Ξεκινώ ως ΕΡΓΟΚΕΝΤΡΙΚΟΣ από το είδος. Μετά θα πάω στο πρόσωπο.
Η ταινία συστήνεται, ή μάλλον ακούγεται, ως «γκανγκστερική». Επειδή ο όρος παραπέμπει σε συγκεκριμένα πράγματα θα ήθελα να διευκρινίσω τη διαφορά μεταξύ γκανγκστερικού είδους και γκάνγκστερ χαρακτήρων. Από εδώ ξεκινά μια ειδοποιός διαφορά. Και το ότι είναι «ειδοποιός» διαφαίνεται από την όλη συνέπεια που ακολουθεί ως το τέλος. Πάνω σε αυτό.
Είναι ένα πολύ πρωτότυπο έργο, το οποίο έχει τα στοιχεία, τα χρώματα , σε ένα βαθμό και την ατμόσφαιρα μιας γκανγκστερικής ταινίας ,και φυσικά και το σασπένς της.
Όμως το έργο είναι γραμμένο ως δράμα. Ως δράμα έντονης πλοκής, σασπένς κι αγωνίας διότι σχεδόν εξ ολοκλήρου διαδραματίζεται μέσα σε ένα χώρο, σε ένα ραφτάδικο στο Σικάγο στη δεκαετία ’50. Θεατρικά θα το λέγαμε «μονοσάλονο». Δεν βγαίνει σχεδόν καθόλου από εκεί μέσα. Κι όμως ενώ είναι γραμμένα «θεατρικά», δεν πρόκειται για μεταφορά θεατρικού αλλά για πρωτότυπο σενάριο, γραμμένο απευθείας για την οθόνη.
ΚΙ είναι το σενάριο με το οποίο θέλησε να κάνει το σκηνοθετικό του ντεμπούτο, ο νεότατος και βραβευμένος προς 7ετίας με ΟΣΚΑΡ ΣΕΝΑΡΙΟΥ , εκ Διασκευής, όμως, ο ΓΚΡΑΧΑΜ ΜΟΥΡ, για «ΤΟ ΠΑΙΧΝΔΙ ΤΗΣ ΜΙΜΗΣΗΣ».
Γνώστης της γραφής, γνώστης και της τεχνικής, γνώστης και του σασπένς αλλά και της κίνησης σε χώρους, όπως είχε φανεί από εκείνο το σενάριο του που τον δαφνοστεφάνωσε, με διαφορετικό υλικό, στην ίδια , όμως, δεκαετία. Ενας ράφτης, ή μάλλον «κόφτης» ως ειδικότητα (πως λέμε «κοπτική-ραπτική»?) και τη διευκρίνηση της διαφοράς των δυο ειδικοτήτων την επαναφέρει συχνά ενώ ξεκινά κι από αυτήν, με ένα εκπληκτικά μονόλογο ράφτη που προτιμά το «κόφτης» κι όλα αυτά είναι στοιχεία χαρακτήρα που θα μπούν παρακάτω στην υπόθεση εξού κι οι διαρκείς υπενθυμίσεις. Ο άνθρωπος αυτός λοιπόν είναι Εγγλέζος, καταστράφηκε οικονομικά στον Πόλεμο, με τους βομβαρδισμούς του Λονδίνου και τα μετέπειτα και με την πρώτη ευκαιρία έφυγε στην Αμερική. Κι άνοιξε αυτό το ραφτάδικο. Οπου οικονομικά μπορούν να ανταπεξέλθουν μόνο γκάνγκστερς που του παραγγέλνουν τα κουστούμια τους. Θα εμπλακεί κι ο ίδιος σε μια υπόθεση- ‘Αμεσα; Έμμεσα; Αυτά θα μας το πει το σασπένς της ιστορίας , η υπόθεση της οποίας διαδραματίζεται ουσιαστικά στη διάρκεια μιας νύχτας στην αναζήτηση κάποιου «καρφιού», κάποιου καταδότη από τον πελατειακό χώρο , από τους γκάνγκστερς. Και το ραφτάδικο θα γίνει κέντρο διερχομένων. Όχι πολλών ώστε το έργο να μεταβληθεί σε…φάρσα , ούτε να ξεφύγει σε ακαταστασία πολλών προσώπων μέσα σε ένα χώρο επί δύο ώρες. Θα καταφέρει όμως ο ΓΚΡΑΧΑΜ ΜΟΥΡ (με τον σεναριακό συνεργάτη Τζόναθαν ΜακΚλέιν) να κρατήσει το σασπένς και το ενδιαφέρον , σαφώς με καλούς συνεργάτες στον τομέα του ντεκουπάζ ώστε το έργο να κινείται διαρκώς μέσα στον κλειστό χώρο. Ο τρόπος είναι θαυμάσιος. Η αίσθηση που έχω είναι ότι το ντεκουπάζ , ο τεμαχισμός δηλαδή των σκηνών, στον τρόπο γραφής και γυρίσματος, είναι κατευθυντήριος ακόμα και για το μοντάζ, που έτσι κι αλλιώς… Το οποίο υπογράφει ο ΓΟΥΙΛΙΑΜ ΓΚΟΛΝΤΕΝΜΠΕΡΓΚ, εκ των κορυφαίων, ο οποίος είχε πάρει ΟΣΚΑΡ για το ‘ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΡΓΩ» αλλά ήταν κι ο μοντέρ στο «Παιχνίδι της μίμησης», όπου κι εκεί είχε υποψηφιότητα κι είναι ολοφάνερο ότι ο Γκραχαμ Μουρ, για το σκηνοθετικό του ντεμπούτο, στηρίχτηκε πολύ πάνω του, τον ήθελε μαζί του. Πιθανόν κι όλες αυτές τις κατευθύνσεις περι «ντεκουπάζ», που ανέφερα πιο πάνω, να τις καθοδήγησε ο Γκόλντενμπεργκ. Αν δεν έχεις συνεργάτες βαρβάτους, δεν ξεκινάς εύκολα να σκηνοθετήσεις….
