Θα ξεκινήσω με δύο tips της ταινίας, τ ένα είναι ο τίτλος. «Ο επίσημος κινηματογραφικός είναι «ΣΤΕΦΑΝΙΑ». Είναι γνωστό κι ως «Η ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΣΤΟ ΑΝΑΜΟΡΦΩΤΗΡΙΟ»- αυτός ήταν ο τίτλος του βιβλίου της ΝΕΛΛΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΥ, που αγόρασε ο ΦΙΝΟΣ τα δικαιώματα. Στους τίτλους της ταινίας γίνεται ένα παιχνίδι με τους δυο τίτλους

Το δευτερο , αφορά στο φινάλε., ο Φίνος φοβόταν μήπως κι είναι πολύ τολμηρό και αποκρουστικό για το κοινό της επαρχίας κι είχε ζητήσεις από τον Δαλιανίδη κι ένα φινάλε πιο μαλακό, μόνο για κάποιες μακρινές περιφέρειες. Τελικά, η «ήπια» βερσιόν δεν έπιασε κι όλος ο κόσμος ξέρει τη «Στεφανία» έτσι όπως την ξέρει.

Διότι πράγματι είναι τόσο δυνατό ως δράμα κι ως περίπτωση , που δεν σηκώνει τίποτε άλλο περα από αυτο που του έκανε ο Δαλιανίδης κι απορώ γιατί ο Φίνος πανικοβλήθηκε. Προφανώς ήταν σοκαριστικό ως κοινωνική αναφορά.

Πάμε στην ταινία η οποία είναι εξαιρετικά δυνατη και δείχνει το πολυτάλαντο του Δαλιανίδη και το πως εισηγήθηκε είδη στο σινεμά και στο Φίνο, το ένα ήταν τα μιούζικαλ, το άλλο ηταν τα τολμηρά νεανικά δράματα  και το τρίτο ηταν η ικανότητα του και στις κωμωδίες

Διότι η ικανότητα είχε δυο πόλους. Ο ένας ήταν ο αφηγηματικός. Ηξερε να αφηγείται ιστορίες. Ο Δαλιανίδης ήταν  κατά βάση σεναριογράφος-σκηνοθέτης ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΕΙΔΗ. Οι εξαιρέσεις είναι λίγες. Κι όπου υπήρχε άλλος σεναριογράφος, το ύφος ποτέ δεν ξεστράτιζε, ο «Δαλιανίδης» ως σκηνοθετική υπογραφή  έβαζε την τελική τζίφρα και δεν «αναγνωρίζονταν» ούτε ο Φώσκολος ούτε ο Σακελλάριος σε  δικά τους σενάρια αλλά ταινιών του Δαλιανίδη.. Όλα έμοιαζαν κι έδειχναν  Δαλιανίδης.

Το άλλο σημαντικό του ήταν η ΔΙΑΝΟΜΗ. Δεν είχε απλώς την τέλεια διανομή. Ηταν αυτός που είχε ορίσει και δόγμα περι της συμβολής της διανομής και μέσα από τη διανομή ηξερε να κτίζει και να στήνει καριέρες. Αναλογα προς τα που ήθελε να ρίξει το βάρος της εκάστοτε ταινίας.  ΚΙ είχε κι ένα τρόπο να επιβάλλεται απολύτως.

Στη «ΣΤΕΦΑΝΙΑ» που είναι ένα από τα κορυφαία δραματικά του έργα και σκηνοθετικά από τα πιο δυνατά, φαίνονται ‘όλες οι παραπάνω χάρες του

Κορυφαίο το στησιμο κι η σκηνοθετηση του Αναμορφωτηρίου, το οποίο δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από αναλογες αμερικανικες ταινίες γυναικείων φυλακών με την ΣΟΥΖΑΝ ΧΕΙΓΟΥΟΡΝΤ ή το «»ΠΙΣΩ ΑΠ’ ΤΑ ΣΙΔΕΡΑ» του Τζων Κρομγουελ με την ΕΛΗΝΟΡ ΠΑΡΚΕΡ.

