Με τη λέξη «θρίλερ» δεν καλύπτεται . Με τον προσδιορισμό «ΠΟΛΑΝΣΚΙΚΟ θρίλερ» ερχόμαστε σε συνεννόηση αλλά ως ένα βαθμό. Επειδή είναι στο κλίμα κι ύφος που λάνσαρε ο ΡΟΜΑΝ ΠΟΛΑΝΣΚΙ στα ξεκινήματα του, με την «ΑΠΟΣΤΡΟΦΗ». Αν και το στοιχείο αυτό το είχε και στο φιλμ που τον έκανε γνωστό, τον έστειλε στα Oscar και τον έστειλε να δουλέψει και να κάνει καριέρα στη Δύση, μακριά  από την Πολωνία, το «Μαχαίρι στο νερό» εννοώ, τον είδαμε να ανιχνεύει το είδος στη συνέχεια με το «Μωρό της Ρόζμαρι» που έγραψε χρυσή σελίδα, σε παρόμοιο κλίμα κινείται ο «Ενοικος», ναι μεν συγγενεύει, ναι μεν διαφοροποιείται…Διότι ο ΡΟΜΑΝ ΠΟΛΑΝΣΚΙ είναι στην κυριολεξία ΜΕΓΑΛΟΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ, όσο κι αν πήγαν να τον περιορίσουν οι του auteur-ισμου. Δεν μπαίνει σε καλούπια. Διοτι έχει δικά του. Και το αποδεικνύει η φιλμογραφία του. Διότι ο Πολάνσκι, για αυτό και είναι Μεγαλος Σκηνοθέτης, καταφερε να κάνει έργα ειδών, να υπηρετήσει ΤΟ ΣΙΝΕΜΑ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ μέσα από ένα τρόπο που θα δηλωνε auteur. Μόνο που ακολουθούσε πάντα τους κανόνες του είδους με το οποίο καταπιανόταν.  Με επιτυχίες και αποτυχίες, πάντα με ενδιαφερον στο αποτέλεσμα. Είτε με τη ρομαντική πετυχημένη «Τες», είτε με τους κωμικούς κι αποτυχημένους «Πειρατες»…

Τι είναι λοιπόν ο «ΕΝΟΙΚΟΣ»: Καταρχάς για να τοποθετησεις ένα έργο και να τοποθετηθείς σε αυτό, και να μην πεις αλλα αντ’αλλων, μόνο ένας τρόπος υπαρχει, η επικέντρωση στον Εργοκεντρισμό. Μέσα από την παρακολούθηση του έργου θα μπορέσεις να κάνεςι μια αναλυση που να σε φερει κοντά στον Πολάνσκι. Θα σε φέρει στον Πολάνσκι ή στο έργο; Αυτή η ματαιοδοξία, που καταλήγει σε ματαιότητα περί «κριτικής» πως ασχολείται με το «πνευμα του δημιουργού» παραβιάζει τον ίδιο τον αριστοτελικό νόμο, όταν αυτοεπαίρεται ότι ανιχνεύει τις «προθέσεις» του Δημιουργού. Ενώ θα επρεπε να κοιτάει το έργο. Ποιες είναι οι «προθέσεις» ενός δημιουργού; Ποιος τις ξέρει; Πότε ήρθε ο δημιουργός και του τις ψιθυρισε στο αυτι; Είναι ό,τι ποιο αυθαίρετο εχει διατυπωθεί, ακριβως επειδή καταστρατηγεί Νόμο.

Αν τωρα θέλεις να ανιχνεύεις  πράγματα που σου εκαναν εντυπωση και μέσα από εκεί θεωρείς ότι ανίχνευσες κάτι, διαπίστωσες κάτι, υπάρχει μια λέξη που μου την είχε διδάξει η «Αλκης Θρύλος». Είναι η λέξη : ΕΝΤΥΠΩΣΗ!!! Εντύπωση είναι να το δικαίωμα να εκφρασεις κάτι που ο ίδιος είδες , είτε ακόμα και νόμισες, ωστόσο ως «εντυπωση» σου επιτρέπεται, διότι η ΕΝΤΥΠΩΣΗ ΔΕΝ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΤΑΙ, είναι κάτι προσωπικό, κατι απολύτως υποκειμενικό και συγχρόνως και δικαιωματικό να εκφερεται . Δεν είναι όμως θέσφατο ούτε δόγμα. Οπότε με το να λές «τι θελει να πει ο ποιητής» και να νομίζεις ότι εξηγησες το έργο, καλύτερα να πεις τη δική σου εντύπωση.

