Το φετινό μενού μας δίνει τη δυνατότητα να σταθούμε σε αυτό, ώστε να γίνει κατανοητό από εκείνους που ενδιαφέρονται να μαθαίνουν και να εμβαθύνουν.

Ας πούμε, έχουμε τρεις ταινίες, υποψήφιες για φωτογραφία που είναι ακριβώς αυτό. Οι δυο μάλιστα έχουν προταθεί μόνο για τη Φωτογραφία τους. Το «BARDO» και «Η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ». Αυτό τι σημαίνει; Ότι ισχύει το αγοραίο «το μόνο που άξιζε είναι η φωτογραφία;», ή μήπως ότι η φωτογραφία είναι αυτή η οποία ανέλαβε τη διεύθυνση της ορχήστρας , επειδή ζητούμενο ήταν η Οψη; Και μια κι ανέφερα «διεύθυνση ορχήστρας», το «TÁR» είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα μελέτης περί σημαντικότητας της Φωτογραφίας στο θέμα Οψη διότι κάποιο άλλο «εξωτερικό» στοιχείο δεν υπάρχει.

Ας δούμε την 5άδα

ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΕΣ

1. ΟΥΔΕΝ ΝΕΩΤΕΡΟΝ ΑΠΟ ΤΟ ΔΥΤΙΚΟΝ ΜΕΤΩΠΟΝ (Im Westen nichts Neues) (All quiet on the western front): Τζέημς Φρεντ

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ OSCAR: Πρώτη υποψηφιότητα

TΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Πάντως , οι Γερμανοί παραγωγοί και λοιποί , Βρετανό -μέλος της Βρετανικής Ένωσης Διευθυντών Φωτογραφίας πήραν για τη Φωτογραφία του γερμανικού «Ουδεν νεωτερον από το δυτικόν μέτωπον». Επειδή τα δημοσιεύματα ασχολούνται μόνο με ηθοποιούς αν είναι αλλοεθνείς κι αν «ο σκηνοθέτης ελέγχει το υλικό του» όπως έλεγε η θεωρητική βλακεία παλαιοτέρων δεκαετιών…Εγγλέζος διευθυντής φωτογραφίας , λοιπόν, το έχει στήσει όλο αυτό, με πείρα  και προφανώς την πείρα του ήθελαν οι Γερμανοί. Και πάμε στο ΕΠΙΤΕΥΓΜΑ: Χιόνι, φωτοβολίδες για τα νυχτερινά και κυρίως λάσπη είναι τα στοιχεία που έχει να αποτυπώσει ο διευθυντής φωτογραφίας για να πετύχει την όψη εξαθλίωσης των χαρακωμάτων του Α’ παγκοσμίου Πολέμου που είναι και το πνεύμα του βιβλίου στο οποίο βασίζεται το φιλμ. Αυτή η λασπουριά κι αυτή η αίσθηση του κρύου. Η οποία περνά και στα εσωτερικά, όπως στην καλύβα που βρίσκουν φαγητό ή στην αίσθηση σκοτεινιάς όταν συνομιλούν οι πολιτικοί αρχηγοί και φωτίζει «νυχτερινά» το ντεκόρ. Η φωτογραφία κατέχει εδώ κατά κάποιο τρόπο θέση σκηνοθεσίας.

2. BARDO- falsa crónica de unas cuantas verdades (Μπάρντο: το ψευδές χρονικού ενός σωρού αλήθειες)- Ντάριους Κόντζι

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ OSCAR: 2^η υποψηφιότητα. Είχε προταθεί και για την «Evita» το 1997 κι είχε χάσει από τον «Αγγλο ασθενή» (Τζων Σηαλ)

