Προσωπικός και ιδιαίτερος, επειδή φετος τον παρακολούθησα ως μέλος κριτικής επιτροπής, που αφορούσε σε ιδιαίτερο κεφάλαιο του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΙΝΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ.
Στα χρόνια των εφημερίδων δεν είχα συμμετάσχει ποτέ σε επιτροπες, ττοθεωρούσα ασυμβίβαστο α γραφεις κριτική και και να είσαι και σε επιτροπές προωθήσεων κι αποφάσεων. Τωρα πια ως ελεύθερος μπορούσα να το κάνω κι αποδέχτηκα την πρόσκληση. Για τα ΒΡΑΒΕΙΑ «ΦΩΣ». Κατά το «Ηθοποιός σημαίνει ΦΩΣ» αλλά το αθλοθετεί κι η ΔΕΗ.. Από το ελληνικό τμήμα του Φεστιβάλ, από το πρόγραμμα των ελληνικών ταινιών δηλαδή, που λειτουργεί ως αυτόνομο τμήμα στα πλαίσια του Φεστιβάλ, οι 18 ταινίες που περιλαμβαναν πρωτοεμφανιζόμενους. Αντρες και γυναίκες. Ανεξαρτήτως κατηγορίας α ή β ρόλου. Ένα βραβείο ανδρικό κι ένα γυναικείο.
Με βάση το συγκεκριμμένο απλώθηκα και στα υπόλοιπα φιλμ που δεν συμπεριλαμβάνονταν. Στα ελληνικά φιλμ.
Γυρίζω με τις καλύτερες εντυπώσεις από μία ελληνική ταινία αλλά κι από μία ιταλική.
Η ελληνική είναι η «ΜΑΧΗ». Του ΗΛΙΑ ΓΙΑΝΝΑΚΑΚΗ. Εξαιρετικό σεναριο(!!), ούφ(!!!) και μία αποκαλυπτική ΜΠΕΤΤΥ ΒΑΚΑΛΙΔΟΥ στον ένα εκ των δυο πρωταγωνιστικών ρολων, η άλλη είναι η ΕΛΕΝΑ ΤΟΠΑΛΙΔΟΥ. Επίσης καλή αν κα σε κάποια σημεία «παίζει». Και φαίνεται. Η Βακαλίδου αντιθέτως ΕΙΝΑΙ.
Τωρα, αυτό το «είναι» και το «παίζει» έχουν χρησιμοποιηθεί κατά κόρον έως και με κατάχρηση. Ουσιαστικά μιλάμε για την αλήθεια σε ένα παίξιμο που προκύπτει από τη διαρκή αφαίρεση μέχρι να μεινει το κουκούτσι. Κι η Βακαλίδου κουβαλά και προσωπικά βιώματα που τα σέρνει και τα εναποθέτει στο ρόλο. Οι βιωματικές ερμηνείες είναι ειδικό, ξεχωριστό κεφαλαιο, ας θυμηθούμε τον Μίκυ Ρουρκ στον «Παλαιστή» που κουβάλησε βίωμα και το έβαλε σε ρόλο και ίσως εδώ φανεί στα Oscar η διαφορά όταν θα έρθει η ωρα της τελικής αποφασης για τον Γουέηνυ Τζόνσον στο «Smashing machine», αν μετρά η απουσία βιώματος…. Η Βακαλίδου έχει πετάξει από πάνω της κάθε τι περιττό, κι αφήνει το δραμα της περίπτωσης να μιλήσει μοναχο του. Η ηθοποιός είναι εκεί και το ζει. Είναι η ιστορία μιας τρανς που επανέρχεται στον τόπο της, η οποία στην ανδρική περίοδο τη δεν ηταν όποιος κι όποιος: Ηταν αξιωματικός του στρατού. Παντρεμένος με παιδιά. Περίοδος Χούντας, έμπαινε και πολιτικό. Η εσωτερική φωνή της φυλακισμένης φύσης τον έπνιγε, έκανε την εξέγερση, τη ζωή κομματια κι έφυγε έξω. Και τωρα πιά ,με τη γυναικεία πλευρά ως επίσημη ταυτότητα, έρχεται για μια επιστροφή στις..Μυκήνες. Κι εχει δωσει μια συνέντευξη στην τηλεόραση, στην εποχη που τα δεχεται αν και πολλές καταστασεις στο σεναριο δείχνουν ότι η κοινωνία εξακολουθεί να μην τα δεχεται….. , και το κρυμμένο μυστικό της οικογένειας γίνεται τραγωδία. Το σεναριο δεν αφηνει ούτε τελεία ούτε περισπωμένη να πάνε χαμένες, εξαντλεί όλες τις πιθανοτητες προσώπων που καθορισαν τη ζωή αυτού του χαρακτήρα. Ο Γιαννακάκης το πετυχαίνει με μια υπερλαμπρη διανομή και θα επαναλάβω ότι με την ερμηνεία της Βακαλίδου ΣΙΑΣΤΗΚΑ!!!!! Μου ειχε συμβεί κάτι αναλογο τότε και με τη «Στρελλα» του Κούτρα. Οπου εκεί ειχα εκτιμήσει τη Βακαλίδου ως ηθοποιό αλλά σε supporting ρολο, ως καρκινοπαθή τρανς στις τελευταίες της μάχες. Τωρα την είδα να σηκώνει έργο και με υψηλή πλαισίωση.