ΚΙ η προσωπική εντύπωση, ώστε να μη γελα μαζί σου ο δημιουργός όταν θα διαβαζει και θα διαπιστωνει ασχετίλες κι αυθαιρεσίες, είναι οι δικες σου επισημάνσεις πάνω στο έργο.

Με βαση αυτό τι είναι ο «ΕΝΟΙΚΟΣ»; Είναι η ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΟΥ.. Κατά μία εντυπωση στην ανίχνευση περιεχομένου και ύφους.  Είναι θέμα που έχουμε δει συχνα στον Πολάνσκι , θέμα δηλαδή που τον τραβάει κι αυτό όλο δείχνει να καταγεται από τις μνημες του και τις εμπειρίες του στο γκέτο της Βαρσοβίας και στα περαιτέρω, πως αισθανόταν ανεπιθυμητος και τον συγκινούν αυτά τα θέματα. Δεν γραφει ο ίδιος τα σεναρια. Τα προσωπικά βιώματα τα μεταφέρει μόλις πετυχει το βιβλίο ή το σεναριο που τα διαθετει. Και τότε παρεμβαινει ο ίδιος με τη σκηνοθετική του ματιά και διάθεση.

«Ο ΕΝΟΙΚΟΣ», το βιβλίο του ΡΟΛΑΝ ΤΟΠΟΡ, του έδωσε έναυσμα.  Και το μετέτρεψε σε σενάριο με τον ΖΕΡΑΡ ΜΠΡΑ, με τον οποίο συνεργάστηκε πολλές φορές-και στην «Αποστροφή»…Κι ο ίδιος ο Πολάνσκι μπήκε στο σεναριο ως σκηνοθετης που δίνει την κινηματογραφική πινελιά, όπως ειχε κάνει και στο «Μωρό της ΡοζμαρΙ» με τον ΑΪΡΑ ΛΕΒΙΝ. Το έργο εχει για ήρωα ένα εργένη που πηγαίνει σε μια πολυκατοικία του Παρισιού να νοικιάσει ένα διαμέρισμα, η τελευταία ενοικος του οποίου φούνταρε στην αυλή της πολυκατοικίας. Η οποία σε ένα 24ωρο πεθαίνει. Προλαβαίνει να την επισκεφθεί,, γνωρίζει και μια φίλη της, η κατασταση τον βαζει σε σκέψεις, κυρίως από τη στιγμή που συναντα καχυποψία κι εχθρικότητα από ενοίκους της πολυκατοικίας, αρχής γενομένης από τον ιδιοκτήτη του διαμερίσματος. Σιγά  σιγά θα αρχίσει να νιώθει την απειλή και θα προχωρήσει στην ταυτιση με το θύμα του ιδιου διαμερίσματος.

