Είναι η γοητεία με την οποία σαγήνεψε τους πρώτους θεατές του; Είναι εκείνο το τσουλούφι, που έγινε χαρακτηριστικό του, κοκοράκι στην αρχη, στα χρόνια του 60, επί…Νάταλι Γουντ, που έγινε τσουλούφι στη συνέχεια, στα χρόνια του ’70, κυρίως από όταν έπαιξε τον «Υποψηφιο» (Τhe candidate) του Μάικλ Ρίτσι με Oscar Σεναρίου στον Τζέρεμι Λάρνερ και γινόταν υπαινικτική αναφορά στον Μπομπ Κένεντυ…;Ηταν πως κι αισθητικά φανέρωνε μια πολιτική προτίμηση; Είναι πως το τσουλούφι αυτό του το αξιοποίηησε ο ΣΥΝΤΝΕΫ ΠΟΛΛΑΚ, ο σκηνοθέτης «του», ο σκηνοθέτης που το λάτρεψε κι έκανε εφτα ταινίες μαζί του.Είναι εκεί που το τσουλούφι του το έκανε έβμλημα γοητείας σε γκρο πλαν, να περναει αναμεσα στα ξανθα του μαλλιά και να του το χαϊδεύει το μαύρο γάντι της Μπάρμπρα Στρέιζαντ στα «Καλύτερα μας χρόνια»; Ένα στοιχείο γοητείας που κι αν δεν έμεινε μόνιμα ως χτένισμα, έμεινε ως επισήμανση.. Τι τρόπο ο σκηνοθέτης βρήκε να προβάλει τη γοητεία του.
Εμεινε ως σύσταση ενός ωραίου άντρα που γοήτευσε εμφανισιακά και τους πήρε μαζί του στη συνέχεια και κινηματογραφικά.
Ενας άντρας που λατρεύτηκε από τις γυναίκες αλλά θαυμάστηκε κι εκτιμήθηκε κι από τους άντρες.
Τι ήταν αυτό; Τα καλά σεναρια που ο ίδιος φρόντιζε να ξερει που συμμετέχει; ΟΙ σκηνοθέτες που εμπιστευόταν ή τον εμπιστοευτηκαν από το ξεκίνημα του είτε με πολλές ταινίες όπως ο Σύντνεϋ Πόλλακ ή με λίγες αλλά ξεχωριστες όπως του ΤΖΩΡΤΖ ΡΟΫ ΧΙΛ , οι «Δυο ληστές» και το μυθικό «Κεντρί» που ήταν κι η μοναδική ερμηνευτικη υποψηφιότητα του για Oscar, όπου εκεί έβγαλε συνοψίζοντας όλη του τη χάρη, την τσαχπινιά, τη γοητεία αλλά και το δραματικό ύφος όταν χρειάστηκε να το υποκριθεί και στη συνέχεια να το ανατρέψει. Τη χαρη με την άνεση του «κομίκ» την είχε δείξει και στο «Ξυπόλυτη στο πάρκο» (σημερα το κάνουν σε πληθυντικό «ξυπόλητοι….» με την Τζέην Φοντα κι επίσης στο αλά «Τοπ Καπί» «Καυτή πετρα» του Πήτερ Γεητς …Κι αντρικό δίδυμο με τον Πωλ Νιούμαν, άλλο στοιχείο ενίσχυσης, δώρο του συγκεκριμένου σκηνοθέτη ,του Τζωρτζ Ρόυ Χιλ που τον εκτιμούσε πολύ η κινηματογραφία όπως ανακαλυψα στα πολλά χρονια στην Αμερική, στο Λος Αντζελες. Ιδια χρονια με τα «Καλύτερα μας χρόνια» και χαλασε ο κόσμος. Και τον επόμενο χρόνο «Ο υπέροχος Γκάτσμπυ» και δεν θα ξεχασω, μαθητής, στο «Καπιτολ» στο Πασαλιμάνι, ανήμερα 28η Οκτωβρίου, μεσημερι καταμεστο σινεμά και με το που εμφανίζεται με «γκρο πλαν» ακούγεται ένα παρατεταμένο γυναικείο επιφώνημα θαυμασμού ένεκα γοητείας, πολύ ειδικής απόχρωσης επιφώνημα, που ..φάνηκε ότι είχε γίνει καρδιοκατακτητης της οθόνης. Τότε, επεσαν και να τον «φάνε», οι γνωστοί που μόλις δουν ωραίο τον αμφισβητούν για ..αταλαντο κι ως ειδικοί επί του Γκάτσμπυ, έλεγαν πως «δεν έκανε για το ρόλο». Ετσι γενικώς. Για να πουν. Μου τον υπερασπίστηκε ο Σύντνεϋ Πόλλακ σε ένα από τα πολλά μαθήματα που του χρωστάω, και δεν ηταν ο «Γκατσμπυ» δική του ταινία αλλά μου είπε «Σε ποια ακριβως σελίδα ο Φιτζέραλντ γράφει ότι ο Γκάτσμπυ δεν ήταν όμορφος; Το μυθιστόρημα μιλάει για μια γοητευτική κι αινιγματική προσωπικότητα. Τι ήθελαν να πουν με την επίθεση στον Μπομπ; Τους πείραζε επειδή ήταν ωραίος.
