Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ είναι η ΟΨΗ της ταινίας. Είναι το χρώμα που όρισε ο σκηνογράφος και πρέπει να ζωντανέψει, είναι το φως το φυσικό που θα παρέμβει και μπορεί να κάψει και τα πάντα αν είναι ένας ήλιος εκτυφλωτικός και δεν παρέμβει σωστά ο διευθυντής φωτογραφίας με τα «μέσα» του, είναι το σκοτάδι που πρέπει να φωτιστεί και να υπάρξει τέχνη, είναι οι σκιές που θα φτιάξουν ατμόσφαιρα, είναι η κάμερα που στήνει το πλάνο, είναι η κίνηση της κάμερας, είναι αυτό που ορίζει πληρέστερα ο όρος στην αγγλική γλώσσα και τη δηλώνει ως CINEMATOGRAPHY, ως ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΣΗ δηλαδή. Είναι με άλλα λόγια αυτό που λένε πολλοί στην πιάτσα των «συνεργείων», πως Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΣΗ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ.

ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ ΦΕΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΟΣΚΑΡ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ  ΕΙΝΑΙ:

1. CAROL

Εντ Λάχμαν

ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΑ στα ΟΣΚΑΡ:  Είναι η δεύτερη υποψηφιότητα του μετά το «Ο Παράδεισος είναι μακριά» το 2003, που δεν κατέληξε σε νίκη

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ. Κι η προηγούμενη, όπως κι η τωρινή υποψηφιότητα του συγκεκριμένου διευθυντή φωτογραφίας ,ήταν με ταινία του ΙΔΙΟΥ σκηνοθέτη, του Τοντ Χέινς. Πράγμα που επισημαίνει ότι ο σκηνοθέτης στηρίζεται στον διευθυντή φωτογραφίας κι ότι από αυτόν περιμένει την «εφαρμογή»  της αισθητικής του. Δεν είναι τυχαίο πως και στις δύο περιπτώσεις προτάθηκε για το Οσκαρ ο διευθυντής φωτογραφίας κι όχι ο σκηνοθέτης. Στο τωρινό φιλμ ο Λάχμαν καλείται να εφαρμόσει τη σκηνοθετική διαφοροποίηση του Χέινς, το ότι στο προηγούμενο ήθελε ενός τύπου «αναπαράσταση των «glossy movies» του ‘50, τύπου «Universal»-παραγωγού Ρος Χάντερ είτε με σκηνοθέτη τον Ντάγκλας Σερκ είτε με άλλους όπως για παράδειγμα ο παραγνωρισμένος Ντέηβιντ Μίλερ. Στην «Carol» δεν επιζητείται το «glossy», αυτό μένει για τα κοστούμια που θα εξετάσουμε στη δική τους ενότητα, αλλά κάτι πιο «λιτό» αφού η ταινία ορίζεται ως πιο ανθρωποκεντρική κι οι ηρωίδες που ζουν το παράφορο δράμα τους  πρέπει να φωτιστούν ως δραματικά πρόσωπα της δεκαετίας του ’50 κι όχι ως ηρωίδες «τεχνικολόρ» ταινίας του ‘50. Αυτή είναι η διαφορά. Το χρώμα που ορίζεται από τη σκηνογραφία είναι «ουδέτερο» κι ο Εντ Λάχμαν εφευρίσκει την «αχλύ» ,  κάτι σαν  θολή επίστρωση  που ουδετεροποιεί τα έντονα χρώματα και βάζει, δια αυτού του τρόπου, την αισθητική σφραγίδα του σκηνοθέτη

2. ΟΙ ΜΙΣΗΤΟΙ ΟΚΤΩ (The hateful eight)

Ρόμπερτ Ρίτσαρντσον

ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΑ στα ΟΣΚΑΡ: Πολυβραβευμένος, κάτοχος ΤΡΙΩΝ ΟΣΚΑΡ: Το 1992 για το «JFK», το 2005 για το «AVIATOR» και  το 2012 για το «HUGO».

