Αρχίζω από το θέμα. Διότι εκεί παίζεται όλο αλλά έχει να κάνει και με το ιστορικό πλαίσιο κι οι ικανότατοι δημιουργοί του, ΑΪΤΟΡ ΑΡΕΧΙ και ΓΙΟΝ ΚΑΡΑΝΙΟ (στο σενάριο προσέλαβαν και επιπλέον συνεργάτη, τον ΧΟΡΧΕ ΧΙΛ ΜΟΥΝΑΡΙΘ) το δίνουν με τόσο εύληπτο τρόπο στους θεατές που είναι άξιοι συγχαρητηρίων. Δεν θεωρούν δεδομένο ότι ο κόσμος ξέρει την Ιστορία, αντίθετα βασίζονται , και το χειρίζονται περίτεχνα το συγκεκριμένο, ότι είναι μια λεπτομέρεια ης Ιστορίας που ο κόσμος αγνοεί. Κι ο εντός Ισπανίας κόσμος. Και σε αυτή τη βάση το κτίζουν.

Κι η βάση είναι ότι ιστορικά η Ισπανία έμεινε αμέτοχη στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Φράνκο είχε νικήσει στο 1939 κι είχε επιβάλει τη Δικτατορία του κι οι συμφωνίες με τον Χίτλερ του επέτρεπαν να προχωρήσει σε ανοικοδόμηση του καθεστώτος και της χώρα του και να μην πάρει μέρος στον Παγκόσμιο Πόλεμο που ξεκίναγε

Πως βρέθηκαν λοιπόν Ισπανοί όμηροι στα ναζιστικά στρατόπεδα και στα κρεματόρια;

Από αυτή τη λεπτομερεια ξεκινά το εργο κι αρχίζει η ύφανση. Ο κεντρικός ήρωας , που υπήρξε υπαρκτό πρόσωπο, εμφανίστηκε ως πρωτεργάτης μαζί με κάποιους άλλους, στα μεταφρανκικά χρόνια, να φερουν στο φως την εξόντωση Ισπανών πολιτών στα χιτλερικά κρεματόρια. Οντως συνέβη. Οντως επρόκειτο για Ισπανούς. Για Ισπανούς, όμως, εμιγκρέδες , που είχαν καταφύγει στη Γαλλία κι όταν μπήκαν οι Γερμανοί τους συνέλαβαν και κάποιους, και δεν ήταν λίγοι, τους έστειλαν στα στρατόπεδα. Διότι εδώ, μαθαίνουμε, ότι ο Φράνκο με τον Χίτλερ είχε κάνει κάνει και μια άλλη συμφωνία, τους εμγκρεδες Ισπανούς που συλλαμβανουν σε κατεχόμενες χώρες να τους στέλνουν στα στρατόπεδα…Οπως και στην Ελλάδα , που ο Τσουδερός, φέυγοντας με την Κυβέρνηση για την Κρήτη, παρέδωσε τους φυλακισμένους κομμουνιστές στους Γερμανούς- τα λέει λεπτομερως ο Χαραλαμπίδης στο "Δωσίλογοι"..

Ετσι έγινε και με τον ηρωα μας. Και στηθηκε ολοκληρη καμπάνια γυρω από αυτό, γύρω από τη χαμένη αντιφαστική κι αντιναζιστική τιμή των Ισπανών.

Κι η Ιστορία, με Ιωτα κεφαλαίο αλλά και με ιώτα μικρό, ήρθε να τινάξει στον αερα την προσπάθεια, το έτος 2005, όταν ανακαλύφθηκε ότι ο κεντρικός του σεναρίου, δεν είχε περάσει ούτε απέξω από τα στρατόπεδα. Ναι, ήταν στη Γερμανία, ήταν στη φυλακή, ήταν στο Κίελο, είχε πάει με τους εθελοντές, όπως πήγαν κι από εδώ, από την Ελλάδα εθελοντές, όπως βεβαια πήγαν κι άλλοι βιαίως, απλώς στην Ισπανία δεν υπήρχε Κατοχη για να οδηγηθούν βιαίως στη Γερμανία, Ισπανοί πολίτες. Άλλη λοιπόν η εθελούσια μεταναστευση κι άλλο η ομηρεία, άλλο  το Κίελο κι άλλο ένα από τα Νταχάου, άλλο η ποινική φυλακιση κι άλλο το στρατόπεδο συγκέντρωσης …

Και βέβαια, φτάνουμε στο επίμαχο..Αφενός το πως ανακαλύπτεται κι αφετέρου γιατι να καταφύγει σε ένα τέτοιο ψέμα;