Πραγματικά, στη «ΣΤΕΦΑΝΙΑ» το πως έχει σκηνοθετήσει ο Δαλιανίδης το αναμορφωτήριο κι όλους τους χωρους του και κατεπέκταση και τη διανομή των προσώπων που κυκλοφορούν στους ανάλογους , εκάστοτε χώρους, είναι για μελετη.

Όπως για μελέτη είναι κι η ένταση κι οι κλιμακώσεις.

Ξεκινάμε όμως από την ατμόσφαιρα όπου υπο την επίβλεψη του Δαλιανίδη ο ΜΑΡΚΟΣ ΖΕΡΒΑΣ  στήνει υποβλητικό χώρο για να έρθει να μεγαλουργήσει με τους φωτισμους του ο ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΟΥΚΙΔΗΣ. Ο Δαλιανίδης πονταρει  πάνω του τα ρέστα της ταινίας. Και στους φωτισμους και στην κάμερα και στο κέφι του Δαλιανίδη για την ταινία  και στο πως έχει ψάξει τα πλάνα με την πολύτιμη συνεργασία του Καβουκίδη.  Και με το μοντάζ του ΠΕΤΡΟΥ ΛΥΚΑ για να στήσει εκεί μέσα την αγωνία και το δράμα.

Οι εντος αναμορφωτηρίου λεπτομέρειες είναι εξαιρετικές όπως το σφουγγαρόπανο στα μούτρα της κλειδοκρατόρισσα  , όπου για το ρόλο αυτό έχει διαλέξει τη ΔΕΣΠΩ,  η ΔΙΑΜΑΝΤΙΔΟΥ,η οποία δεν ανήκε στο δαλιανιδέικο θίασο  αλλά πραγματικά ποια άλλη; όπως και το λυντσάρισμα της από τις κρατουμενες.

Όπως κι οι λεπτομέρειες γυρω από τη διευθύντριά του αναμορφωτηρίου, που την παίζει έξοχα η ΤΑΣΣΩ ΚΑΒΑΔΙΑ , πραγματικά καρατερίστα αμερικανικής ταινίας κι ο τρόπος που τη σκηνοθετεί για να είναι ο θεατής υποψιασμένος για κάποιο μυστικό που κρύβει.

‘Η οι ξεσηκωμοί  των κοριτσιών, τα ξεσπάσματα οργής , κάποια είναι και σπαρακτικά, όπως εκείνο με τη ΣΤΕΛΛΑ ΓΕΡΜΕΝΗ που μιλάει για τη μάνα της- είναι συγκλονιστική η κοπέλα ή η μεγαλη σκηνή της εξέγερσης που τη γυρίζει υπο βροχή  κι έχει τη ΡΕΝΑ ΧΡΗΣΤΑΚΗ καρφωμενη στα κεραμίδια, τι έμπνευση και τι εκτελεση.

Κι ο ΣΠΥΡΟς ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ στο ρολο του φυλακα- μα ποιος άλλος; Και του έβαλε σύζυγο την ΗΡΩ ΚΥΡΙΑΚΑΚΗ. Μα ήδη με αυτή τη διανομή  είπε όλα όσα απέκρυψαν οι λέξεις.

Και προχωράμε. Στους άντρες που έστειλαν ή βρήκαν τη Στεφανία στο αναμορφωτήριο. Ο ΒΥΡΩΝ ΠΑΛΛΗΣ σε ένα ρόλο που μοιάζει με του Αλεξανδράκη στον «Ιλιγγο», παίζει συγκλονιστικά την ερωτική του απόγνωση και βγάζει κι ερωτισμό , όχι μόνο στο σπίτι με τα προφανή φανελάκια αλλά κι έξω, στο νυχτερινό, με το παλτό, γυρω από το δέντρο, έξω από το σπίτι.. Στο δρόμο…Ανάδειξη. Με την κάμερα έχει δειξει ο Δαλιανίδης όλο του το πάθος. Και του βάζει «κόντρα» για σύζυγο του και μητέρα της Στεφανίας την ΚΑΚΙΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ για να δικαιολογεί το «άρρωστη»

