Το άρθρο αυτό δεν θα εμφανιζόταν τώρα ως Νο 7 έτσι όπως αρχικά τα προγραμμάτιζα αλλά ήρθε ο θάνατος του Κουβανού ηγέτη και διακόπτω προσωρινά την νυχτερινή κι ημερήσια ξενάγηση στην Αβάνα και στα στέκια της και πετάγομαι ως την Σάντα Κλάρα. Σε εκείνα που άφησα ανολοκλήρωτα θα επανέλθω σύντομα- εννοείται!
Όμως το Μνημείο (θέλετε και Μουσείο;) του Τσε στην Σάντα Κλάρα αντικατοπτρίζει και τον μεγάλο ηγέτη μεγέθους Φιντέλ Κάστρο και θα τα πω πιο κάτω για αυτόν με αφορμή το συγκεκριμένο Μνημείο και τις σκέψεις που μου γέννησε για αυτόν, το ίδιο το δέος του Μνημείου. Κι όπως είχα πει σε προηγούμενο δημοσίευμα έπαθα σοκ όταν είδα πως μπροστά σε αυτό, το ίδιο το Μουσείο της Επανάστασης στην Αβάνα ωχριούσε. Και μιλώ για το Μουσείο της Επανάστασης που είναι η βιτρίνα της Ιστορίας της Κούβας. Και λέω «βιτρίνα» επειδή βρίσκεται στην πρωτεύουσα.
Στη Σάντα Κλάρα πήγα αφού είχε τελειώσει η πολυήμερη περιήγηση στην Αβάνα, αφού είχα επισκεφτεί τα προάστια και το σπίτι του Χεμινγουέι αλλά κι εκτός περιφέρειας το ψαροχώρι του, για τα οποία έπονται δημοσιεύσεις. Είχα πάει και στο Τρίνινταντ, έμεινα λίγες μέρες, μετακινήθηκα προς Σαντιάγκο που έχει κι αυτό πολλά να πεί και κατέληξα στο Σιένφουέγκος που βρίσκεται κοντά στην Σάντα Κλάρα.
Στην Σάντα Κλάρα ήθελα να πάω για την Ιστορία της, για να επισκεφτώ το Μνημείο του Τσε για το οποίο τόσα είχα ακούσει και διαβάσει κι είχα πλέον κεραυνοκτυπηθεί κι από την τρίτη προσωπικότητα της Επανάστασης, τον ΚΑΜΙΛΟ ΣΙΕΝΦΟΥΕΓΚΟΣ, για τον οποίο έμαθα τα πολλά στο Μουσείο της Επανάστασης στην Αβάνα κι ήθελα να δω τα μέρη. Επειδή εκεί, οι δύο σύντροφοι, ο Τσε κι ο Καμίλο, έδρασαν από κοινού, ο ένας στάθηκε στα δυτικά ο άλλος πιο βόρεια- η Σάντα Κλάρα ήταν στη γεωγραφική επικράτεια του Τσε, ο Καμίλο επιτέθηκε στο Γιαγουαχάι κι επικράτησε. Κι ήταν η σειρά της Σάντα Κλάρα όπου η μάχη που δόθηκε εκεί, τόσο στην επικράτεια του Καμίλο όσο και του Τσε που είναι οι δύο πόλοι της ίδιας υπόθεσης, υπήρξε καθοριστική για την έκβαση της Επανάστασης και την επικράτηση της.
Η Σάντα Κλάρα βρίσκεται στο κέντρο του νησιού, Βίγια Κλάρα λέγεται η ευρύτερη περιοχή (εννοείται πως από όπου περνώ συναντώ σχολεία , Πανεπιστήμια και πολυκλινικές- κι εδώ! Κι όχι μία και δύο…) και για την «ειρωνεία» του πράγματος (την…κωμική ειρωνεία, δεν είναι καθαρή ειρωνεία) στα βόρεια της Σάντα Κλάρα βρίσκεται η μία από τις δύο μεγαλύτερες τουριστικές περιοχές της Κούβας, η Σάντα Μαρία που είναι και το ένα από τα δύο, όλα κι όλα, διόδια της χώρας καθότι, μαζί με το Βαραδέρο, όπου βρίσκεται το έτερο των διοδίων, είναι οι δύο περιοχές για τους τουρίστες κι αυτοί πληρώνουν τα διόδια)….)