Η φετινή είναι  η 9^η υποψηφιότητα του. Είχε προταθεί επίσης (αλλά χωρίς νίκη) για τις ταινίες: «Platoon» (1987), «Γεννημένος την 4^η Ιουλίου»(1990), «Χιόνι πάνω στους κέδρους» (2000), «Αδοξοι μπάσταρδοι» (2010), «Τζάνγκο ο τιμωρός»(2013)

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Όπως διακρίνει κανείς, τρεις κορυφαίους σκηνοθέτες έχει στηρίξει με τις φωτογραφίες του ο ΡΟΜΠΕΡΤ ΡΙΤΣΑΡΝΤΣΟΝ, τον ΟΛΙΒΕΡ ΣΤΟΟΥΝ, τον ΜΑΡΤΙΝ ΣΚΟΡΣΕΖΕ και τον ΚΟΥΕΝΤΙΝ ΤΑΡΑΝΤΙΝΟ κι έχει πάρει τα τρία του ΟΣΚΑΡ με τους δύο πρώτους.  Η προβολή του χρώματος με διαυγή τρόπο είναι από τα προσόντα του. Στη φετινή ταινία προκαλεί επιφωνήματα θαυμασμού το πρώτο πλάνο με την άμαξα να διασχίζει το χιονισμένο τοπίο, όπου η φωτογραφία έχει αποτυπώσει εκπληκτικά την αίσθηση του χιονιού σε συνθήκες γουέστερν και εκεί που μεγαλουργεί είναι στη συνέχεια, όταν μεταφέρεται σε κλειστό χώρο. Σε ένα «πανδοχείο» όπου μένει καθηλωμένη κι η ταινία. Το πώς έχει φωτίσει αυτό το πανδοχείο είναι το θαύμα. Ένα πανδοχείο που από πλευράς ντεκόρ δεν του δίνει και πολλές ευκαιρίες στο να δράσει, εφευρίσκει ο ίδιος όμως τους φωτισμούς εκείνους που κάνουν την ταινία γοητευτική και  μυστηριακή και κυρίως αποτυπώνει φωτιστικά, ως όψη, τη μελέτη του Ταραντίνο στο σπαγγέτι γουέστερν  , ουσιαστικά μέσα από ένα και μόνο κύριο ντεκόρ, σε απόλυτη αρμονία με τα εξωτερικά , με την κόντρα φως χιονιού-φωτισμοί πανδοχείου.

3. MAD MAX- Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΟΡΓΗΣ (Mad Max: Fury Road)

Τζον Σήαλ

ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΑ στα ΟΣΚΑΡ: Εχει πάρει ΟΣΚΑΡ το 1997 για το «Ο ΑΓΓΛΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ». Εχει και τρεις άτυχες υποψηφιότητες: «Μάρτυρας εγκλήματος» (1986), «Ο άνθρωπος της βροχής»(1989), «Επιστροφή στο Cold Mountain»(2004). Η φετινή είναι η πέμπτη του επίσκεψη στα Οσκαρ