Ο ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΒΟΥΡΝΑΣ ως τσογλάνι του αναμορφωτηρίου ,μεταφορέας  κι η σχέση με τη Στεφανία όπως έχει πλεχθεί σεναριακά κι ο ΣΠΥΡΟΣ ΦΩΚΑΣ ως επίσημος παρτενέρ  με όλο του τον ιταλικό αέρα  εκείνης της φάσης , εξαιρετικά περιποιημένος από πλάνα

Κάπου μέσα στις τρόφιμες θα διακρίνετε και την ΥΒΟΝΗ ΜΑΛΤΕΖΟΥ, πρέπει να ήταν ακόμα στη Σχολή, υπάρχει κι ένα κοριτσάκι με πολύ μικρό ρόλο για το οποίο θα ήθελα να γραψω, δεν έχω άλλη ευκαιρία: Είναι το μικρό κορίτσι στο αναμορφωτήριο, το λένε ΤΑΣΟΥΛΑ ΤΣΑΛΑΠΑΤΑ, αυτό το κοριτσάκι ήταν το αγαπημένο παιδί θαύμα στο παιδικό θέατρο που οργάνωνε το ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΠΕΙΡΑΙΑ , τα κυριακάτικα απογεύματα, στη δεκαετία 60  κι ήταν ένα ζωηρό , δραματικό ταλεντάκι που έδειχνε πολλά αλλά προφανώς δεν την ενδιέφερε να γίνει επαγγελματίας ηθοποιός.

Και βέβαια, εδώ βγαΊνει η Νόρα, η ΝΟΡΑ ΒΑΛΣΑΜΗ που ναι μεν ήταν ο πρώτος της ρόλος (το τραγούδι στο «Τζένη Τζένη» είναι το δοκιμαστικό της) αλλά παίχθηκε τον επόμενο χρόνο και προηγήθηκαν οι «Κυρίες της αυλής « που είχαν γυριστεί. Θέλω να πω ότι το κοινό ήδη είχε πάρει μια πρώτη δόση από Νόρα, η οποία πραγματικά στη «Στεφανία» κάνει αυτό που έλεγαν οι παλιοί, κυρίως θεατρικοί,  κριτικοί «ευοίωνο ντεμπούτο». Είναι απλά, εξαιρετική

Και μένουμε στη ΖΩΗ, η οποία στο σινεμά ήταν υπέροχη. Είναι αυτό που λέμε «film actress». Το παίξιμο της στο σινεμά ήταν ανέκαθεν εξαιρετικό. Από τον «Κατήφορο» ακόμα με την δεδομένη απειρία της που ακόμα δεν είχε πάρει καν μαθήματα υποκριτικής. Στο φακό όμως εξέπεμπε. Κι άνεση και δραματικότητα. Και με τη φροντίδα του Δαλιανίδη και του Φίνου και τους ωραίους ρόλους  εξελίχθηκε στο σινεμά καταπληκτικά. Η «ΣΤΕΦΑΝΙΑ» είναι η Κορύφωση της, χωρίς να υπολείπεται κανένα από τα άλλα δραματικά της αλλά εδώ υπάρχει  η εξέλιξη. Εχει δύναμη και διαχειρίζεται σε αυτό το φιλμ με διαφορετικό τρόπο την αναίδεια του χαρακτήρα.

Και βέβαια ποσο ξέρει ο Δαλιανίδης να την δείχνει σέξυ,  να νομίζεις ότι είδες τα γυμνά των γυμνών ενώ έχεις δει ένα κομπιναιζόν και αν….

Ο ΜΙΜΗΣ ΠΛΕΣΣΑΣ , σαν άλλος …Μαξ Στάινερ, των μεγάλων δραμάτων της «Γουόρνερ» αμολάει τις ορχήστρες και φτιάχνει συγκλονιστικές συνοδείες κι ενορχηστρώσεις  για να ακολουθεί τα πλάνα της Ζωής όπως τα έχει ορίσει ο Δαλιανίδης.