Οπότε, μπορεί να καταλάβει κανείς, όταν δει το χάρτη της Κούβας τι καθοριστικής σημασίας ήταν η μάχη εκείνη. Στις 29 Δεκεμβρίου 1958 ξεκίνησε η επιχείρηση, στις 31 Δεκεμβρίου όλα είχαν κριθεί. Ο Τσε με τις δυνάμεις του, με τα ανταρτόπαιδα του κατατρόπωσε αρχικά τις δυνάμεις του δικτάτορα Μπατίστα στο Φομέντο και στη συνέχεια με μπουλντόζα κατέστρεψε, αυτός κι οι σύντροφοι του, τη σιδηροδρομική γραμμή, με αποτέλεσμα να εκτροχιαστεί το τραίνο που μετέφερε πολεμοφόδια και στρατό, να γίνει μάχη κινηματογραφικών διαστάσεων κι οι ηττημένοι του Μπατίστα να παραδοθούν στους αντάρτες άνευ όρων.
Το νησί πλέον είχε κοπεί στα δύο κι ήταν υπό τον έλεγχο των ανταρτών. Σε μερικές ώρες θα έμπαιναν στην Αβάνα και 12 ώρες μετά την παράδοση του στρατού του, ο Μπατίστα θα την κοπάναγε για τον Αγιο Δομίνικο..
Σε αυτό το ιστορικο- γεωγραφικό πλαίσιο ήθελα να βρεθώ κι αυτό που είδα με ξεπέρασε. Διότι αυτό που ακολούθησε θα μπορούσε να είναι πιο συγκλονιστικό, ότι δηλαδή σε μια περιοχή, κάπου 4 χιλιόμετρα από το Μνημείο του Τσε , φυλάσσονται, υπό τύπον υπαίθριου Μουσείου , τα βαγόνια του τραίνου εκείνου του Δεκέμβρη του ’58, που εκτροχιάστηκε από τις γραμμές τις οποίες είχε καταστρέψει ο Τσε- διασώζονται τρία βαγόνια. Και τα έχουν, όπως τα άφησαν οι Επαναστάτες.!!! Σε ένα εξ αυτών, υπάρχει κι η χλαίνη του Τσε από τη μάχη καθώς και οι μπότες του. Είναι συγκλονιστικό!
Όμως, δεν μου είπε τόσα πολλά διότι είχε προηγηθεί η επίσκεψη στο Μνημείο.
Και τέτοιο μνημείο περί πεσόντων και κυρίως περί ενός προσώπου ίσως να μην έχω δει πουθενά, ούτε καν στη Μόσχα, παρόλο ότι εκεί το Μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη με τη φλόγα που βγαίνει από τη γη, μου επιβάλει και μου υποβάλει σιωπή!
Το Μνημείο του Τσε είναι σε μια απέραντη, καλοφυτευμένη, περιποιημένη και πεντακάθαρη έκταση σε ένα χώρο που έχει διαμορφωθεί να μοιάζει με Πλατεία διότι εκεί γίνονται συχνά πυκνά εκδηλώσεις , καθώς και συναυλίες. Το άγαλμα του παλικαριού είναι θεόρατο, το κοιτάς από κάτω κι… αυχενικά (να το πω έτσι) δυσκολεύεσαι έτσι ψηλά που στέκει. Στην άλλη μεριά, υπάρχει το κενοτάφιο. Με τα ονόματα ΟΛΩΝ των συντρόφων που έπεσαν στη Μάχη της Σάντα Κλάρα. Πολλοί από τους τάφους όπως είπα είναι απλώς κενοτάφια. Η μάχη ήταν φονική και διαμελίστηκαν κορμιά. Κορμάκια.. Είναι η πιο σωστή λέξη. Διότι στα ονόματα και στις ηλικίες που αναγράφονται στους Σταυρούς, οι ηλικίες παίζουν ανάμεσα στα 18 και τα 20. Παιδιά! Παιδαρέλια! Εξεγερμένες ψυχές! Μιλάμε για τεράστια έκταση. Και στη μέση της έκτασης αυτής ,η ΦΛΟΓΑ, που «αναδύεται» κι αυτή μέσα από τη γη, όπως στη Μόσχα, και δεν σβήνει ποτέ της.