Όπως με αναλογο τρόπο, μου τον υπερασπίστηκε, και τον εαυτο του ως επιλογή για το «Πέρα από την Αφρική» που ήθελαν κάτι να βρουν να του προσάψουν κι ανακάλυψαν ότι δεν είχε βρετανικό «αξάν». «Και ποιος τους είπε» μου είχα επισημάνει ο αείμνηστος σκηνοθέτης, ότι εγώ ήθελα «οξφορδιανό αξάν»; Αν ήθελα κάτι τέτοιο, θα είχα πάρει Εγγλέζο. Τον Μπομ τον ήθελα γιατί ήταν ο ιδανικότερος για να κινήσει την ερωτική ιστορία, να ενεργοποιήσει τους σβησμένους ίμερους της ηρωίδας, που έπαιζε η Μέρυλ Στρηπ. Δεν υπήρχε καλύτερος για αυτή την αποστολή».
Σήμερα βέβαια, διαπιστώνουμε στα πλαίσια της τεράστιας εκτίμησης κι αποδοχής, ότι μπορεί να τα έχουν ξεχάσει κι οι ίδιοι αυτά που έγραφαν.
Και φυσικά, κάνει στη συνέχεια ως παραγωγός και συμπρωταγωνιστής με τον Ντάστιν Χόφμαν (του οποίου το όνομα έβαλε πρώτο )το «Ολοι οι άνθρωποι του Προέδρου» παίρνοντας θέση στην πολιτική κατασταση, κι εναντια στον Προεδρο Νίξον που τον οδηγησε στην παραιτηση το σκάνδαλο Watergate και προσλαμβάνει τον ΑΛΑΝ ΠΑΚΟΥΛΑ για σκηνοθέτη, ο οποίος έρχεται από ένα σκοτεινό πολιτικο θριλερ, την «Υπόθεση Παραλαξ» και του φτιάχνει μια από τις καλύτερες ταινίες της καριερας του. Εχοντας κάνει ο Μπομπ κι ένα άλλο πολιτικο θρίλερ ισχυος, τις «3 μέρες του Κόνδορα» με τον Πόλακ του. Διότι ο Ρέντφορντ τις ειχε κάνει τις πολιτικές επισημανσεις από τα ξεκινήματα του, από την «Καταδίωξη του Αρθουρ Πεν σε σεναριο της Λιλιαν Χέλμαν, εκεί που πρωτοπαιξε ζευγαρι με την Τζέην Φοντα διπλα στον Μάρλον Μπράντο κι είχε κάνει και τον «Δραπέτη» του διωγμένου από τον μακαρθισμό Αμπραχαμ Πολόνσκι, ένα πολύ ζορικο αντιρατσιστικό έργο Αυτά όλα είναι οικοδομικά υλικά που το ένα μετά το άλλο κτίζουν κι όταν στο φινάλε γίνουν τα εγκαίνια, βγαίνει κάτι θαυμαστό. Αυτό που συμβαίνει τωρα με το κατευόδιο του.
Διότι σταρ, γόης, στον κολοφώνα του, χωρις να ναρκσσεύεται επι του σταριλικιού αλλά και χωρις να αποποιείται, αποφασίζει να σκηνοθετήσει.
