Πάμε να δούμε ποιοι είναι που ξέμειναν.. Αρχικά ήταν περισσότεροι. Στην ιστορία, όμως, καταλήγουν τρεις. Αυτοί καταλήγουν στο 20λεπτο. Εκεί που περνάμε από τη «δέση» στη «σύγκρουση». Και μπαίνουμε στη κύρια υπόθεση.
Κατά τη «δέση», που παίρνουμε τις πρώτες πληροφορίες, οι αρχικές είχαν ένα κολέγιο , στα Χριστούγεννα του 1970 ,κάπου στη Μασαχουσέτη, το οποίο κολλέγιο έχει τιμώμενους νεκρούς, από παλικάρια του που πήραν μέρος σε πολλές μάχες της Ιστορίας. Του πάλαι ποτέ αλλά και του τώρα. Έρχονται Χριστούγεννα λοιπόν, το Κολλέγιο κλείνει για διακοπές, όμως , πέντε φοιτητές δεν θα μπορέσουν να φύγουν. Ο ένας γιατί είναι Κορεάτης και το ταξίδι μακρινό για να πάει στους δικούς του. Ο άλλος επειδή οι γονείς είναι Μορμόνοι σε αποστολή στη Λατινική Αμερική, Ο τρίτος είναι ένας τυπάς , που από γινάτι προς τον πατέρα του δεν θέλει να φύγει αλλά όχι και τόσο σοβαρό το γινάτι. Ο τέταρτος κουβαλά πολλά φαρμάκια πλουσιόπαιδου και το κόμπλεξ είναι ότι μπορεί και να μην τον θέλουν για γιό. Ο πέμπτος είναι ένας μπελάς που η μαμά του, τελευταία στιγμή, αποφάσισε να πάει με τον δεύτερο σύζυγο, τον πατριό του παιδιού, το γαμήλιο ταξίδι που χρώσταγαν.
Όμως δίνεται μια λύση κι οι τέσσερις θα φύγουν. Μένει ο πέμπτος, ο μπελάς. Και μαζί του ο καθηγητής που του λαχαίνει ο κλήρος να μείνει αυτός να φυλά έστω και τον ‘ένα μαθητή που θα μεινει γιατί δεν έχει που να πάει, μαζί με τη μαγείρισσα, μια μαύρη Αμερικάνα, που ξεμένει εκεί, κι η δουλειά τη σώζει διότι έχει μόλις χάσει το γιο της στο Βιετναμ, κι…ευτυχώς που είναι η δουλειά και θα ξεχαστώ.
Κι εδώ μπαίνουμε στην κύρια υπόθεση. Που είναι τι άλλο; Παρά το ξετύλιγμα αυτών των τριών χαρακτήρων… Το οποίο γίνεται μέσα από καταστάσεις που τους φέρνουν κοντά, ωστόσο μεταξύ καθηγητή και σπουδαστή υπάρχει διαρκής ρήξη αλλά η ζωή κρύβει πολλές εκπλήξεις για όλους ,κι αυτά τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά που θα τα ακολουθήσει θα τα κάνει…αξέχαστα. Όχι ως ταινία Ντίσνευ.
Η «σύγκρουση» που είναι η δεύτερη μεγάλη ενότητα κι αυτή μας εξιστορεί την υπόθεση, τους χαρακτήρες , τις συγκρούσεις, ποιοι είναι , από πού έρχονται, τι τους συμβαίνει, καθώς ξεδιπλώνονται γίνονται στοιχεία πλοκής. Και μετά, από μια εξέλιξη ενός θέματος, των ΄όσων άνοιξαν κατά τη σύγκρουση, θα περάσουμε στη «λύση» και σε ¨ό,τι επιφυλάσσει.