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ. Για την ταινία αυτή του Ινιάριτου ακούστηκαν πολλά. Κι από μεν κι από δε. Και μάλιστα πολλά περισσότερα από όσο επέτρεπε η ίδια η κυκλοφορία της. Εδώ, για να γίνει κατανοητή η Φωτογραφία, θα κάνω μία μεγαλύτερη αναφορά στην ταινία και θα πω ότι είναι η εσωτερική καταβύθιση ενός ανθρώπου στον κόσμο από τον οποίο προέρχεται και στην υπόγεια εσωτερική διαδρομή προς εκείνον που πηγαίνει. Κι επειδή είναι από Μεξικό προς Λος Αντζελες και τουμπαλιν, ναι, υπάρχουν ομοιότητες με την περίπτωση του δημιουργού της ταινίας Αλεχάνδρο Γκονζάλες Ινιάριτου, μόνο που αντι να ασχοληθούν με το τι λέει η ταινία, ασχολούνται με την τρισκατάρατη θεωρία του auteur, με την οποία εμείς οι ΕΡΓΟΚΕΝΤΡΙΚΟΙ είμαστε σε διαρκή διαμάχη, κι είναι σαν να προσπαθούν να κάνουν ψυχανάλυση στο σκηνοθέτη-χωρίς πολλοί από αυτούς να ξέρουν κι από ψυχανάλυση ή να τολμούν να την αναφέρουν ως ψυχοθεραπεία. Δεν κοιτούν τον ήρωα του έργου και την κατάσταση στην οποία μπαίνει παρά έχουν πάρει απόφαση ότι ξέρουν τόσο καλά προσωπικά τον Ινιάριτου ώστε αντι να μιλούν για τον ήρωα, να μιλούν για αυτόν. Μόνο που εδώ υπάρχει μια εκπληκτική δουλειά, πάνω στο πως ο σκηνοθέτης θέλει την ταινία ως ταινία. Και το μεγάλο παράγγελμα το δίνει στο διευθυντή Φωτογραφίας. Ο οποίος τη βλέπει μέσα από τα χρώματα της ιστορίας κι όχι των τόπων, δεν είναι αντιπροσωπευτική ούτε μεξικάνικη ούτε καλλιφορνέζικη, είναι μια φωτογραφία που έχει να κάνει με διάφορα σκόρπια στοιχεία  τα οποία ο Ντάριους Κόντζι, ο διευθυντής φωτογραφίας, σύμφωνα με δική του αναλυτική δήλωση, τα βλέπει ως κομμάτια  , ως όργανα ορχήστρας που ο ίδιος εκλήθη να διευθύνει Μια φωτιστική εμφαση στο γκριζο-μπλε, και κινήσεις της κάμερας σαν χορογραφημένες, με βάση τη μεγαλειώδη σκηνή σε ένα κλαμπ όπως τη φώτισε αλλά κι όπως κίνησε την κάμερα, δίνουν στο έργο αυτό υπογραφή δια της Φωτογραφίας. Απίθανες εμπνεύσεις.

3. ELVIS- Μάντυ Γουόκερ

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ OSCAR: Πρώτη υποψηφιότητα.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ. Γυναίκα έχει αναλάβει τη δουλειά του «Elvis», οι οποίες όλο και πληθαίνουν σε ένα τομέα που καθυστέρησαν να αναλάβουν πόστα σε σχέση με άλλους τομείς. «The visual language of the film»: έτσι χαρακτήρισε η Αυστραλέζα κινηματογραφίστρια τη συνολική δουλειά της. Και πράγματι η φωτογραφία έχει να αποδώσει και το image και το ενδυματολογικό στυλ του Πρίσλεϊ , τις δεκαετίες και τους χώρους, και πρέπει όλο αυτό να γίνει ατμόσφαιρα , ακολουθώντας τα χρώματα της σκηνογραφικής διεύθυνσης και κατεπέκταση και των κοστουμιών, συγχρόνως, όμως έχει να δουλέψει με την κάμερα καταστάσεις του Πρίσλεϊ, να είναι γοργή και «νευρική» σαν τις κινήσεις του, να κατεβαίνει ο ρυθμός της όταν έχει πρόζα, διάλογο με κάποιον και δη δραματικό. Πιο δύσκολο σημείο, το τρίτο μέρος, το Λας Βέγκας, με το πως φωτίζεις όλο αυτό το κλαμπ-ξενοδοχείο, το πρόγραμμα του Ελβις, τον ίδιο στη σκηνή, την ατμόσφαιρα του φωτισμού στο κλαμπ, πως πετυχαίνει σε όλο αυτό ομοιογένεια και πως το συνδέεις με τα προηγούμενα ώστε να έχει ομοιογένεια όχι μόνο η τρίτη πράξη αλλά κι όλο το φιλμ. Αυτό ήταν το μεγάλο στοίχημα της Φωτογραφίας..

4. Η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ (Empire of light)- Ροτζερ Ντήκινς

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ OSCAR: KATOXOΣ ΔΥΟ OSCAR: Για το «BLADE RUNNER 2049» το 2018 και για το «1917» το 2020. Αυτή είναι η 16^η υποψηφιότητα του. Είναι ο ΟΣΚΑΡΟΥΧΟΣ ΤΗΣ ΠΕΝΤΑΔΑΣ

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Παρόμοια περίπτωση με του «Bardo» είναι κι αυτή εδώ, χωρίς να έχουν τίποτε κοινό οι δύο φωτογραφίες κι οι δυο ταινίες.  Όμως πάλι η Οψη είναι αυτή στην οποία συμπυκνώνεται η ταινία. Στο 80 σε μια παραθαλάσσια περιοχή της Αγγλίας όπου το δικό τους παραθαλάσσιο είναι μουντό, μελαγχολικό, δεν είναι σαν τα δικά μας, υπάρχει η ηρωίδα , η οποία είναι μια γυναίκα που κουβαλά βάρος ψυχής κι υπάρχει κι ο κινηματογράφος με τα όνειρα του όπου η ηρωίδα εργάζεται αλλά στα κινηματογραφικά όνειρα δεν συμμετέχει…Η όψη: Ένα διαρκές fade,όπως η ηρωίδα, ο φωτισμός ο έξω κι ο φωτισμός του σινεμά. Ψυχροί φωτισμοί για έξω, όπου συμβαίνουν και τα κοινωνικά δράματα κι ο ρατσισμός κι η πολιτική της Θάτσερ, ζεστός φωτισμός για την αίθουσα, ουδέτερος για τους άλλους χώρους του σινεμά, όλα μαζί σε σύνθεση ώστε να βγαίνει η φωτιστική υπογραφή της ταινίας. Η Οψη της. Και βέβαια είναι ευφυές φωτιστικά το ξεκίνημα, όπου ανάβουν τα φώτα, ως φώτα υποδοχής στον κινηματογράφο, Κι έτσι μας μπάζει στην ταινία. Η βιρτουοζιτέ της Οψης.

