Είναι το είδος θεάτρου στο οποίο ο υπογράφων έχει προσωπική και καθοριστική για τη στάση του στα θεατρικά πράγματα αδυναμία, είναι το θέατρο έργου, το θέατρο του συγγραφέα . Το θέατρο που ο ηθοποιός καλείται να ερμηνεύσει τους χαρακτήρες που θα πουν τα νοήματα κι ο σκηνοθέτης να συντονίσει να τους βοηθήσει να ψάξουν εσώτερα ώστε να αποκαλυφθεί η ψυχή του έργου και να θρονιαστεί στη Σκηνή.
Σύγχρονο έργο, μόλις το 2022 ανεβάστηκε στο Βερολίνο, σύγχρονος κι ο συγγραφέας και το θέμα το νομίζεις για παλιό αλλά έτσι όπως το πιάνει γίνεται αιώνιο, μοντέρνο διότι είναι βαθύ.
Η υπόθεση έχει πολύ ενδιαφέρουσα αφορμή κι άλλο τόσο ενδιαφέρουσα εξέλιξη. Και μεσω της υπόθεσης ο συγγραφέας προχωρά, ανιχνεύει και φερνει στην επιφάνεια τα θέματα του, τα μηνύματα του κι αυτά που καλείται ο θεατής να πάρει μαζί του.
Δυο αδερφια, η Νίκολα κι ο Φιλιπ, βρίσκονται στο σπίτι του πατέρα τους, άρτι αποβιώσαντος , για να τακτοποιήσουν το θέμα των υπαρχόντων και να μοιράσουν τα περιουσιακά. Παρόντες εντος ολίγου κι οι σύζυγοι τους, ο Φάμπιαν της πρώτης, η Τζούντιθ του δεύτερου Εχουν σημασία τα πρόσωπα, εννοείται. Διότι μέσα στα υπάρχοντα θα ανακαλυφθεί κι ένας πίνακας μαζί με αλλα αντικείμενα κειμηλίων και Τέχνης, κι ο πίνακας αυτός φέρει μια υπογραφή η οποία σοκάρει και παγώνει: Αδόλφος Χίτλερ. Είναι κάπως ξεθωριασμένη αλλά ,όχι, είναι μάλλον δική του.
Κι αρχίζουν μια σειρά ερωτημάτων κι αναλογισμών που το ένα φέρνει το άλλο, περί Χίτλερ, περί ζωγραφικής, περί σχέσης του Χίτλερ με τον πατέρα, περι του αν ακολούθησε τον Χίτλερ κι όταν εγκατελειψε τη ζωγραφική, περι του αν ηταν ζωγράφος πριν γίνει Φυρερ, περι του κι αν ήταν κι αν ζωγραφισε, τι σχέση εχει αυτό αφου αυτό που θα πρέπει να εκτιμηθεί είναι το έργο. Ως έργο. Ναι, δεν σταματουν εδώ τα ερωτήματα .Διότι το καθένα όπως τίθεται εμπλέκει και περιπλέκει πρόσωπα. Κι αποκαλύπτει πράγματα. Τα οποία αφορούν και στην ιδεολογία και στην Τέχνη αλλά και στην ίδια την οικογένεια περί του αν ηξεραν ή δεν ηξεραν το παρελθόν του πατέρα, όπως οι Γερμανοί οι συγρονοι του Ολοκαυτώματος αν ήξεραν τι είχε γίνει κι έκαναν το κορόιδο ή αν δεν ηξεραν. Κι επίσης, η νυφη, η γυναίκα του γιού που είναι Εβραία και χορτοφάγος. Η χορτοφαγία εχει κι αυτή τη σημασία της για το δραμα,μια και χορτοφάγος ήταν κι ο Χίτλερ.
Και φυσικά, καθώς αρχίζουν να πέφτουν τα τούλια και να ξεγυμνώνονται οι άνθρωποι, το ταξίδι πάει όλο προς τα πίσω , φτάνει στα κατάβαθα, βαζει και την Εβραια στο έργο και την φτάνει κι αυτήν ως τη σημερινή Παλαιστίνη. Με ένα τρόπο δικό τους, όμως, πολύ γερμανικό. Διότι αυτό που σιγά αποκαλύπτεται είναι ότι όλοι έχουν τις πομπές τους. Καθότι, ελλοχεύει κι η εμπορευματοποίηση και το συμφέρον. Είτε από τον γαμπρό με τα συμπτώματα παράνοιας είτε από τα δύο αδέλφια που όσο ναναι το καλοσκέφτονται, καθοδον, αλλά περνούν και τις συγκρουσεις τους.