Το ίδιο συγκλονιστικό συναίσθημα μου προκαλεσε η ιταλική ταινια του ΣΥΛΒΙΟ ΣΟΛΝΤΙΝΙ, «ΟΙ ΔΟΚΙΜΑΣΤΡΙΕΣ» (le assagiatrici). Τι «δοκιμάστριες»; Ρούχων; Όχι!!!! Δοκιμάστριες φαγητών. Τι φαγητων; Είναι λοιπόν ένα περιστατικό της Ιστορίας που αποκαλύφθηκε σχεδόν τελευταίως , όταν μια σχετική, που απεβίωσε πλήρης ημερων, αποκαλυψε τι την έβαζαν να κάνει : Να δοκιμάζει τα φαγητα που προοριζονταν για τον Χίτλερ , αν είναι δηλητηριασμένα.
Γερμανικό το περιστατικό, γερμανικό το θέμα, την ιταλική ευαισθησία, όμως άγγιξε, κι ο ΣΥΛΒΙΟ ΣΟΛΝΤΙΝΙ, που είχε κανει το «ΨΩΜΙ ΚΑΙ ΤΟΥΛΙΠΕΣ», έφτιαξε ένα φιλμ από εκείνα που …σαν τους Ιταλούς κανένας άλλος. Το γυρισε βεβαια με Γερμανούς ηθοποιούς, στη Γερμανία όπου διαδραματίζεται η υπόθες ηκαι το έκανε και στη γερμανική γλώσσα. Για τα Φεστιβαλ κυριως. Διότι στην πατρίδα του θα παιχθεί έτσι κι αλλιώς ντουμπλαρισμένο. Όπως και σε άλλες ευρωπαϊκες χωρες.Η ταινία συγκλονίζει ως θέμα,ως εκτέλεση, ως σεναριακή αξιοποίηση περιστατικού μεσω χαρακτήρων, ως σκηνοθεσία μεσω κλιμακώσεων, ως μοντάζ που κάνει την ταινία να κυλά ρυακι και να μενεις καρφωμένος στην οθόνη.
Κι ως προς το ελληνικο πρόγραμμα επειδή με ενδιαφέρει προσωπικά, για αυτό κι αποδέχτηκα την πρόσκληση, όχι δεν θα πω κουτσομπολια και παρασκήνια, που δεν είναι το είδος μου ,αλλά και ΔΙΟΤΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ!!!! Θα σταθω σε κάποιους τίτλους που ξεχωρισα και σε κάποιους ηθοποιούς άξιους επισήμανσης.
Ξεχωρισα λοιπόν το «ΠΟΛΥ ΚΟΡΙΤΣΙΣΤΙΚΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟ ΠΑΤΥ» του Γιώργου Γεωργόπουλου, κινείται σε αθλητικά πλαίσια , στις πολεμικές τέχνες γυναικείας ομάδας, που ετοιμάζεται για τα διεθνή τουρνουα …Πλαίσιο που δεν πολυσυνηθίζουν τα ελληνικά σεναρια, φτιάχνει το ενδιαφέρον της, μεσα από τις σχεσεις που ποικίλουν, έχει καταστάσεις που περνανε στο θεατή μεταξυ χαρακτήρων, έχει υπόθεση με αλλα λόγια κι ένα νοικοκύρεμα στο σύνολο. Εχει και τη νεαρή Μορτ Κλοναρακη που έχει προσόντα αλλά χρειάζεται και λίγη δουλίτσα, έχει και τον Βαγγελη Μουρίκη , έχει κι ένα θεματακι στο»κλείσιμο» όπως το έχουν δυστυχως οι περισσότερες ελληνικές ταινίες ακόμα κι οι καλές, κάπου φοβούνται την κορύφωση του φινάλε…
Η άλλη που ξεχωρισα είναι οι «ΔΕΞΙΩΣΕΙΣ» του Φίλιππου Τσίτου. Ω, ναι. Με θαυμασιο σεναριακό εύρημα, για κοινωνική σατιρα περιεχομένου, με χιούμορ κι εξαίρετες καταστάσεις, με μιά «συμμορία» θυμάτων της οικονομικής κρίσης που την πέφτουν οργανωμένα σε δεξιώσεις και τρωνε τσαμπα.. ΕΧει υπόθεση το εγχείρημα δεν περιορίζεται σε περιστατικό, έχει καλή διανομή με επικεφαλής ένα ξεχωριστό Αντώνη Καφετζόπουλο, που νιώθει πολύ αυτό που κάνει.
