Η επίσκεψη στο ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ, το πρώτο κιόλας πρωί που μας ξημέρωσε η ζωή στην ΑΒΑΝΑ είναι κάτι παραπάνω από επιβεβλημένη, είναι σχεδόν «καρμική» , σε πάει μόνος του ο ίδιος ο δρόμος ο κεντρικός της παλιάς πόλης που οδηγεί απευθείας εκεί.
Δεν είναι μιά απλή ξενάγηση, ενός οποιουδήποτε μουσείου που θα δεις τα εκθέματα- ακόμα κι επαναστατικού. Είναι ένα «φροντιστήριο» πάνω στη σύγχρονη Ιστορία της Κούβας , που πιάνει και τα προ-επαναστατικά χρόνια, κι αναφέρεται και σε προγενέστερες μικρές ή μεγαλύτερες εξεγέρσεις που γίνονταν εκεί,και βέβαια δεν λείπει το όνομα του Χοσέ Μαρτί, του πρώτου επαναστάτη της Ιστορίας του νησιού από τον καιρό της ισπανικής κυριαρχίας.. Κι αυτά λοιπόν που θα δεις και θα διαβάσεις εκεί μέσα, σιγά σιγά βγαίνουν στην επιφάνεια στις επόμενες μέρες και στα όσα συναντάς. Κι όταν μπεις στην επαρχία κι αρχίσει η διείσδυση στη βαθύτερη ενδοχώρα, κι όταν όπου βρίσκεσαι συναντάς κι ένα σύνθημα που επικαλείται τις Αρχές και το Ηθος της Επανάστασης κι όχι τα προπαγανδιστικά «επιτεύγματα» της Εξουσίας, τότε αρχίζεις και καταλαβαίνεις.
Όπως καταλαβαίνεις και κάποια πράγματα γύρω από τον Φιντέλ Κάστρο όταν φύγεις από την Αβάνα και βρεθείς στη ΣΑΝΤΑ ΚΛΑΡΑ στο Μουσείο του Τσέ όπου μένεις κατάπληκτος από το ότι μπροστά του ωχριά το Μουσείο της Επανάστασης στην Αβάνα.
Όμως, αν δεν έχεις επισκεφθεί το εν λόγω μουσείο στην κουβανική πρωτεύουσα, δεν θα τα καταλάβεις όλα αυτά.
Απέξω είναι ένα επιβλητικότατο κτίριο αποικιακού ρυθμού, εγκαινιάστηκε όπως πληροφορήθηκα εκεί, το 1920. Ωστόσο, στην Ιστορία έμεινε ως ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΜΕΓΑΡΟ του δικτάτορα Μπατίστα. Ναι, το Μουσείο της Επανάστασης στεγάζεται στο παλιό Προεδρικό Μέγαρο. Αυτό που έχουμε δει πολλές φορές στο σινεμά, αλλά σε…. Αναπαράσταση στα πλατό κάποιου στούντιο διότι ποιος πήγαινε να γυρίσει ταινία στην Κούβα, πόσο μάλλον αν ήθελε να εκθέσει το καθεστώς από δυτικότροπη και φιλοαμερικάνικη μεριά.
Ως Προεδρικό Μέγαρο του παρελθόντος θα έλεγα ότι είναι και λίγο «παρατημένο». Δεν είδα δηλαδή να προβάλλεται κάποιου είδους πολυτέλεια σαν κι αυτή που προβαλλόταν αντίστοιχα στη Ρωσία είτε επί σοβιετικών ημερών είτε και σήμερα για το ιστορικό παρελθόν.
Κι όμως, μέσα στο Μουσείο της Επανάστασης, στο άλλοτε προεδρικό μέγαρο, εκεί που μπούκαραν οι επαναστάτες στις 2 Ιανουαρίου του 1959, αισθάνεσαι ότι είσαι σε Μουσείο Επανάστασης. Επικρατεί λιτότητα παντού και μόνο η ίδια η αρχιτεκτονική μαρτυρά κάποιο «ένδοξο» παρελθόν. Ένα παρελθόν όμως που ζει ως παρόν μέσω Επανάστασης. Από αυτή την άποψη η αρμονία περιεχομένου και περιέχοντος, τουλάχιστον εσωτερικά, είναι η δέουσα, η πλέον αρμόζουσα.
Στα εκθέματα με όπλα, μπότες, στολές, φωτογραφίες και διακηρύξεις αξίζουν πολλά τα κείμενα που συνοδεύουν και τελικά , αν ενδιαφέρεσαι, έχεις περάσει ένα πρωινό μελετώντας Ιστορία. Μπαίνεις κανονικά στο πνεύμα των ημερών εκείνων, έτσι όπως είναι διατεταγμένα τα δωμάτια, οι χώροι, και θαρρείς και σου αλλάζουν και θεματική, σε περνάνε από το ένα θέμα στο άλλο, διαδοχικότατα.