Δεν θα πω ούτε ποια είναι η σκηνή ούτε φυσικά τι γίνεται στο τέλος μα όπως είδατε δεν μίλησα λεπτομερειακά ούτε για όσα συμβαίνουν στη σύγκρουση. Αν δεν τα δει ο θεατής από μόνος του, αν δεν νιώσει τη χαρά της ανακάλυψης, αυτό το θείο δώρο του κινηματογράφου, τότε ποιός ο λόγος
Ο ΑΛΕΞΑΝΤΕΡ ΠΕΗΝ επιβεβαιώνει ότι είναι ένα μέγιστο κεφάλαιο στο σύγχρονο αμερικάνικο σινεμά, δεν κρύβει την αγάπη του για το αμερικάνικο σινεμά των 70ς, με την πληροφορία τη δική του το διαπιστώνουμε κι εμείς, αλλά ΕΡΓΟΚΕΝΤΡΙΚΑ το έργο είναι τόσο καλό που τι μας νοιάζουν όλες αυτές οι αναφορές. Τα δημοσιεύματα νοιάζουν για να διαφημίζουν. Κι ο Πέην το κάνει μέσα από τα όρια της Τέχνης του. Και βέβαια, εξηγελται η αγάπη του διότι το σινεμα των 70ς ήταν σινεμά των ΜΕΓΑΛΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ. Λόγω ...auter-ίλας τα δημοσιεύματα μιλούν για τον Ασμπυ, τον Μπογντάνβιτς κα, ποτέ όμως δεν αναφέρουν τα ονόματα των γιγάντων της σεναριογραφίας που αναοτύχθηκαν τοτε, τον ΡΟΜΠΕΡΤ ΤΑΟΥΙΝ, τον ΓΟΥΑΛΝΤΟ ΣΟΛΤ, τον ΑΛΒΙΝ ΣΑΡΤΖΕΝΤ, τον ΦΡΑΝΚ ΠΗΡΣΟΝ, τον ΠΑΝΤΥ ΤΣΑΓΙΕΦΣΙ που ερχόταν από προηγούμενες δεκαετίες αλλά στα (και) στα 70ς άνθισε, ,αυτοί ήταν οι στυλοβάτες...
Ο Πέην, όπως κι ο εντελώς διαφορετικός από εκείνον, Ταραντίνο είναι σεναριογράφος-σκηνοθέτης. Κι οι δυο έχουν διακριθεί με βάση τα σενάρια τους. Ο Πέην με τα ανθρωποκεντρικά, βαθιά ψαγμένα ανθρωπίνως σενάρια. Εδώ τολμά κάτι που ξεκίνησε στη «Νεμπράσκα»: Να δοκιμάσει τον εαυτό του αποκλειστικά ως σκηνοθέτη σκηνοθετώντας σενάρια άλλων.
Στο «Τα παιδιά του χειμώνα» θα έπαιρνε όρκο κάποιος ότι του Πέην είναι και του σενάριο. Είναι τόσο κοντά ή τόσο μέσα στην αντίληψη του περι σινεμά και είδους που προτιμά κι αγαπά καθώς και τρόπου που το φτιάχνει. Κι όμως είναι σενάριο άλλου. Ένα σενάριο υψηλής αξίας που έγραψε ο Ντέηβιντ Χέμινγκσον, κι όμως…
Τι έχει συμβεί; Ο Πέην είναι σκηνοθέτης σεναρίων. Τα έγραφε ο ίδιος, τώρα δουλεύει πάνω σε κάποιου άλλου. Τι σημασία έχει; Αφού τα σκηνοθετεί με τον ίδιο τρόπο. Ποιος είναι αυτός Η ΥΠΕΡΜΠΕΤΡΗ αγάπη για το σενάριο και προπάντων ο σεβασμός προς αυτό. Σκοπός του είναι να προβάλλει, να υπογραμμίσει, να αξιοποιήσει, το σενάριο. Για το σενάριο δουλεύει. Για αυτά που λέει και δείχνει το σενάριο.