Την άλλη ελληνική που αγαπησα, παρα τις κάποιες ατέλειες, τη λένε «BEACHCOMBER» του Αριστοτελη Μαραγκού και χάρηκα απεριοριστα όταν ακουσα ότι πήρε το βραβείο Σκηνοθεσίας στο Διεθνες και πήρε και το βραβείο φωτογραφίας o Γιώργος Καρβέλας. Η ταινία με έπιασε αμέσως, με γέμισε Καββαδία και ναι,τελικά, είδα στους τίτλους ότι ηταν από εκεί εμπνευσμένη. Αμ πως; Εχει πιάσει το πνευμα του Καββαδία, των παροπλισμένων πλοίων και ταρσανάδων, και της ζάλης των ναυτικών όταν πατούν στεριά, μα κι αυτό που λέει ο τίτλος είναι «καββαδέικο» από γλώσσα ναυτικών, τον λένε ελληνικά «πιτσικόμη», είναι ο ναυτικός που διαπιστωνει ότι δεν τον σηκώνει η θάλασσα αλλά δεν εννοεί και να την εγκαταλείψει κι όλο ονειρεύεται να ξαναμπαρκάρει. Ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΣΣΑΛΗΣ που πρωταγωνιστεί στην ταινία και η ΜΠΕΤΤΥ ΒΑΚΑΛΙΔΟΥ από την «ΜΑΧΗ» ήταν στην προσωπική μου αντίληψη τα βραβεία Α’ Ανδρικού κι Α’ Γυναικείου ρόλου του φετινού ελληνικού προγράμματος.
Στα δικά μας, για να ολοκληρωσω, στους πρωτοεμφανιζόμενους δηλαδή, θα πω για τον ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΝΤΑΒΡΗ στο «Απειρη Γη» του Βασίλη Μαζωμενου και την ΧΑΡΑ ΚΥΡΙΑΖΗ στην «Αρκουδότρυπα» των Χρυσιανας Παπαδάκη και Στέργιου Ντινόπουλου. Η «Αρκουδότρυπα» μάλιστα διαγωνίζεται και για μια θεση στα Ευρωπαικά βραβεία που οι υποψηφιοτητες θα ανακοινωθουν σταδιακά στις δυο επομενες εβδομάδες. Το κριτήριο μου για τα πρωτοεμφανιζόμενα παιδιά είναι αφενός η υποκριτική ,αφετέρου όμως κι η σχέση με το μέσον. Στην περίπτωση του Ντάβρη ήταν ακόμα πιο εμφανές, η σχέση του με το φακό ήταν που συνέβαλε κατά πολύ. Διότι , τι σημαίνει κινηματογραφική ηθοποιία; Βεβαίως κι είναι η υποκριτική αλλά δεν είναι σκέτη. Μετρά κι η σχέση με τον φακό , να ξέρει ο ηθοποιός που να κοιταξει, πως να κοιταξει, πως να σταθεί, μα και κάτι ακόμα: Να θελει και ο ίδιος ο φακός να τον αναδείξει. Το παραδειγμα Γκάρυ Κούπερ θα είναι παντα το φωτεινό ορόσημο, που τον παραδεχονταν οι μεγαλυτεροι ηθοποιοί του παγκοσμιου θεατρου, ότι αγωνιζονται μια ζωή για να πετύχουν στο φακό κι ο Γκαρυ Κούπερ την έχει έτοιμη, από Θεού, του την αναδεικνύει ο φακός και του τη μεταβάλει σε ηθοποιία. . Μα και για τη Σκηνή, για το θέατρο ,συμβαίνει το αναλογο : Η υποκριτική είναι το ένα σκέλος, το άλλο είναι η σχέση με τη Σκηνή. Να ξερει ο ηθοποιός να σταθεί στη Σκηνή, να κινηθεί στη Σκηνή, να ξέρει τι να κάνει με τα χέρια του, να τον θέλει όμως κι η ίδια η Σκηνή!!! Όταν σε θελουν ο Φακός και η Σκηνή κι όταν μαθαίνεις τα μυστικά τους , τότε η ηθοποιία συμπληρώνεται. Και στο ένα μέσον και στο άλλο.