Μαθαίνεις με κάθε λεπτομέρεια τα γεγονότα του 1958 καθώς προχωρούσε το ημερολόγιο προς την Πρωτοχρονιά του 1959, μαθαίνεις με κάθε λεπτομέρεια και τα όσα επακολούθησαν. Οι επαναστατικές διακηρύξεις με την υπογραφή του Φιντέλ, τα πρώτα μέτρα φαρδιά πλατιά με την απόφαση για την εθνικοποίηση των αμερικανικών εταιριών που βρίσκονταν στην Κούβα, τα πρώτα μέτρα που αφορούσαν στην υγεία και προπάντων στην ιδιοκτησία κι η σταδιακή της κατάργηση… Ακολουθούν οι λεπτομέρειες για την επιχείρηση των Αμερικάνων στον Κόλπο των Χοίρων το 1961, σε ειδικό τοίχο μοστράρονται οι Κουβανοί φυγάδες στην Αμερική που πήγαν να συνδράμουν τους Αμερικανούς κι έχει φοβερές εικόνες, ντοκουμέντα και φωτογραφίες…Και πρόσωπα….πρόσωπα…πρόσωπα… Πρόσωπα αγωνιστών που δεν τους γνωρίζουμε, ανδρών και γυναικών που έδωσαν τη ζωή στον ένα σκοπό…
ΚΙ εγώ προσωπικά, αν για κάτι ευγνωμονώ την επίσκεψη μου στο Μουσείο της Επανάστασης είναι διότι μου «ΓΝΩΡΙΣΕ» τον ΚΑΜΙΛΟ ΣΙΕΝΦΟΥΕΓΚΟΣ.
Ω, ναι. Ειδικά στον δεύτερο όροφο (δύο είναι όλοι κι όλοι οι όροφοι) που πρωταγωνιστεί ο ΤΣΕ, εκεί συμπρωταγωνιστεί κι ο ΚΑΜΙΛΟ. Μάλιστα τους έχουν μαζί, ως κέρινα ομοιώματα αλα Μαντάμ Τυσώ, σε αναπαράσταση ζούγκλας να αγωνίζονται. Δεν είναι εκεί το θέμα. Ούτε οι αστεισμοί κάποιων Ελλήνων «δηλαδή αυτοί οι δύο θες να μου πεις ότι είναι το αντίστοιχο του Τσίπρα με τον Παππά;». Α, όχι, όχι!! Είναι η ανακάλυψη ενός αγωνιστή , επιστήθιου φίλου του Τσε, που η Ιστορία δεν τον έχει «διαφημίσει» τόσο πολύ, ίσως ήταν κι ο άνθρωπος από τη φύση του κάπως διακριτικός, χάθηκε και πολύ νέος, πολύ νωρίς, μόλις στο 1959 και δεν χάθηκε απλώς, μα «εξαφανίστηκε». Το πτώμα του δεν ανευρέθη. Κάπου στον Ατλαντικό, κάτι συνέβη….. κι ενώ ο αγώνας τον περίμενε.
Γοητεύτηκα τρομερά από την προσωπικότητα του και συνειδητοποίησα ότι είναι πρόσωπο ΓΝΩΣΤΟΤΑΤΟ της Επανάστασης, στην ίδια ευθεία με τον ΦΙΝΤΕΛ και τον ΤΣΕ αλλά και τον ΡΑΟΥΛ που τον είδα κι αυτόν ως πρωταγωνιστή στους αγώνες και διακριτικά δίπλα στον αδελφό, καπως έτσι διακριτικά έβλεπα και τον Καμίλο, για τον οποίο άρχισα να ρωτώ και να μαθαίνω σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού. Τις λεπτομέρειες για το χαμό του τις έμαθα αργότερα , όταν πήγα στην ΣΑΝΤΑ ΚΛΑΡΑ, όπου, όσο σκεφτόμουν τον Τσε, άλλο τόσο σκεφτόμουν πιά και τον Καμίλο, ο οποίος ήταν και πρωτευουσιάνος, από την Αβάνα, από εύπορη οικογένεια αλλά και …. Τρελο-οικογένεια. ΑΝΑΡΧΙΚΟΙ ήταν κι οι δύο γονείς του κι ο Καμίλο κληρονόμησε το πνεύμα τους. Ηταν κι Υδροχόος… Δεν θέλει πολύ. Στη Σάντα Κλάρα και στο ΣΙΕΝΦΟΥΕΓΚΟΣ που πήγα για τη χάρη του αλλά δεν έχουν σχέση, συνωνυμίας το ανάγνωσμα, εγω όμως έκανα το χρέος μου γοητευμένος από τον επαναστάτη που δεν γνώριζα και που μόλις είχα ανακαλύψει, έμαθα πολλά κι άκουσα να τον συζητούν λεπτομερώς και νέοι άνθρωποι, κάθε φορά που ανέφερα το όνομα του. Κυρίως ο οδηγός που είχα «αγκαζάρει» για να με μεταφέρει στις επαρχίες και στα χωριά μεταξύ Σιενφουέγκος και Σάντα Κλάρα, ήξερα τα πάντα για αυτόν, κι αυτός μου άφησε πολλούς υπαινιγμούς για το μοιραίο ατύχημα του το οποίο το απέδιδε ακόμα και σε μεταφυσικά αίτια…Αν κι επικρατεί η άποψη ότι ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΗΚΕ...!!