Καθοριστικό ρόλο παίζει η παρουσία μιας εκτιμήτριας έργων Τέχνης, η οποία μέσα από τα συμφραζόμενα της δεν θα κρύψει τον δια της Τέχνης εκφραζόμενο θαυμασμό της προς τον Αδόλφο και τον Εθνικο-Σοσιαλισμό.
Κι εκείνο που μένει, η ουσία του έργου, με τα παραπάνω ως υπόθεση-αφορμή για να ειπωθούν πράγματα κι όχι ως αυτοσκοπό περι μιας οικογενειακής πλοκής, είναι μια φράση που θα ειπωθεί επί Σκηνής κι αφορά στο DNA των Γερμανών κι ότι τελικά μήπως όλοι κουβαλάνε τον Χιτλερ μέσα τους και το καθεστως τους επίσης. Μόνο που το έργο έτσι όπως είναι διατυπωμένο από τον συγγραφέα, αποκτά Καθολικότητα, εξου κι ο προβληματισμός. Κι εδώ είναι η πεμπτουσία του Εργου και ο λόγος που αξιζει να πηγαίνει κανείς στο Θέατρο: Τελικά, από το παρελθόν απαλλασσόμαστε; Είτε ως Ανθρωποι είτε ως Λαοί; Συνέβη κατι και πέρασε; Απαλλάσσονται οι Εβραίοι από όσα υπέστησαν; Θα απαλλαχθούν οι σημερινοί Εβραίοι απ τη Μέση Ανατολή; Απαλλασσόμαστε εμείς από αυτά που έχουμε υποστεί από γείτονες κι από άλλα που εχουμε επιτρέψει να γίνουν; Ποια σελίδα της Ιστορίς να ανοίξεις και να μην μπείς σε αυτές τις σκέψεις στις οποίες σε οδηγεί τούτο το έργο. Διότι είναικι ο τρόπος που σε οδηγεί
Για τις σκέψεις που μου αφησε παρακαταθήκη είναι ευγνωμων προς τον συγγραφέα, έχει περασει μια εβδομάδα και μου εχει καρφωθεί και καθετι που συμβαίνει στον Πλανήτη με κάνει κι αναγάγω.
Από την άλλη τώρα, ως προς το γραψιμο έχω κάποια πάγματα να επισημανω. Ο συγγραφέας δείχνει ότι είναι συγγραφέας που ψάχνεται. Ψαχνει ύφος, μεσα στο οποίο συνθέτει είδη. Στην εξισορρόπηση αυτών των ειδών, κατά τη σύνθεση, σε άλλα σημεία κερδίζει, σε άλλα χρειάζεται περισσότερη δουλειά. Συμβαίνει αυτό με τις επιρροές. Το συναντάμε και σε δικούς ας σπουδαίους, συγγραφείς ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, ας πούμε, επηρεαζόταν από την εκάστοτε επιρροή του, κυρίως όταν ανιχνεύεις το ρεαλιστικό με το ποιητικό. Και προσπαθείς να τα βαλεις στην ίδια φορμουλα. Ο Φον Μαγιενμπουργκ προσπαθει να κρατήσει τις ισορροπίες των ειδών που ανιχνεύει. Στο ποιητικό στοιχείο ενίοτε του ξεφεύγει, περίπτωση γαμπρού Φαμπιαν που επηρεαζει και το παίξιμο του ΣΠΥΡΥ ΣΤΑΜΟΥΛΗ. Επίσης, η εξαφάνιση της Εβραίας, μεσα στο ίδιο το σπίτι..
Στην περίπτωση του ρόλου του Σταμούλη, ο τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας τον οδηγεί στην παράνοια, στηνει στον ηθοποιό παγίδες με το γκροτέσκο στοιχείο διότι του αξιώνει την υπερβολή. Χαμηλότονα αυτό το πράγμα δεν παίζεται. Διότι είναι μια έξαρση και θεωρώ ότι ΄χιε να κάνει περισσότερο με τον συγγραφέα και λιγότερο με τους άλλους ηθοποιους που κι εκείνοι αναλογα με το πως θα παίξουν το συντονισμό τους, θα επηρεάσουν και τη σκηνή του Σταμούλη. Ο οποίος μέχρι κι εκείνη την ωρα δείχνει ότι βρίσκεται σε μια αναζήτηση κι αυτό είναι ολοφάνερο ότι προέρχεται από τον συγγραφεά. Στον άλλο ρόλο που κάνει, ενός φιλοχρήματου «γκαλερίστα» είναι καταπληκτικός. Εκεί ενώ κι αυτος ο ρόλος είναι δύσκολος, και ποικίλουν τα χρώματα του, ο συγγραφέας δεν του βάζει παγίδες.