5. TÁR – Φλοριάν Χοφμάιστερ

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ OSCAR: Πρώτη υποψηφιότητα

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Τρίτο μάθημα φετινό Περί ΟΨΗΣ. Από που να πιαστεί ο Γερμανός διευθυντής φωτογραφίας, ο οποίος έχει δουλέψει και στην Αμερική, βασικά στην τηλεόραση, και χαρακτηρίζεται από πείρα; Από που να πιαστείς όταν διαβάσεις αυτό το σενάριο;  Μου θύμισε ένα μάθημα του Κόπολα περί του αν είχαμε να κάνουμε ταινία με ήρωα τον κύριο Εβιάν, του εμφιαλωμένου νερού, τι θα κάναμε; Τι όψη θα του δίναμε; Στο «TÁR» ο διευθυντής φωτογραφίας πιάστηκε καταρχάς από τον χαρακτήρα της ηρωίδας, ο οποίος, άλλωστε, είναι κι όλη η ταινία, και τον χώρο που κινείται: Διευθύντρια ορχήστρας, θα δούμε τη ζωή της, θα ξεκινήσουμε από την τέχνη της άρα εισαγωγή με μπάσιμο στο χώρο της, στο θέατρο της, και να περιμένουμε ως να ήμαστε θεατές  του θεάτρου της, να δούμε την πορεία της. Φωτισμοί ενός τέτοιου χώρου, με γκρίζα τα γυρω του, γκρίζο παραλλήλως  και το έξω του, σε ένα γκρίζο Βερολίνο, και γκρί οι αποχρώσεις των όσων συμβαίνουν στην ηρωίδα , στις σχέσεις της, στην τέχνη της. Και βέβαια τα «μακρουλά» πλάνα, τα «longshots» που λένε, μονοπλάνα ή μη, για να δείχνουν στο θεατή ως θεατή την ψυχοσύνθεση αυτής της γυναίκας και όταν διευθύνει ορχήστρα κι όταν ζει καταστάσεις, με τις καταστάσεις να μη διακόπτονται (πολύ καλη συνεννόηση εδώ με τον μοντερ- αυτά στο κεφάλαιο περί μοντάζ) και συγχρόνως πλάνα κοντινά, υπέροχα close-up για να μας φέρνει πιο κοντά σε κάποιες αντιδράσεις εκείνης, Όλα αυτά βέβαια, επειδή θα στρέφονται, θα εδράζονται, θα εστιάζουν πάνω σε μια μεγάλη πρωταγωνίστρια (Κέητ Μπλάνσετ) που η ταινία γίνεται (και) για τη δική της ανάδειξη  Συνεπώς ο διευθυντής φωτογραφίας την φροντίζει από όλες τις μεριές.  Κι από συναισθήματα, κι από εντάσεις κι από φυσιογνωμία

ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ: Αραγε η «Διάσωση του στρατιώτη Ράυαν» και το «1917» θα αποβούν ανταγωνιστικά ή ενισχυτικά για τους κλάδους απέναντι στη φωτογραφία του «Ουδέν νεώτερον από το δυτικόν μέτωπον»;  Διότι η γερμανική ταινία με τον Αγγλο διευθυντή φωτογραφίας σε αυτό τον τομέα παίζει δυνατά. Κι είναι είδος φωτογραφίας που μπορεί να πάρει μαζί της κλάδους, ακόμα κι εκείνους που δεν έχουν ταχθεί στο πλευρό της ταινίας, όπως οι Σκηνοθέτες κι οι Μοντέρ.. Οι Μοντέρ έχουν να διαλέξουν κι ανάμεσα στον «Elvis» και στο «Tar», με τα οποία θα συγκινηθούν από πλευρας Φωτογραφίας κι οι Ηθοποιοί. Οι Σκηνογράφοι άραγε θα πάνε με τον «Elvis» ή θα το αφήσουν όταν έρθει η ώρα του κλάδου τους; Επίσης κι αυτοί εχουν ως εναλλακτικό το «Ουδέν νεωτερον..». Κι οι Σεναριογράφοι θα μπορούσαν να κινηθούν προς «ουδεν νεώτερον..» αλλά και το «Tar» είναι δικό «τους». Οι Ενδυματολόγοι φωτογραφικά ψηφίζουν «Elvis¨. Μένουν οι διευθυντές φωτογραφίας οι οποίοι θα μας έχουν σε αγωνία μέχρι να δούμε τι αποφάσισαν κι από το Σωματείο τους.