Και το σασπένς με το ενδιαφέρον κρατούνται διότι κάθε τόσο αποκαλύπτονται οι χαρακτήρες, μυστικές κι αθέατες πλευρές τους, όπως και του κεντρικού ήρωα, του «κόφτη» , του οποίου θα μάθουμε και όλη την προϊστορία ενώ οι υποψίες περί καρφιού θα αλλάζουν διαρκώς αντικείμενο….
Με τη βοήθεια της ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ που την έχει αναλάβει κι εδώ κορυφαίος, ο ΝΤΙΚ ΠΟΠ (θυμάστε τους φωτισμούς στον «Μάγο Αϊζενχάιμ» , όσοι το έχετε δει?) και της ΤΖΕΜΑ ΤΖΑΚΣΟΝ στη ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ για το κυρίαρχο χρώμα, εκείνο το κιτρινοειδές καφετί του Σικάγου που παραπέμπει και λίγο στους «Αδιάφθορους» κι όλο αυτό μεταφέρεται μέσα στο ραφτάδικο το οποίο είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να χωρέσει τους ανθρώπους, την ιστορία και να βγάλει και την ατμόσφαιρα…το έργο οπτικά έχει στηθει. Τα κοστούμια (ή και …κουστούμια, όπως ο τίτλος, μια κι έτσι λέμε αυτό που εννοούμε κουστούμι γαμπριάτικο φερειπειν ενώ «κοστούμι» είναι η ενδυμασία , η στολή, η κοινωνική φόρμα) έρχονται για να υποδείξουν τους χαρακτήρες που μπαίνουν εκεί μέσα, κονομημέοι γκάνγκστερς ως επ το πλείστον, βαριά παλτά καθότι και Σικάγο και βέβαια πέραν του κρύου , το «παλτό» ως ρούχο έχει πολύ να κάνει με την ικανότητα του «κόφτη». Τα παλαιότερα χρόνια Ελληνες ραφτάδες κι Ελληνίδες μοδίστρες πήγαιναν στη Μασσαλία κυρίως για να ειδικευθούν στο κόψιμο των παλτών. Εχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον τα ρούχα και συμβάλουν στους χαρακτήρες αλλά και στην ατμόσφαιρα , ακόμα και στην υπέρβαση της όπως το ρούχο που φορά η μαύρη εκπρόσωπος του υποκόσμου (ΖΑΚ ΠΟΣΕΝ και ΣΟΦΙ Ο’ΝΗΛ, τα υπογράφουν).
Κι ο ΑΛΕΞΑΝΤΡ ΝΤΕΣΠΛΑ, συνεργάτης κι αυτός από το «Παιχνίδι της μίμησης» έρχεται για ν βάλει τις μελωδίες που θα συνοδεύσουν χωρίς να φορτώσουν και του παραδίδει μια μουσική σασπένς ιδανική, η οποία οφείλεται στην ενορχηστρωτική κατάρτιση του συνθέτη και την αναμειγνύει με δόσεις τζαζ. Εξαιρετική μουσική.
Κι άφησα για το τέλος τη διανομή. Το casting. Διότι υπάρχει άποψη σκηνοθεσίας στη διανομή από τον σεναριογράφο Μουρ που γίνεται σκηνοθέτης.. Κι η διανομή έχει να κάνει με το ότι χρησιμοποίησε ηθοποιούς που δεν τους ξέρει ο πολύς κόσμος, άφθαρτους, κι όλοι αυτοί έδωσαν ένα τόνο επιπλέον στην ανανεωτική διάθεση. Βέβαια για τον κεντρικό ρόλο επέλεξε ρολίστα ,κι όχι πρωταγωνιστή με την τρέχουσα έννοια, ρολίστα ηθοποιάρα, τον ΜΑΡΚ ΡΑΫΛΑΝΣ, ο οποίος ανέλαβε τους χρωματισμούς του υπόγειου και σύνθετου ρόλου κι ήρθε μια φρέσκια διανομή όλων των ηλικιών, να τον πλαισιώσει. Εξοχοι ηθοποιοί, κι ας μη λένε τα ονόματα. Αυτός ο καρατερίστας , ο ΣΑΪΜΟΝ ΡΑΣΕΛ ΜΠΙΛ, ο αρχιγκάνγκστερ που αναζητεί τον γιό του…Κι οι δύο νέοι, ειδικά ο κακός, ο ΤΖΩΝΥ ΦΛΥΝ αλλά κι ο ΝΤΥΛΑΝ Ο’ ΜΠΡΑΪΕΝ κι η κοπέλα με τον αινιγματικό ρόλο, η ΖΟΫ ΝΤΟΪΤΣ, κι η εκπρόσωπος του μαύρου υπόκοσμου, η ΝΙΚΙ ΑΜΟΥΚΑ ΜΠΕΡΝΤ- τι εμφάνιση!!!!