Ο θίασος είναι εξαιρετικός .Συμπεριλαμβανομένου και του Σταμούλη!! Οι γυναίκες βεβαια δρέπουν δάφνες. Αυτή η ΠΕΓΚΥ ΤΡΙΚΑΛΙΩΤΗ στο ρόλο της Εβραίας κάνει ένα τόσο απρόβλεπτο παίξιμο, πόσο έχει ωριμάσει , πως εξουσιάζει τα μεσα της τα εκφραστικά αλλά και τα εσωτερικά.. Κι ένα ακόμα στοιχειο, που μόνο αν κάθεσαι στην μπροστινή σειρα το διαιστωνεις επακριβως, πιο πίσω σου ερχεται η ανεξηγητη αύρα του, χωρίς τη μυρωδιά του.. Ποιο είναι αυτό; Η μυρωδια του μπάνιου πάνω της. Σαν να βγηκε στη Σκηνή σε ερωτικό ραντβού με το ρόλο. Το Είχε κι η Αλίκη αυτό. Σημειωτέον ότι αυτό είναι μάθημα που το έκανε η Στέλα Αντλερ, η μεγάλη δασκάλα της υποκριτικής, τοείχε κι αυτό ωςς στοιχείο προετοιμασίας για να βγει στη Σκηνή αφου είχε πλέον ολοκληρώσει με το ρόλο..
Η ΚΑΤΙΑ ΓΚΟΥΛΙΩΝΗ στο ρόλο της κόρης του μακαριτη, συνεχίζει και κτίζει κάτι δικό της. Μια προσωπικότητα, ένα τρόπο ιδιαιτερο στην προσέγγιση των ρόλων, το ρεαλιστικό στοιχείο είναι πλοηγός της και μέσα από αυτό τον τρόπο και καθώς το καλλιεργεί μπορεί και πιάνει και κωμικούς τόνους. Ακριβως όπως της συμβαίνει στην ταινία «Ο νόμος του Μέρφυ», έτσι κι εδώ, ενώ ο ρόλος δεν είναι κωμικός, η Γκουλιώνη μέσα από τη ρεαλιστική τεχνική και τον τρόπο που τα ρίχνει, μπορεί και πιάνει τόνους ειρωνικούς οι οποίοι γίνονται άνετα και κωμικοί αλλά προσωπικοί της, δικοί της.
Η ΒΑΓΓΕΛΙΩ ΑΝΔΡΕΑΔΑΚΗ μέσα από μια λιτότητα μπορεί και προβάλει όλη την κομψότητα, τη φιλαρέσκεια ,το πνεύμα , την αριστοκρατικότητα της Γερμανίδας που υπηρετεί την Τέχνη και στο βάθος τον Εθνικοσοσιαλισμό. Δεν υπερτονίζει, δεν υπογραμμίζει, βρίσκει τον τονο και από εκεί στέλνει τα μηνυματα της.
Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΕΦΟΠΟΥΛΟΣ στο ρόλο του γιού εχει να κουλαντρίσει όλα τα της Γερμανίας και της οικογένειας. Ολη την αρρώστια δηλαδή και την επιφανειακή νωθρότητα που μπορεί να γίνει και φαιδρότητα αλλά και συμφεροντολογία και ατιμία. Αυτά τα στοιχεία προσπαθεί να διαχειριστεί ως άνθρωπος.
Το «γυμνό» σκηνικό του ΠΑΡΗ ΜΕΕΞΗ αφηνει τον καθένα μας να φτιάξει στο μυαλό του το βομβαδισμένο ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ τοπιο, όχι των τεσσαρων τοιχων αλλά των Ψυχών. Είναι η λύση όταν η παραγωγή δεν είναι ακριβή αλλά κι όταν η σκηνοθεσία θέλει να προβαλει τους ηθοποιούς όσο γίνεται πιο απέρριττα πλαισιωμένους όπως υπογραφει ο εδώ ο Χανιωτάκης (δική του κι η μετάφραση) , συγκερασμός δηλαδή δύο επιθυμιών και αναγκών.
Και βέβαια τον τιτλο «Νάχτλαντ»: «Τόπος του σκότους, τόπος της νύχτας». Πιο εύγλωττος για το έργο δεν θα υπήρχε