Διότι μία από τις μαγκιές του ΓΙΑΝΝΗ ΔΑΛΙΑΝΙΔΗ είναι να κάνει τη ΖΩΗ ΛΑΣΚΑΡΗ σύμβολο του σεξ, με ένα τρόπο υπαινικτικό, είτε με κομπιναιζόν είτε με γυμνό αλλά διαθλασμένο από τζάμια κι αυτό να εξάπτει την φαντασία.

Το «ΔΑΚΡΥΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΑ» είναι μια σύγχρονη , αθηναϊκή εκδοχή, πάνω στο Μύθο τω Ατρειδών με τον οποίο εκτός από τους τραγικούς μας ασχολήθηκαν και μεταγενέστεροι, από τον Χόφμανσταλ και τον Ο’Νηλ  κι υπό την επιρροή του Φρόυντ άφθονοι με το εν λόγω σύμπλεγμα. Χωρίς να ξεχνάμε και την «Ηλέκτρα» του Μιχάλη Κακογιάννη που ήταν μεταφορά της τραγωδίας κι όχι του Μύθου. ‘Η την ουγγαρέζικη του Μίκλος Γιάντσο…

Η ταινία του Δαλιανίδη ακολουθεί τη φροϋδική γραμμή Ο’ Νηλ στο  δραματουργικό της και κατά ένα τρόπο την «Φαίδρα» του Ντασέν στο κινηματογραφικό της.

Ένα κοσμοπολίτικο, αστικό δράμα πάνω στο γνωστό μύθο. Η κόρη-Ηλέκτρα, που θέλει να εκδικηθεί το θάνατο του πατέρα της τιμωρώντας τη μάνα της και τον σωφέρ -εραστή της τελευταίας,  που ήσαν κι οι υπεύθυνοί για το θάνατο του .

Αυτό που είναι εκπληκτικό στην ταινία είναι το ντεκουπάζ, το σπάσιμο του σεναρίου σε σκηνές για τα γυρίσματα αλλά και για τον τρόπο αφήγησης κι εδώ ερχόμαστε ενώπιον ενός μαθήματος. Του πως μπορεί να παρεμβαίνει ο σκηνοθέτης  πάνω στο σενάριο και χωρίς να του αλλάζει περιεχόμενο, να αφήνει ανεξίτηλη τη δική του υπογραφή. Κι επειδή εδώ υπάρχει Σεναριογράφος με υπογραφή κι αυτός είναι ο Νίκος Φώσκολος. Οπου δεν υπάρχει στο φιλμ κανένα αναγνωρίσιμο στοιχείο των υλικών της γραφής Φώσκολου, η υπογραφή είναι ατόφια Δαλιανίδης.

Σε μια πολύ αρμονική συνεργασία και συνεννόηση όλο αυτό, όπου ο σκηνοθέτης Δαλιανίδης παρεισφρέει και κάνει το έργο «δικό του», απόλυτα δικό του.

Μιλώ για εκπληκτικό ντεκουπάζ που είναι κατά βάση δουλειά του σκηνοθέτη, όπου δεν ακολουθεί τη γραμμική γραφή του σεναρίου, παρόλο ότι δεν την περιάζει καθόλου. Και βέβαια σε αυτό υπάρχει πλήρης συγκατάθεση Φώσκολου , ίσως και προ συνεννόηση των δυο ανδρών.

Καταρχάς, η εισαγωγή, το μπάσιμο που λέμε. Είναι μπάσιμο που αρπάζει το θεατή από τα μούτρα. Η Ζωή Λάσκαρη, με το αυτοκίνητο, καθισμένη στο βολάν,  βάζει…τετάρτη και πάει και πέφτει στη γαμήλια κούρσα, έξω από την Εκκλησία όπου έβγαιναν ο Αλεξανδράκης με την Χρονοπούλου..’Νοσοκομείο, χειρουργείο, σκόρπιες εικόνες, μια πρώτη δόση του τι έχει προηγηθεί για να μπαίνει ο θεατής στο παιχνίδι, κατόπιν γραμμική αφήγηση της προϊστορίας, λήψεις μοναδικές, οι σκηνές από το ελικόπτερο όπου γίνεται αντιληπτή η παράνομη σχέση μάνας και σωφέρ από την κόρη, κι η όλη οργάνωση και συγκρότηση του μύθου και του δράματος , η ψυχολογία της εκδίκησης, η τολμηρή  επιρροή του ευρωπαϊκου κι αμερικάνικου κινηματογράφου του ’60, οι ευρηματικές ανατροπές της πλοκής, όπως ο τραυματισμός με το κρις-κραφτ κι η παρέμβαση του μακιγιάζ στο πρόσωπο της Χρονοπούλου..όλα αυτά που έδειχναν την περισσή φροντίδα και την διάθεση για κάτι άλλο, πιο..διεθνούς ύφους.  Με μέτρο και με ρέγουλα. Και βέβαια το φινάλε, την κάθαρση του οποίου την έχει φροντίσει ακολουθώντας ως πνεύμα τον Ο’Νηλ περισσότερο μια κι η «Κλυταιμνήστρα» δεν μένει αδικαίωτη, υπάρχει ένα στοιχείο να «καθαρίζει» και την ίδια αλλά και τους θεατές για λογαριασμό της ίδιας αλλά και της κόρης της.

