής ερμηνείας. (αναφέρομαι στην Ιζαμπέλα Ροσελίνι και στη συμβολή του σεναριογράφου σε αυτό)Το «Κονκλάβιο» είναι καθαρή περίπτωση που το σεναριο είναι ο απόλυτος «κουμανταδόρος» της ταινίας, όχι μόνο για την ιστορία που λέει και δείχνει αλλά και για τις δυνατότητες κινηματογραφικής ανάπτυξης που παρέχει.
Η «ΕΜΙΛΙΑ ΠΕΡΕΖ» έχει περάσει από πολλά σύννεφα μέχρι να καταλήξει στο σεναριο που είδαμε. Υπεύθυνος είναι ο σκηνοθέτης ΖΑΚ ΟΝΤΙΑΡ που συνυπογραφει και το σεναριο, με άλλους τρεις, μόνο που αυτος είναι ο σεναριακός εμπνευστής. Πως όμως; Διαβάζοντας το «Écoute» του Μπόρις Ραζόν ξεκίνησε να γραφει το σεναριο, για αυτή την τρανς που ήταν άντρας αρχιμαφιόζος τω μεξικανικων καρτελ κι άλλαξε φυλο και ζωή και πολλά άλλα. Καθώς το έγραφε, του φαινόταν κάπως τραβηγμένο για δράμα, ωστόσο τον έλκυε..Και τότε του ήρθε η Θεία ΦΏΤΙΣΗ, ότι ως όπερα, ακριβως λόγω της υπερβολής, θα είχε καλύτερη τυχη, θα ταίριαζε η ενταξη στο είδος της, περισσότερο. Εγραψε λοιπόν λιμπρέτο για όπερα, που ανεβάστηκε στο θεατρο ως όπερα και στη συνέχεια ΑΥΤΟ ΤΟ ΛΙΜΠΡΕΤΟ αποφασισε να μεταφέρει στο πανί του σινεμά. Και το μετέφερε φυσικά σαν όπερα, σαν ΜΙΟΥΖΙΚΑΛ, που στο είδος θα ταιριαζαν τα εξτρεμ στοιχεία. Κι έφτιαξε σεναριο για μιούζικαλ χωρίς να αφήσει το αστυνομικό και κοινωνικό κομμάτι κι εμπνέοντας μυριάδες καλλιτέχνες -συνεργάτες, όλων σχεδον των ειδικοτήτων, και τους μουσικούς φυσικά,, με τα πάμπολλα τραγούδια που έγραψαν , σε κάποια εχει συνεργαστεί κι ο ίδιος ως στιχουργός και για ένα από αυτά , το «El mal» έχει προταθεί ΚΑΙ για Oscar Τραγουδιού ο ίδιος ο Οντιάρ, και βέβαια και δυο ερμηνευτριες…Συνολικά 13 υποψηφιότητες. Ναι, εδώ θα υπαρξει διχογνωμία στο αν αυτά τα έκανε το σεναριο σκέτο και αν τα ενεπνευσε ή αν ήταν ο σκηνοθέτης Οντιάρ που εμπνεύστηκε να γράψει τέτοιο σεναριο ώστε να κάνει μια ταινία σαν κι αυτή που είδαμε.
Υπάρχουν και δυο σενάρια, που αφορούν σε έργα φυλακής κι έχουν για ήρωες Αφρο-Αμερικανους. Το «NICKEL BOYS» και το «Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΙΝΓΚ ΣΙΝΓΚ
Το «NICKEL BOYS» από το βραβευμένο με ΠΟΥΛΙΤΖΕΡ μυθιστορημα του Κόλσον Γουάιτχεντ, που το μετέτρεψαν σε σεναριο ο σκηνοθέτης του φιλμ ΡαΜελ Ρος , Αφρο-Αμερικανός επίσης με συνεργάτιδα την ΤΖΟΣΛΥΝ ΜΠΑΡΝΣ, η οποία είναι λευκή και βασικά παραγωγός σε ντοκυμαντέρ αλλά και σε έργα ανεξάρτητου τύπου, στην προώθηση των οποίων δουλευει. Κάπως έτσι εδώ συνεργάστηκαν για αυτή τη μεταφορά, όπου η ιστορία έχει δραματικό θέμα, δυο έφηβους Αφρο-Αμερικανους που μπλέχτηκαν και τους εμπλεξαν σε παλιο-ιστορία και καταδικάστηκαν σε ποινή φυλάκισης , σε αναμορφωτηριο… Κι εκεί εζησαν το δράμα ενώ κάποιοι έξω τους περίμεναν. Το σενάριο αυτό έφτασε την ταινία ως την υποψηφιοητα και της καλύτερης ταινίας. Αυτό πιστώνεται στο σκηνοθέτη ΡαΜελ Ρος και στη ματιά του, διότι ακριβώς όταν πρόκειται για μεταφορά που την κανει ο ίδιος ο σκηνοθέτης, το ολο εγχείρημα , σε αρκετές περιπτώσεις πιστωνεται στην εννοια διασκευή, οπότε αυτά τα έργα προτεινονται για το εκ διασκευης σενάριο.
Το άλλο, της παρομοιας σχολής, «Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΙΝΓΚ ΣΙΝΓΚ» (Sing Sing) είναι το μόνο από τα πέντε εκ διασκευής σεναρια που η ταινία του δεν φιγουράρει στην 10άδα της καλύτερης. Κι ας εχει πρόσθετες υποψηφιότητες, όπως της πρωταγωνιστικής ηθοποιίας (Κόλμαν Ντομινγκο)και του τραγουδιού , που το «Nickel Boys» δεν έχει. Η «παρασταση του Σινγκ Σινγκ» είναι η προσωπική ιστορία ενός κρατούμενου, του ΤΖΩΝ ΝΤΙΒΑΪΝ ΓΟΥΙΤΦΙΛΝΤ, ο οποίος φυλακίστηκε για εγκλημα που δεν είχε διαπράξει κι αυτή την αδικία, την εκτόνωσε μέσα στο κατεργο, στήνοντας θίασο κρατουμένων και στήνοντας θεατρικές παραστάσεις. Την προσωπική του ιστορία έγραψε, την έδωσε ως προσωπική ιστορία, την έκαναν ταινία κι ο ίδιος πήρε credit συν-σεναριογραφου. Αυτον υποδύεται στο φιλμ ο Κόλμαν Ντομίνγκο.
ΤΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΣΕΝΑΡΙΟΓΡΑΦΩΝ βραβευσε το «NICKEL BOYS». Με τη διαφορά ότι λόγω καταστατικού δεν είχαν δικαίωμα συμμετοχής τρία δυνατά από τα υπόλοιπα, δηλαδή ούτε το «Κονκλάβιο» ούτε η «Εμίλια Πέρεζ» ούτε «Η παρασταση του Σινγκ-Σινγκ». Αρα, η οσκαρική επιρροή είναι μετέωρη.