Ο,τι μερτικό έχει ο Τσε στη Μάχη της Σάντα Κλάρα που ήταν κι η καθοριστική για την Επανάσταση μια και με την κατάληψη της περιοχής αυτής έκοψε το νησί στα δύο και προωθήθηκαν οι επαναστάτες στην Αβάνα, το ίδιο μερτικό έχει κι ο Καμίλο Σιενφουέγκος. Μαζί είχαν αναλάβει αυτή τη δύσκολη αποστολή, να κόψουν το νησί στα δύο, ο Καμίλο με τον επαναστατικό στρατό» του κατέλαβε τη μία άκρη, το ΓΙΑΓΚΑΧΑΙ, ο Τσε την ΣΑΝΤΑ ΚΛΑΡΑ. Τον τιμούν κάθε χρόνο, στις 28 Οκτωβρίου, επέτειος του θανάτου του(!)
Ωστόσο, είμαστε ακόμα στην Αβάνα, μέσα στο Μουσείο κι εξακολουθώ να διαβάζω. Κι από αυτά που διάβασα άρχισα να καταλαβαίνω πολλά βγαίνοντας έξω στους δρόμους και μετά στη χώρα και κατανόησα πως το θέμα της Επανάστασης ΕΚΕΙ είναι κάτι βαθύ. Ακόμα κι όταν δεν ανταμείβει με υλικά αγαθά.
Ακόμα κι όταν, και μέσα εκεί, θα δεις να έχει στηθεί το μαγαζί με τα τουριστικά που πουλά εικόνες του Φιντέλ, του Τσε, της Επανάστασης , της Κούβας, μπλουζάκια, κονκάρδες, μαγνητάκια για το ψυγείο με τους Επαναστάτες αλλά και Χεμινγουέι- νάτος πάλι!- παρέα με τον Φιντέλ, ευτυχώς δεν είδα να πουλούν και αφίσες του Τσε με την Μαίριλυν… θα έχανα πάσα ιδέα.
Δεν την έχασα και βγαίνοντας από το κτίριο πήγα δίπλα ακριβώς στο GRANMA. “Granma” είναι το όνομα του πλοίου, με το οποίο αποβιβάστηκαν στην Κούβα οι Επαναστάτες το 1956, εκεί μέσα βρίσκονταν ο Φιντέλ, ο Τσε αλλά κι ο Καμίλο, έρχονταν από το Μεξικό, όπου εκεί είχαν γνωριστεί ολοι αυτοί μεταξύ τους κι ετοίμαζαν επίθεση στο καθεστώς Μπατίστα. Το «γέρικο καράβι/απ’ το χρόνο κόσκινο»(για να παραφράσουμε και τον ποιητή) φυλάσσεται σε ειδική γυάλινη κατασκευή, εκτεθειμένη στο ύπαιθρο που τις μέρες εκείνες έκαναν «ανακαίνιση» στο γυάλινο περίβλημα κι έτσι δεν μπόρεσα να το περιεργαστώ όπως θα ήθελα. Είναι ένα υπαίθριο Μουσείο αφιερωμένο στο πλοίο της επέμβασης και το «Granma» ως όνομα του πλοίου δεν περιορίζεται μόνο εκεί αλλά δίνει το όνομα του και στην εφημερίδα-επίσημο όργανο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κούβας.
Κι η πρώτη πλατεία που συναντάς, βγαίνοντας μετά από όλο αυτό το επαναστατικό φροντιστήριο ονομάζεται ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ, που πρώτα, λέει την μετονόμασαν σε Πλατεία Δημοκρατίας κι ύστερα ο Κάστρο την έκανε κι αυτήν ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΡΙΑ .
Ένα ρούμι τώρα καθίσταται απαραίτητο
Το βράδυ θα πάμε στα άλλα στέκια του Χεμνγουέι-κι όχι μόνο!- διότι εδώ γίνονται πολλά ενώ ξαφνικά, τσουπ μπροστά σου κι ένα «χολυγουντιανό» «ξέσκεπο» αυτοκίνητο σε στέλνει κι αυτό πίσω στις δεκαετίες.
Ρούμι νάναι κι ό,τι νάναι. Αρκεί να στάξει στο χώμα και για τον Καμίλο και για κάθε επαναστάτη-πειρατή!!