Κινηματογραφικά αυτά υπηρετούνται από μια εκ των καλύτερων εργασιών του ΠΑΥΛΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΥ στη μαυρόασπρη φωτογραφία κι από πλάνα, κι από κάμερα κι από φωτισμούς…Όπως επίσης ο ΜΙΜΗΣ ΠΛΕΣΣΑΣ με τη δραματικότητα αλλά και τον «αισθησιασμό» της ΜΟΥΣΙΚΗΣ όπου χρειάζεται μα και με την αγωνία της.. Και στο ΜΟΝΤΑΖ ο ΠΕΤΡΟΣ ΛΥΚΑΣ, στυλοβάτης της ΦΙΝΟΣ ΦΙΛΜ σε εκείνα τα πολλά χρόνια, δέσιμο πλάνων και ιστορίας.

Κι ερχόμαστε στο κατεξοχήν «δαλιανίδειο» σημείο και κεφάλαιο , που του οφείλω τη μύηση πάνω σε αυτό, στη ΔΙΑΝΟΜΗ. Στο ότι η ΔΙΑΝΟΜΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΗΜΙΣΥ ΤΗΣ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑς. Ότι με τη διανομή μπορείς να οικοδομείς καριέρες ηθοποιών μέσα από ταινία, μπορείς να ανασυνθέτεις και το σενάριο ,ανάλογα με το ποιούς επιλέγεις και για ποιους ρόλους άρα που ρίχνεις βάρος κι από που αφαιρείς κι ανάλογα με τους ηθοποιούς μπορεί να έχει την ανάλογη δύναμη κι η κάθαρση. Εκεί που αφήνεις τους ηθοποιούς που έχεις επιλέξει εξονυχιστικά, να αφήσουν τους εαυτούς τους ελεύθερους και να κάνουν τον θεατή δικό τους. Για Ηλέκτρα έχει τη ΖΩΗ ΛΑΣΚΑΡΗ, μόνιμη ή μάλλον  εκείνος μόνιμος σκηνοθέτης της, και για Κλυταιμνήστρα παίρνει την Μαίρη Χρονοπούλου. Και με αυτή την επιλογή, με αυτό το συνδυασμό, ξαφνικά το έργο παίρνει άλλο αέρα. Μια νέα και θελκτική γυναίκα η Χρονοπούλου , γεννημένη ντάμα, με τη Ζωή κορίτσι αλλά όχι ναζιάρα ούτε ενζενύ, ούτε και ντάμα όμως. Κορίτσι του 60, των night club και αυτης της ιδιοσυγκρασίας  που θα μπορούσε να εκδικηθεί ερωτικά τη μανα της, που δεν ηταν μια ηλικιωμένη.

Εδώ ο Δαλιανίδης, με τη Χρονοπούλου, ανακαλύπτει ένα καινούργιο τύπο γυναικείου πρωταγωνιστικού χαρακτήρα που τον προσθέτει στο ρεπερτόριο του, του εμπνέει νέου τύπου έργα, προς το φιλμ νουάρ κι αυτό το οφείλει στη Μαιρη Χρονοπουλου που ο ‘ιδιος είχε «ανακαλύψει» στο «Χωρίς ταυτότητα» αλλά πέρασαν 4 χρόνια κι ο Φίνος, ούτε κι ο Δαλιανίδης, την είχαν ξαναφωνάξει. Εδώ θεώρησαν τολμηρη την απόφαση, επειδή η Χρονοπούλου ήταν νέα, αλλά ήταν κι αόφαση που θα βοήθαγε τις καριέρες ολων τους. Δεν ξερω αν οφείλεται στο ότι ο ρόλος είχε προσφερθεί στην Βουλα Ζουμπουλάκη κι εκείνη τον είχε αρνηθεί λέγοντας «μα το ίδιο πραγμα θα κάνω συνέχεια; Τη μαμά της Λάσκαρη που της παίρνει τον Αλεξανδράκη;». Εννοώντας τον «ΙΛΙΓΓΟ» που είχε προηγηθεί. Ισως αυτό τους ώθησε να σκεφτούν την Χρονοπούλου.

Ο Δαλιανίδης, ας μου επιτραπεί η έκφραση, την έχει κάνει λαχείο σκηνοθετώντας δυο διαφορετικές πρωταγωνίστριες σε δύο εντελώς διαφορετικά πρότυπα που τον εμπνέουν για έργα.
Με αυτές τις δυο γυναίκες, σε τέτοια ιστορία,  υπάρχει καλύτερος «Αιγισθος», εραστής-σωφερ από τον ΑΛΕΚΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΚΗ; ‘η υπάρχει καλύτερος «Αγαμέμνων», πλούσιος, αριστοκρατικός αλλά και …φροϋδικός, κοντα στον «Ο’Νηλ, από τον ΜΑΝΟ ΚΑΤΡΑΚΗ;

Και σε αυτό το σενάριο δεν υπάρχει «Ορέστης», η  Ηλέκτρα δουλεύει για πάρτη της την ερωτική εκδίκηση, υπάρχει όμως «Πυλάδης». Ο ΛΑΚΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ. Δυο χρόνια πριν τον είχε βάλει ο Δαλιανίδης να κάνει την πρώτη δοκιμή του σε επερχόμενες εξελίξεις, σε κάτι σαν… «Πυλάδη», στον ‘ΕΓΩΙΣΜΟ» δίπλα στη Ζωή πάλι αλλά εκεί ήταν το απόλυτα τρίτο πρόσωπο, και στη σημασία ακόμα…Τωρα ο Δαλιανίδης εκμεταλλεύεται το σενάριο του Φώσκολου (τον έχουμε ξεχάσει ήδη) και τον μεταβάλει σταδιακά σε «Πυλάδη» της Ηλέκτρας της Βουλιαγμένης

Η ΔΙΑΝΟΜΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΗΜΙΣΥ ΤΗΣ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑΣ. Ελεγε το δόγμα του. Και κάπως έτσι, γίνεται αντιληπτό. Εδώ είναι το κλασικό παράδειγμα.