Και δεν σκηνοθετεί τον εαυτο του αλλά φτιάχνει μια ταινία, σοκαριστική, που στα χρόνια αποδεικνύεται ότι την καλύτερη μπεργκμανική ταινία εκτός Μπέργκμαν την έκανε ο ΡΟΜΠΕΡΤ ΡΕΝΤΦΟΡΝΤ. Κι ήταν το «ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ. Κι ήταν το κατεξοχήν μπεργκμανικό διότι τον Μπέργκμαν τον εχουν διδαχτεί πολλοί. Δεν λέω «μιμηθεί». Οι μεγάλοι σκηνοθέτες είναι σχολεία, διδασκονται πάνω σε αυτούς οι μαθητές, δεν μιμούνται όπως νομίζουν στις κακεντρεχείς διατυπώσεις. Το συνειδητοποιούσα, τις μέρες αυτές, που έβλεπα την καταπληκτική ταινια «Συναισθηματική αξία» του Νορβηγού Γιοακιμ Τρίερ, η οποία πατει πανω στον Μπέργκμαν αλλά τον πάει παραπέρα, τον ελαφραίνει αν θέλετε, με την πολύ θετική έννοια. Συνειδητοποίησα βλέποντας το ότι ο Ρομπερτ Ρεντφορντ το είχε κάνει ακριβως με την ίδια αντιμετωπιση που θα το είχε κάνει κι ο Μπέργκμαν και το έκανε μεσα στο Χόλυγουντ. Τα έχασαν οι της κινηματογραφίας όταν το είδαν και μαλιστα κάποιοι είχαν αναρωτηθεί, κι εδώ δεν τους παρεξηγώ, άραγε το έχει κάνει μόνος του ή του έχει βάλει κάποιο χεράκι κι ο αγαπημένος του Σύντνεϋ Πόλλακ; Ηταν ΟΛΟΤΕΛΑ ΔΙΚΟ ΤΟΥ.
Και πήρε το OSCAR ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑΣ. Ακριβως επειδή σκηνοθεττησε όπως ο Μπέργκμαν, χωρίς φιοριτούρες αλλά έβγαλε τα «απύθμενα βάθη» των ανθρώπων όταν βρίσκονται σε φάση πένθους, από που ξεκινά, πως εκδηλώνεται, ποιος γίνεται φορέας, πως αναταράσσεται το οικοδόμημα, ποιος πληρώνει τον λογαριασμό..Αυτό που άφησε άφωνη την κινηματογραφία ήταν ότι ΩΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ ΠΡΟΒΑΛΛΕ ΜΙΑ ΕΜΒΑΘΥΝΣΗ ΠΟΥ ΩΣ ΗΘΟΠΟΙΟΣ ΔΕΝ ΕΙΧΕ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙ ΝΑ ΤΗΝ ΦΤΑΣΕΙ ΠΟΤΕ. Ισως έπαιξαν το ρόλο τους κι οι ρόλοι, που ήταν ναι μεν καλοί αλλά μη.μπεργκμανικοί. Ισως πάλι, αυτό να μπορουσε να το εκφράσει μόνο ως σκηνοθέτης, καθοδηγώντας και να μην το καταφερνε ως ηθοποιός ακόμα κι αν τον καλούσε ο ίδιος ο Μπέργκμαν. Κι η επόμενη σκηνοθετική του δουλειά , μετά τη στέψη με το Oscar, είναι ένας από τους ωραιότερους μαγικούς ρεαλισμούς της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας, το «ΜΙΛΑΓΚΡΟ, Η ΓΗ ΤΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ» (The Milagro beanfield war), όπου ούτε εδώ έπαιζε ο ίδιος,στο οποίο θα χαρίσει το Oscar Μουσικής στο συνθέτη ΤΟΥ, τον ΝΤΕΗΒ ΓΚΡΟΥΣΙΝ, που ήταν και του Πόλακ και τους άφησε ένα μνημειώδες μουσικό θέμα σε συνεργασία τους, στην αδικημένη στην Αμερική (στην Ελλάδα όχι τόσο) «ΑΒΑΝΑ». Όταν πήγα στην Κουβα, ειδικά εκεί στη Μαλεκόν, την παραλιακή, όταν έσκαγε το κύμα, όλο αυτό το μουσικό θεμα σκεφτόμουν, σαν εμμονικός και τον Ρέντφορντ με το ραμμένο διαμάντι στη φλέβα του. Μα τι ρομαντισμοί. Ποιος άλλος από αυτό τον σκηνοθετη για αυτό τον πρωταγωνιστή…
Με τα παραπάνω, κι ειδικά με το «Συνηθισμένοι άνθρωποι», ο Ρόμπερτ Ρεντφορντ αποδεικνύει ότι είναι μια πολύ ταλαντούχα, σκεπτόμενη, και βαθια προβληματισμένη προσωπικότητα, οπότε η γοητεία με την οποία σαγήνευε παίρνει κι αυτή υποχρεωτικά το ώριμο πρόσωπο της. Οπότε, όταν έρχεται το επόμενο βήμα, εκεί πλέον δεν κάνει εντύπωση σε κανέναν, είναι ξεκαθαρα ο άνθρωπος ο ταλαντούχος, ο πολιτικοποιημένος, ο ανήσυχος κινηματογραφστής και φυσικά ως ωραίος άντρας συνεχίζει να μαγνητίζει. Κι ανακοινώνει το SUNDANCE FILM FESTIVAL.