Εδώ αναλαμβάνουν τα «τσακάλια» της ΚΙνηματογραφικής Τέχνης, της Κινηματογραφικής Αφήγησης. Από τη μια υιοθετείται ένας ρυθμός πολιτικού θριλερ για το πως εντοπίζεται το ψέμα, πως ξεσκεπάζεται, πως βγαίνει στην επιφάνεια, πως αναστατωνει τα δεδομένα κι απειλεί να γελοιοποιήσει όλους τους αντιφασίστες αλλά και την τρεχουσα δημοκρατική Ισπανία και την τρέχουσα δημοκρτατική κυβέρ ηση που θαθα εμπλακεί κι αυτή Και φυσικά και την οικογένεια του ήρωα που βρίσκεται ξαφνικά εκτεθειμένη κι ανυπεράσπιστη στη ντροπή..Οι κινηματογραφιστες το πιάνουν από τη βαση ότι οι θεατές γνωρίζουμε, έχουμε πάρει κάποιες πληροφορίες νωρίς. Ετσι, προχωρά σεναριακά η αγωνία. Υπάρχει και το σκηνοθετικό κομμάτι αυτής της κλιμάκωσης κι είναι αυτό στο οποίο υποκλίνομαι ακόμα περισσότερο διότι έχει να κάνει με τον τόνο που περνά η σκηνοθεσία στους ηθοποιούς και στο πως παίζουν όλοι, συμβάλλουν , εναρμονίζονται και δημιουργούν τον τόνο της υπόγειας αλλά και της περιρρέουσας  εντασης. Είναι ενδιαφέρον ότι πανω σε αυτό, στα Goya της Ισπανικής Ακαδημίας προτάθηκαν η σκηνοθεσία και το σεναριο κι όχι το μοντάζ. Η αγωνία κι η ένταση ήταν σε μεγαλο βαθμό υπόθεση σκηνοθεσίας, τόνου και γραμμής που είχαν περασει οι σκηνοθέτες με βαση το σεναριο που είχαν γράψει και το πως πραγματευόταν την ιδιαίτερη αυτή περίπτωση.

Ο ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ ΦΕΡΝΑΝΤΕΖ και οι συν’ αυτω ηθοποιοί συμβάλουν απόλυτα με το παίξιμο τους σε τούτη την ένταση, Ο ΦΕΡΝΑΝΤΕΖ κάνει μια μεγαλη δημιουργία, εξωτερικεύει πληθωρικά όλα τα αντικρουόμενα συναισθήματα με μια εξαιρετική απλότητα και λιτότητα κι αφαίρεση των περιττών αλλά όλο αυτό με ένα τρόπο που δηλώνει εξαιρετική μαεστρία.. Είναι εκπληκτικό ότι σε αυτόν άνθρωπο, στον ίδιο χρόνο,έτυχαν δυο ταινιάρες, δυο ρολαρες, εδώ και στο «47». Το τον «ΜΑΡΚΟ» πήρε τις περισσότερες ψήφους και για αυτον προταθηκε και σε αυτόν κέρδισε. Επειδή κάποιοι αδαεις όταν μιλούν για τα Oscar λένε για ηθοποιούς με δυο ερμηνείες ότι μοιραστηκαν οι ψηφοί. Οι ψήφοι δεν μοιράζονται, ψηφιζονται προσωπα ως προς του ρολους και κερδίζει ο ρόλος που πήρε τις περισσότερες ψηφους. Επαναλαμβάνω είναι εκπληκτικό να εχεις την ίδια χρονια στην καριέρα σου δυο τέτοιους ρολους.

Και μια και μιλήσαμε για τα Goya, για να αρχίσουν να κατατοπίζονται κάποιοι, να μορφώνονται κινηματογραφικά να το πω ετσι, το άλλο βραβείο που πήρε η ταινία ήταν του ΜΑΚΙΓΙΑΖ, για το πόσο διακριτικά αγνώριστος γίνεται ο Φερνάντεζ αλλά και ταυτοχρόνως πόσο «αναγνωρίσιμος», για το πως το μακιγιάζ φιλοξενεί κι υπογραμμίζει την ερμηνεία του ηθοποιού και δεν τον εξαναγκάζει σε «μούτες», σε μορφασμούς..

Και να κλείσω με το ότι στις υποψηφιότητες της ταινίας ήταν και τα ΟΠΤΙΚΑ ΕΦΦΕ, που δεν κέρδισαν, αυτά για όσους κατά καιρούς κοροϊδεύουν εκείνα που δεν ξέρουν όπως τα εφφε στον «Ιρλανδο» του Σκορσέζε ή στο μονοπλάνο του Μέντες (ή του Ρότζερ Ντήκινς…) στο «1917»…

Η ταινία αξίζει για το περιεχόμενο που όμως το αναδεικνύει  και το λαμπρύνει και το επιβάλλει η καλλιτεχνική δημιουργία κι όχι ένα σκέτο ντοκουμέντο.

Το σημείο που σηκώνει συζήτηση είναι το «γιατί;». Γιατι τα έκανε όλα αυτά τούτος ο άνθρωπος, ποια ηταν η αναγκη για ένα τέτοιο ψεμα;

Εδώ λοιπόν οι δημιουργοί ακολουθούν μια παρακαμπτήριο. Και το ψυχολογικό το μετατρέπουν στη βαση σε φιλοσοφικό, αντιπαραβάλλοντας το ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΨΕΜΑ με το ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΨΕΜΑ. Βάζοντας τα σε μια συνάρτηση που προβληματιζει χωρίς να δικαιολογεί η ταινία αυτά που θέλει να δικαιολογήσει ο ήρωας, αφήνει όμως τον ήρωα να μιλήσει, να τοποθετηθεί, ακόμα κι αν ο θεατής δεν θα καλυφθεί από τις εξηγήσεις του και τις αμυνες του…