Κι αφού προσκυνάμε τους τάφους, με τα πόδια λίγο …κομμένα αλλά και με ανάταση (δεν γίνεται να πας σε τέτοια μέρη και να μην αισθανθείς κάτι- και «κινηματογραφικά» να το δεις, πάλι σε πιάνει δέος) ερχόμαστε στο ίδιο το Μουσείο. Δεν επιτρέπεται να έχεις πάνω σου Τ-Ι-Π-Ο-Τ-Α. Ούτε τσάντα ούτε πορτοφόλι ούτε κινητό ούτε κάμερα ούτε μπουκάλι με νερό ώστε… τίποτα, τίποτα. Τα πράγματα σου, τα αφήνεις σε μια αρκετούτσικη απόσταση (κ είχε και μια ζέστη εκείνη τη μέρα που δεν μπορώ να την περιγράψω, με τον ήλιο στο πιο «highnoon» του, να σε ψήνει από τα μεσούρανα) σε μια reception, ασφαλέστατα, όπως και σχεδόν το κάθε τι στην Κούβα (ναι!), κι επιστρέφεις για να μπεις στο Μουσείο. Εχει δύο εισόδους για ισάριθμες και διαφορετικές αίθουσες. Η δεύτερη, περιλαμβάνει όλα τα προσωπικά αντικείμενα του Τσέ, από ολόκληρη τη δράση του, τις πιο απίθανες λεπτομέρειες όπως ο σχολικός έλεγχος του ,μέχρι και τις δύο βελόνες για την ινσουλίνη επειδή ήταν διαβητικός κι ειδικά στα τελευταία χρόνια η κατάσταση του είχε επιδεινωθεί, φαίνεται κι από τις φωτογραφίες όπου εκεί κατά το 1965, είναι ελαφρώς «πρησμένος». Ολη του η δράση, η οργάνωση κινημάτων, οι λόγοι του, τα πάντα του….
Η πρώτη όμως αίθουσα είναι ο συγκλονισμός. Με ειδικά ψυκτικά μηχανήματα συντηρείται ο χώρος και τι είναι ο χώρος; Το οστεοφυλάκιο. Του Τσέ και των ΒΟΛΙΒΙΑΝΩΝ συντρόφων, που τους εκτέλεσαν μαζί στη Βολιβία το 1967 και μόλις το 1997 επεστράφησαν τα οστά στην Κούβα. Και ζητήθηκαν και τα οστά των συντρόφων. Κι υπάρχουν εκεί μέσα, με τα ονόματα ενός προς έναν , τα οστεοφυλάκια τα δικά τους να πλαισιώνουν το οστεοφυλάκιο του Τσε. Και στο βάθος, σε αναπαράσταση, η βολιβιανή ζούγκλα, εκεί που έδρασε ο Κομαντάντε Τσε Γκεβάρα» με τα συντρόφια, στην εξαγωγή της Επανάστασης.
Τα οστά παρελήφθησαν επισήμως από το κουβανικό κράτος και τον ίδιο τον Φιντέλ προσωπικώς ο οποίος διέταξε τη δημιουργία Μουσείου και Μνημείου ώστε να μεταφερθούν εκεί, να φυλάσσονται εκεί ως υποθήκη της Ιστορίας.
Και να είναι ένα Μνημείο-Μουσείο που όμοιο του να μην υπάρχει.
Για τον Τσε όλο αυτό. Όχι για το Μουσείο της Επανάστασης στην Αβάνα, που όπως περιέγραψα στο άρθρο που είχα γράψει ειδικώς για εκείνο το Μουσείο , ήταν λιτό, απέριττο.
Εδώ έφτιαξε ένα επιβλητικό Μουσείο. Για έναν άνθρωπο. Όχι για τον εαυτό του. Για έναν άνθρωπο που συμβολίζει «ΚΑΤΙ», μια ιδέα, μια Επανάσταση, ένα διαρκή αγώνα, για ένα άνθρωπο με τον οποίο αγωνίστηκαν μαζί, διαφώνησαν μαζί και που στο κάτω κάτω τα μικρά δικά μας συμβατικά μυαλά θα φαντάζονταν ανταγωνισμούς τύπου Χόλυγουντ και «σιγά μην τον προβάλλω», σκέψεις ταπεινές, χαμηλές, μικρόκαρδες.
Ο Φιντέλ έφτιαξε Μουσείο για τον Τσε, αποκλειστικά για τον Τσε, αυτόν διάλεξε να προβάλει για να υπενθυμίζεται το ζωντανό πνεύμα της Επανάστασης.
Αυτό είναι αρκετό για να δείξει χαρακτήρα ΗΓΕΤΗ, αληθινού ηγέτη, που γνωρίζει πως περισσότερο κι από την προβολή του εαυτού του, μετράει η προβολή της Ιδέας.
Αυτό πήρα μαζί μου φεύγοντας, αυτό συνέχισε να με απασχολεί κι όταν επισκέφτηκα τα ερείπια του τραίνου της Επανάστασης: Την έννοια ΗΓΕΤΗΣ.