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ. Ποιος είδε τον ήλιο και δεν τον φοβήθηκε; Ο διευθυντής φωτογραφίας  Τζον Σήαλ θα ήταν μια σωστή κινηματογραφική απάντηση για κάποιον που θα έριχνε μια ματιά στις φωτογραφίες που τον έφεραν στα Οσκαρ. Θα μπορούσε ωστόσο να διατυπωθεί κι αλλιώς η ερώτηση: Ποιος είδε την έρημο και δεν την φοβήθηκε; Αφού προσπερνούσε τον κορυφαίο Βρετανό ΦΡΕΝΤΥ ΓΙΑΝΓΚ ενθυμούμενος τον «ΛΟΡΕΝΣ ΤΗΣ ΑΡΑΒΙΑΣ» του ΓΙΓΑΝΤΑ Ντέηβιντ Λην, θα κατέληγε πάλι στον Τζόν Σήαλ. Διότι τόσο ο «Ηλιος» όσο κι η «Ερημος» είναι οι προκλήσεις (και) σε τούτο  τον «Mad Max» κι αφού δεν έχεις τον Φρέντυ Γιάνγκ ,μόνο στον Τζον Σήαλ θα τρέξει ο νους σου.  ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ στον ήλιο της αυστραλέζικης ερήμου κάνει ο Τζον Σήαλ και θυμηθείτε τις παρεμβάσεις του στην έρημο του «Αγγλου ασθενή» που ποτέ άλλοτε δεν την είδαμε τόσο σκυθρωπή, τόσο γκρίζα, τόσο θυμωμένη. Εδώ δεν φοβάται τη φωτεινότητα και πρέπει να του αναγνωρίσουμε τον άθλο διότι το να φωτίσεις στην έρημο, σε εκείνο τον εκτυφλωτικό ήλιο που καίει τα πάντα, ακόμα και τα «φιλμ» (έστω κι αν ζούμε στα χρόνια της εξελιγμένης τεχνολογίας) ,  είναι άθλος. Πόσο μάλλον όταν θες κι αισθητικά να της δώσεις της συγκεκριμένης ηλιόλουστης ερήμου ύφος ψυχεδελικό. Διότι «Mad Max» φωτίζεις κι όχι «Λόρενς»

4. Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ (The revenant)

Εμανουέλ Λουμπέζκι

ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΑ στα ΟΣΚΑΡ. Το πήρε και πέρσι για το «BIRDMAN», το είχε πάρει και πρόπερσι για το «GRAVITY». Αν το πάρει και φέτος, που γιορτάζει την  όγδοη υποψηφιότητα του, θα κάνει ΡΕΚΟΡ στην κατηγορία ΟΣΚΑΡ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ, θα είναι ο πρώτος διευθυντής φωτογραφίας με ΤΡΙΑ συνεχόμενα Οσκαρ. Υπάρχει κι ο παλιός ΛΕΟΝ ΣΑΜΡΟΥ που πήρε τρία στη διάρκεια τεσσάρων ετών στη δεκαετία του ’40, μόνο που ανάμεσα στο πρώτο (1943 για το «Ο μαύρος πειρατής» με τον Τάυρον Πάουερ )και στο  δεύτερο( το 1945 για  το «Wilson» μεσολάβησε κενό κι ήρθε το 1946 κολλητά το επόμενο για το «Ας την κρίνει ο Θεός»- τον περίμενε κι ένα τέταρτο,  αλλά πολλά χρόνια αργότερα, το 1964 για την «Κλεοπάτρα»)

Οι ατελέσφορες υποψηφιότητες του Εμανουέλ Λουμπέζκι ήταν: «Η μικρή πριγκίπισσα» (1996), «Ο μύθος του ακέφαλου καβαλάρη» (2000), «Καινούργιος κόσμος»(2006),»Τα παιδιά των ανθρώπων»(2007), «Το δέντρο της ζωής»(2012)

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ. Διευθυντής φωτογραφίας μεγάλων εκτάσεων, με παρέμβαση στις αποχρώσεις, στο φιλμ του Ινιαρίτου δίνει αυτό που λέμε «ρέστα» κι εδώ επιβεβαιώνεται η φράση των «συνεργείων» πως «η φωτογραφία είναι μισή σκηνοθεσία». Στο συγκεκριμένο φιλμ  η φωτογραφία είναι  το πιο μεγάλο ατού , εξαιρουμένου του Ντι Κάπριο που κρίνεται διαφορετικά, είναι η όψη της ταινίας κι αυτή η όψη είναι παραπάνω κι από σημαντική. Εχει παρέμβει ποιητικά στις εκτάσεις, στις πεδιάδες, στο κρύο, στα χιόνια, στους ουρανούς, στους ποταμούς, στα σύννεφα, έχει βρει ΕΝΑ ΚΙ ΕΝΙΑΙΟ τόνο, σε μια ταινία που γυρίστηκε σε τρεις διαφορετικές χώρες, Αργεντινή, Καναδά, Ηνωμένες Πολιτείες.  Σου μεταφέρει την αίσθηση του κρύου (άντε πάλι ,ως προσκυνητής του Ντέηβιντ Λην, θα επικαλεστώ τον Φρέντυ Γιάνγκ κι ότι είχα να νιώσω τόσο έντονη την αίσθηση του κρύου από το «Δόκτωρ Ζιβάγκο»), το φόβο της άγριας φύσης και της ανεξερεύνητης περιοχής μα και το δέος  της Μητέρας Φύσης. Σε τόνους γκρίζους όπως τους γεννά το φως του ουρανού!  Μια φωτογραφία κινηματογραφικού μεγαλείου.