Στα πλαίσια της προβολής του σεναρίου που είναι ο αντικειμενικός του σκοπός επειδή προφανώς αγαπά σε βάθος και πλάτος το περιεχόμενο του σεναρίου, το δουλεύει με τους ηθοποιούς, διότι είναι ανθρωποκεντρικό κι από εκεί πρέπει να γίνει το ζωντάνεμα. Η συνεργασία με τους ηθοποιούς είναι άψογη κι εδώ βγαίνει ένα ακόμα προσόν του Πέην και εν γένειτων σκηνοθετών που είναι σεναριογράφοι κι αυτό είναι η σχέση με τους ηθοποιούς. Επειδή γράφουν ανθρωποκεντρικά, τα στηρίζουν σε ρόλους οι οποίοι αναλύουν χαρακτήρες και μέσα από τη σεναριακή ανάλυση των χαρακτήρων βγαίνουν οι νοστιμιές. Κάνει κλίμα. Με τους ηθοποιούς. Τους φέρνει κοντά και τους αφήνει να φτιάξουν οι ίδιοι το κλίμα. Η συνύπαρξη των χαρακτήρων σε αυτό το υποχρεωτικό διάστημα που ξέμειναν στις διακοπές, μοιάζει σαν να έγινε κατά ανάλογο και μεταξύ των ηθοποιών, στα γυρίσματα, στην προετοιμασία, στις πρόβες, στις εβδομάδες που βρέθηκαν μαζί.. Σαν να γνώρισαν λίγο λίγο ο ένας τα ερμηνευτικά χούγια του άλλου και κατέληξαν σε αυτή την αποθέωση των αποχρώσεων.
Ο ΠΩΛ ΤΖΑΜΑΤΙ είναι κυριολεκτικά απογειωμένος εδώ. Ολη η πείρα του κι οι ρόλοι από τους οποίους έχει περάσει, ήρθε η στιγμή να δώσουν το τι μάζευε όλα του τα χρόνια αυτός ο καλλιτέχνης. Το παίξιμο του είναι ένα υπόδειγμα , στη συνεύρεση με τους συνερμηνευτές του, ειδικά με το νεαρό αλλά και με τη μαύρη, χαροκαμένη μάνα της οποίας το πένθος δίνεται υπόγεια ενώ εξωτερικά δείχνει αλλιώς καθώς και με τους περιφερειακούς σύντομους χαρακτήρες και βέβαια με τον εαυτό του. Του έχει γράψει εκπληκτικές σκηνές ο Χέμινγκσον κι ο Πέην σαν ναυαγοσώστης παρακολουθεί από τη δική του θέση το κολύμπι στην ανοιχτή θάλασσα. Και βλέπει τι ερμηνεία απόσπασε. Πάει για το Oscar καρφωτός ο Τζαμάτι, έτοιμος να αντιμετωπίσει το εμπόδιο που λέγεται Κιλιαν Μέρφι κι «Oppenheimer». Θα το καταφλερει;
Η ΝΤΑ ΒΑΙΝ ΤΖΟΫ ΡΑΝΤΟΛΦ, το έχει σίγουρο το δικό της. Τι να πούμε για αλήθεια στο παίξιμο, τι να πούμε για αποχρώσεις, και για χρώματα, τι να πούμε για το πως έχει φτιάξει το πένθος της το οποίο δεν φαίνεται, και πως το ετοιμαζει και για ποια σκηνή το κρατάει που φυσικά της το έχει φροντίσει ο σεναριογράφος
Η αλήθεια στο παίξιμο τόσο της Ράντολφ όσο του Τζαμάτι έχει να κάνει και με κάτι που εκτιμώ πολύ στους ηθοποιούς, όταν μέσα από τη λιτότητα και την αφαίρεση καταφέρνουν να προβάλλουν κι ερμηνευτικό παλμό, ερμηνευτικό οίστρο κι όχι να απονευρώνουν στο βωμό της και καλά αμεσότητας με ένα τρόπο παρεξηγημένο. Στς ερμηνειάρες των εδώ, που εποπτεύει ο Πέην, συμβαίνει το ακριβώς ανάποδο: Η λιτότητα κι η αφαίρεση γίνονται ένα με τον παλμό.