Η επικέντρωση γίνεται στην εχθρικότητα των ενοικων, στην αφιλόξενη συμπεριφορά, και φυσικά γίνεται εμμονή κι επεκτείνεται και στους απέξω…ο Πολάνσκι επνδυει πανω σε αυτό, αξιοοοιει τους ρόλους προσλαμβάνοντας εκπληκτική διανομή διότι κι η Paramount μετά το θριαμβο του «Chinatown» και με το ενδοξο παρελθόν από το «μωρό της Ροζμαρι» του παρεχει αδρα κεφάλαια για αμερικανικες παραγωγες στο Παρίσι, μια κι έχει ξεσπάσει το θεμα της αποπλάνησης που τον κυνηγάει ακόμα, κι είναι σκαστός από Αμερική, ως φυγόδικος..Του δίνει εκπληκτικούς καρατερίστες το αμερικανικο στουντιο, τον  ΜΕΛΒΥΝ ΝΤΑΓΚΛΑΣ, την ΤΖΟ ΒΑΝ ΦΛΗΤ, την ΛΙΛΑ ΚΕΝΤΡΟΒΑ και τη ΣΕΛΛΕΥ ΓΟΥΙΝΤΕΡΣ, άπαντες οσκαρούχοι, του δίνει και για παρτενέρ την αρτι εκτοξευθείσα Γαλλίδα  ΙΖΑΜΠΕΛ ΑΝΤΖΑΝΙ, την οποία όμως δεν χρησιμοποιεί σαν να επρόκειτο για έργο ζευγαριού, αλλά ουσιαστικά την χειρίζεται και λόγω σεναριακής θέσης αλλά και σκηνοθετικής στόχευσης ως supporting…Και για το ρόλο τον κεντρικό του ενοίκου, προσλαμβάνει τον εαυτό του. Εδώ σημειολογικά ειπώθηκαν διαφορα.  Δεν του είναι κάτι περισσότερο προσωπικό και βιωματικό από τον «Πιανίστα» όπου δεν επελεξε τον εαυτο του για το ρόλο. Είναι οι αυθαιρεσίες που λέμε. Ο Πολάνσκι, για δικους του λόγους, ενδιαφέρεται και για την ηθοποιία ΚΙ ΕΧΕΙ ΠΑΙΞΕΙ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ , μεταξύ άλλων, στη «Μεταμόρφωση» του Φραντς Κάφκα σε διασκευή-σκηνοθεσία Στηβεν ΜΠέρκωφ και το ρόλο του Μοτσαρτ στο «Αμαντεους» σε δική του σκηνοθεσια σε Παρίσι, Βαρσοβία και Ρώμη. Συνεπώς, καλύτερα ας δούμε το αποτέλεσμα αντι να πάμε να αυθαιρετήσουμε περί προθέσεων. Στο φιλμ ως σκηνοθέτης, συντονίζει τον εαυτό του με το υπόλοιπο καστ που τον πλαισιώνει και μεσα από εκεί αντλεί και στέλνει και στους θεατές μυστήριο κι ατμόσφαιρα. Κι οδηγεί την κλιμάκωση σε ένα ρυθμό παιξίματος όπου βέβαια χρωστα τα μάλα για την ατμόσφαιρα στον ΠΙΕΡ ΓΚΟΥΦΡΟΫ , για τα σκηνικά της πολυκατοικίας, των διαμερισμάτων και τη εισήγηση του χρώματος ώστε να βγάζει κάτι σαπισμένο, μια συνεργασια στενή που χάρισε Oscar στον Γκουφρόυ για την  «Τες» και βέβαια στη φωτογραφία του ΣΒΕΝ ΝΥΚΒΙΣΤ, οποίος έχει αποδώσει τα χρωματα και την καμερα και την κίνηση και τα κοντινά των ηθοποιών και την ομοιογένεια σαν να είναι όλο το Παρίσι αυτή η πολυκατοικία..Απίστευτη ατμόσφαιρα. Και βεβαια κινηση κάμερας για να μην ησυχαζουμε. Κι έρχεται η ΦΡΑΝΣΟΥΑΖ ΜΠΟΝΟ, η Οσκαρούχα μοντέζ του δικου μας «Ζ», να του δωσει τον εσωτερικό ρυθμό και να κυλάει νεράκι αλλά κι απειλητικά και να κλιμακώνεται μια αίσθηση φόβου ή κι απορίας….Μου κάνει εντύπωση, στη διανομή που ανέφερα ,με τους κορυφαίους κατά το πλείστον Αμερικανούς καρατερίστες πως το casting το υπογράφει Γαλλίδα, η ΚΑΤΡΙΝ ΒΕΡΝΟΥ. Πως συζήτησαν τα δεδομένα της αμερικάνικης χρηματοδότησης, του ύφους της γαλλικής ατμόσφαιρας και της υπογραφής περιβάλλοντος Πολάνσκι..Ποιος κατεύθυνε ποιόν, μέχρι ποιού σημείου, πως κατέληξαν σε συγχωνεύσεις και συγκλίσεις…