5. SICARIO

Ρότζερ Ντήκινς

ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΑ  στα ΟΣΚΑΡ: Από τους σύγχρονους άτυχους του θεσμού, προτείνεται φέτος για 13^η φορά κι ακόμα δεν το έχει κερδίσει.

Οι υποψηφιότητες του-όλες άτυχες, το επαναλαμβάνω- ήταν: «Τελευταία έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ»(1995), «Fargo»(1997), «Kundun» (1998), «Ω, αδελφέ που είσαι»(2001), «Ο άνθρωπος που δεν ήταν εκεί»(2002), «Η δολοφονία του Τζέσε Τζέημς από τον δειλό Ρόμπερτ Φόρντ»- «Καμία πατρίδα για τους μελλοθάνατους»(διπλό 2008), «Σφραγισμένα χείλη»(σε συνεργασία με τον δις βραβευμένο Κρις Μέντζες) (2009), «Αληθινό θράσος» (2011), «Skyfall»(2013), «Prisoners»(2014), «Αλύγιστος» (2015)

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ: Το «πρόβλημα» στο ότι καμία φωτογραφία του Ρότζερ Ντήκινς δεν καταλήγει νικήτρια οφείλεται εν πολλοίς στην ίδια την ταυτότητα του: Ειδικευμένος στο να δίνει ρεαλιστικές αποχρώσεις στις φωτογραφίες του, χάνει πάντα από κάτι πιο εντυπωσιακό, πιο φαινομενικά περίπλοκο, πιο σύνθετο. Κι ας του έχει βγει η πίστη ανάποδα να πετύχει το ρεαλισμό που θέλει ο σκηνοθέτης που δεν είναι υποχρεωτικά και ρεαλισμός του περιβάλλοντος στο οποίο γυρίζουν το φιλμ και πρέπει να παρέμβει ο Ντήκινς με τα φίλτρα του για να τον κάνει να φαίνεται..Χαρακτηριστική φωτογραφία Ρότζερ Ντήκινς είναι η φετινή που είναι ακριβώς αυτό που η ταινία αξιώνει, το είδος απαιτεί κι η σκηνοθεσία προστάζει. Μια σκληρή αστυνομική περιπέτεια κοινωνικού χαρακτήρα στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού, εντός εκτός κι επί τα αυτά των δύο χωρών, με τονισμένο το ρεαλιστικό στοιχείο, μόνο τον Ρότζερ Ντήκινς θέλει για φωτογράφο αλλά άντε να τα βάλει μετά με κάποιες άλλες φωτογραφίες.

ΠΡΟΒΛΕΨΗ: Μάλλον ο Εμανουέλ Λουμπέζκι πάει να κάνει το ρεκόρ και να πάρει το τρίτο συνεχόμενο Οσκαρ με την «ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ». Είναι πολύ μπροστά η φωτογραφία. Σκεφτόμουν και την παρέμβαση στην έρημο της Αυστραλίας, στο «Mad Max» αλλά αφού είδα και τις δύο ταινίες από δύο φορές, ειδικώς για τη φωτογραφία τους, κατέληξα πως πάμε για «ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ». Μου φαίνεται πολύ δύσκολο να χάσει αν και πάντα περιμένω την επίσημη αξιολόγηση της Ακαδημίας, σε περίπτωση ¨λάθους», να δω τι ήταν αυτό που μου διέφυγε κατά την αξιολόγηση.