Στην ίδια ευθεία θα έβαζα και το παλικάρι, τον ΝΤΟΜΙΝΙΚ ΣΕΣΑ, λυπήθηκα που δεν ήταν αυτος ο οποίος θα καταλάμβανε την 5η θέση στην 5άδα του β’ ανδριοού αλλά τι να πω όταν αυτος που την κατέλαβε είναι ο Μαρκ Ράφαλο στο «Poor things». Όπως και να έχει, το παιδί είναι εξαιρετικό και συμβάλλει στη συγκίνηση της εξέλιξης η οποία δεν έχει να κάνει με κλάψα αλλά με το συναίσθημα του «ξέμεινα» κι όπως είναι γραμμένοι οι ρόλοι ,θέλει να παιχθεί με κάποια χάρη για να φανεί η αλήθεια του.
Σε όλα αυτά λοιπόν, ο Πέην , ως γνώστης του σεναριακού σινεμά, ξέρει κάτι επι πλέον: Ότι χρειάζεται μαεστρία από το μοντάζ. Διότι αυτά τα έργα είναι από εκείνα στα οποία για να δώσεις την εσωτερική πορεία τους κι ο πολύς διάλογος να μην τα κάνει βαρετά, χρειάζεται το περίφημο ΜΟΝΤΑΖ ΠΟΥ ΔΕΝ ΦΑΙΝΕΤΑΙ. Ο Πέην έχει άνθρωπο για αυτή τη δουλειά, τον έχει «φτιάξει» ο ίδιος , σε όλα τα προηγούμενα χρόνια, που έχει μάθει τους ρυθμούς , τον τροπο γραψίματος των σκηνών, εχει μπει με τη σειρά του στο κλίμα του Πέην, πιθανόν σε πολλές περιπτώσεις να του υπαγορεύει και σκηνές ατόφιες ή διάρκειες σκηνών για να του πετύχει την εσωτερικότητα που επιδιώκει, για ένα από τα φιλμ του Πέν έχει προταθει και για Oscar Μοντάζ , για το «Οι απόγονοι», είναι ο ΚΕΒΙΝ ΤΕΝΤ, ο οποίος προτάθηκε κι εδώ για Οscar μονταζ που δεν φαίνεται αλλά έλα που δεν παίρνεις χαμπάρι το χρόνο, βλέπεις και τις εναλλαγές των μοναχικών σκηνών των χαρακτήρων, βλέπεις και τι μουσική παραγγέλνει ώστε να τις κάνει να φαίνονται πως “Τρέχουν»
Και βέβαια υπάρχει και ΠAΡΑΓΩΓΟΣ στην υπόθεση που στην Ελλάδα σπανίως τους αναφέρουν, συνήθως τους απαξιώνουν ή τους ειρωνεύονται, γενικούς τους έχουν σαν αμελητέες ποσότητες , χωρίς να ξέρουν ότι χωρίς αυτούς….. Εδώ μιλάνε μόνο για το σκηνοθέτη, ξεχνάνε και το σενάριο. Εν πάση περιπτώσει ο συγκεκριμένος παραγωγός με τον οποίο έκανε την ταινία ο Πέην και δεν ξέρουμε αν είναι κι αυτός που μπορεί να του σύστησε το σεναριο, αν το είχαν στείλει σε εκείνον, αλλά δεν έχει σημασία, μπορει και όχι. Το θέμα είναι να καταλάβουμε ποια είναι η σχέση με τους παραγωγούς κι αναφέρομαι σε αυτή την ταινία επειδή είναι του auteur Πέην κι ‘ότι εκτός από το φοβερό σενάριο υπάρχει κι ένας παραγωγός αυτής της αντίληψης ταινιών, είναι ο ΜΑΚΡΚ ΤΖΟΝΣΟΝ, που μεταξύ άλλων έχει πάρει και Oscar Καλύτερης Ταινίας για τον «ΑΝΘΡΩΠΟ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ». Αυτος έχει οργανώσει και ρυθμίσει όλο το σύστημα στην ταινία του Πέην.