Εδώ ο Ρέντφορντ κάνει μια παρεμβαση πατρική, καθαρα ηγετική, Λιοντάρι επισημο, στο να αγκαλιάσει τους νέους κινηματογραφιστές, να τους δωσει φτερά να τους επιτραπεί να μπουν στο σύστημα και να πουν τις ιστορίες τους. Το Sundance είναι από το όνομα του ήρωα που επαιζε στους «2 ληστές». Το μέρος που αποφάσισε να στήσει αυτό το κινημα και να το μετατρέψει σε Φεστιβάλ, δεν ήταν το Λος Αντζελες της κινηματογραφικής βιομηχανίας ούτε η Νεα Υόρκη..Ηταν ένα ορεινό μέρος που τον ενέπνευσε τον καιρο που γυριζαν με τον Σύντνευ Πολακ το «Τζερεμία Τζόνσον ο αλύγιστος», κι είχαν οργώσει την Αριζόνα και τη Γιούτα και με τη Γιουτα, ο Ρέντφορντ επαθε κάτι. Αυτος ο βέρος Καλιφορνέζος, γέννημα θρέμμα της Σάντα Μόνικα. Κι είναι εκπληκτικό ότι εκεί τον βρήκε το ταξίδι προς την Αιωνιότητα, εκεί όπου είχε αποτραβηχτεί από την πανδημία και μετά..
Από κει και πέρα, μπορούμε να καταλάβουμε πιο εύκολα , γιατί αυτή η προσωπικότητα λατρεύτηκε ,γοήτευσε και στο τέλος αποδείχτηκε ότι είχε κερδίσει, ότι είχε κατακτήσει την ΑΠΕΡΙΟΡΙΣΤΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ.
Tips: Αν κι έπαιξε με πολλές , με την Μπάρμπρα Στρέηζαντ, στα «Καλύτερα μας χρόνια», έφτιαξαν ένα από τα ωραιότερα ζευγαρια στην ιστορία του κινηματογράφου. Κι η πλάκα είναι ότι μαζί έκαναν μόνο αυτή την ταινία.
Ακολουθουν ως ιδεωδέστερες παρτενερ του, η ΤΖΕΗΝ ΦΟΝΤΑ κι η ΝΑΤΑΛΙ ΓΟΥΝΤ- η τελευταία στα πρωτα του νιάτα, με μια guest υπενθύμιση του «Κάποτε» στον «Υποψήφιο».
Τελευταία άσκηση γοητείας ήταν στο «ΑΝΗΘΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ» του Αντριαν Λάυν που αν και ρυτιδωμένος πιά σαγήνευε με την ισχύ του και την παρουσία του την κατά πολύ νεότερη του Ντέμι Μουρ από τον Γούντυ Χαρελσον, έκλεβε «Του φτωχού τ’ αρνί» όπως ο Μεγας Ναπολέων στο θεατρικό του Στεφαν Τσβαιχ την νεαρή Παυλίνα από τον ανθυπολαχαγό σύζυγο της, τον Φρανσουά Φουρες, κατά την Εκστρατεία στην Αιγυπτο… Ηταν αποκαλυπτική η δύναμη της γοητείας του κι ας είχε γεράσει η επιφάνεια και το πως μόνο αυτος ήταν σε θέση να την αποδεσμεύσει όταν καταλαβε ότι τον ίδιο δεν τον είχε κοιταξει ποτέ με τον τρόπο που είχε κοιταξει τον φτωχό της, από τον οποίο ο «Ναπολέων» του Λας Βέγκας είχε κλέψει το αρνί του…